W dniu 1-go września 2022 r. fundacja skierowała wniosek o udostępnienie informacji publicznej o treści jak niżej:
Lublin, 1 września 2022 r.
Szkoła
Podstawowa nr 44 im. prof. Jana Molla
w Zespole Szkolno – Przedszkolnym nr 7
ul. Kusocińskiego 100
94-054 Łódź
e-mail: kontakt@zszp7.elodz.edu.pl
Szanowni Państwo,
Działając z upoważnienia i w imieniu uczniów, rodziców oraz nauczycieli, którzy przekazali nam informacje o łamaniu praw mniejszości światopoglądowych przez władze szkoły publicznej, przekazujemy je dyrekcji, a zarazem oczekujemy podjęcia pilnych działań, które przywrócą stan wynikający z postanowień Konstytucji i Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
Zgodnie z Harmonogramem rozpoczęcia roku szkolnego 2022/2023
umieszczonym przez Państwa w portalu szkoły (link: https://sp44.com.pl/wpis/rozpoczecie-roku-szkolnego-2022-2023)
na dzień 2 września w miejsce zajęć dydaktycznych szkoła zaplanowała dla wszystkich uczniów wyjście do kościoła na mszę, którzy mają przebywać pod opieką wychowawców.
Poniżej przedstawiam fragment harmonogramu, o którym mowa:
W dniu 02.09.2022 r. (piątek) o godz. 9.00 odbędzie się msza św. inaugurująca nowy rok szkolny. Lekcje w tym dniu odbędą się zgodnie z planem lekcji, na 2 g. l. uczniowie idą z wychowawcami na mszę św. (szczegóły zostaną przekazane 1 września podczas spotkań uczniów z wychowawcami).
W związku z powyższym zwracamy się do Państwa o natychmiastowe zaprzestanie naruszania norm Konstytucji RP oraz dyskryminowania uczniów i nauczycieli należących do innych grup światopoglądowych niż katolicy.
Z korespondencji prowadzonej przez fundację z Ministerstwem Edukacji Narodowej wynika, iż „wszelkie zajęcia wykraczające poza realizację podstawy programowej a więc m.in. udział uczniów w uroczystościach kościelnych powinny odbywać się za zgodą rodziców”.
Nadmieniam również, że wyjścia na wydarzenia religijne związane z uczęszczaniem na zajęcia z religii określonego wyznania, powinny być organizowane przez katechetów. Do fundacji wpływa wiele skarg od nauczycieli, którzy zwracają uwagę na fasadowy charakter „prośby” dyrektorów szkół o opiekę nad uczniami podczas mszy lub w czasie odprowadzania do kościoła. Zwracam uwagę, że tego rodzaju „prośba”, kierowana przez przełożonego wobec pracowników w sposób zasadniczy łamie zapisy Konstytucji RP „Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.1997.78.483) w art 53 ust. 7). Nauczyciel „poproszony” przez przełożonego chcąc odmówić, jednocześnie zdradza, iż nie należy do wyznania rzymskokatolickiego.
Powyższa sytuacja jest dyskryminująca dla uczniów i nauczycieli należących do mniejszości światopoglądowych oraz narusza postanowienia Konstytucji RP m.in.:
Art.
25 ust. 2.
Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność
w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych,
zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym.
Art.30
Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło
wolności i praw człowieka
i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest
obowiązkiem władz publicznych.
Art. 32. ust. 1 Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
Art.
32 ust. 2 Nikt nie może być dyskryminowany w życiu
politycznym, społecznym
lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
Art. 53 ust. 6 Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych.
Art. 53 ust. 7 Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.
Ponadto zgodnie z Ustawą o gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r. w art. 10 ust. 1 Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań.
Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej działalności, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie informacji:
- W jaki sposób szkoła pozyskała zgodę rodziców na wyprowadzenie uczniów z budynku szkoły na mszę do kościoła rzymskokatolickiego?
- W jaki sposób szkoła pozyskała zgodę wychowawców na wyjście z uczniami-katolikami do kościoła? Czy dyrekcja szkoły zleca wyjście na mszę i opiekę nad uczniami np. nauczycielom ateistom lub Św. Jehowy?
Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 Ustawy Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na wskazany powyżej adres e-mail fundacja.wor@gmail.com, jako załącznik do korespondencji elektronicznej.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
W dniu 9 września wpłynęła odpowiedź szkoły.
Fundacja odniosła się do przesłanej odpowiedzi w sposób jak poniżej:
Szanowny Panie Dyrektorze,
dziękuję za przesłaną na wniosek fundacji odpowiedź.
Na pytanie W jaki sposób szkoła pozyskała zgodę rodziców na wyprowadzenie uczniów z budynku szkoły na mszę do Kościoła rzymsko-katolickiego?, odpowiedział Pan, że wyrażona przez rodziców/opiekunów prawnych zgoda na udział dziecka w lekcjach religii jest równoznaczna ze zgodą na ich udział we wszelkich praktykach religijnych, nawet wówczas gdy nie są realizowane podczas tych zajęć, a w zupełnie innym terminie, jako dodatkowe wyjścia grupowe czy wycieczki.
Wbrew temu, co Pan pisze, deklaracja chęci uczestniczenia w lekcjach religii nie jest jednoznaczna z chęcią uczestniczenia w dowolnych uroczystościach religijnych w przyszłości, jest wyłącznie deklaracją chęci uczestniczenia w lekcjach religii, podobnie nie jest deklaracją światopoglądową, a szkoły nie mają prawa pytać uczniów o wyznanie ani światopogląd.
Z wielu dostępnych badań socjologicznych płynie wniosek, że zdarza się, iż na lekcje religii rzymskokatolickiej rodzice zapisują dzieci np. z powodu umieszczenia ich w planie zajęć w bloku zajęć obowiązkowych. Chcąc uniknąć bezproduktywnego spędzania czasu „samotnie” w świetlicy uczniowie wolą być z rówieśnikami w klasie i traktują religię jak przedmiot szkolny. Nie jest również tajemnicą, że częstą motywacją rodziców i uczniów do udziału w lekcjach religii jest wyższa średnia ocen. W związku z tym rodzice, którzy wyrazili zgodę na udział w lekcjach religii nie wyrażają jednocześnie zgody na udział w praktykach religijnych. Nie jest to bezpośrednio powiązane i uczniowie mają prawo do uczestniczenia w lekcjach religii bez jednoczesnego obowiązku uczestniczenia w mszach czy w rekolekcjach. W przeciwnym razie działanie szkoły przyjęłoby formę zmuszania do udziału w praktykach religijnych, która wprost byłaby naruszeniem Konstytucji RP (Art. 53 ust. 6 Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych).
Na kolejne pytanie fundacji W jaki sposób szkoła pozyskała zgodę wychowawców na wyjście z uczniami-katolikami do kościoła? Czy dyrekcja szkoły zleca wyjście na mszę i opiekę nad uczniami np. nauczycielom ateistom lub Św. Jehowy? odpowiedział Pan, że nauczyciele-wychowawcy są zmuszeni odmawiać wyjścia z uczniami-katolikami do kościoła. Jak podkreślaliśmy w pierwszym piśmie taka sytuacja narusza ich konstytucyjne uprawnienia.
Do fundacji wpływa wiele skarg od nauczycieli, którzy zwracają uwagę na fasadowy charakter „prośby” dyrektorów szkół o opiekę nad uczniami podczas mszy lub w czasie odprowadzania do kościoła. Zwracamy uwagę, że tego rodzaju „prośba”, kierowana przez przełożonego wobec pracowników w sposób zasadniczy łamie zapisy Konstytucji RP Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.1997.78.483) w art 53 ust. 7). Nauczyciel „poproszony” przez przełożonego chcąc odmówić, jednocześnie zdradza, iż nie należy do wyznania rzymskokatolickiego.
Szkoła realizuje zadania publiczne, ponadto dyrektor szkoły bezsprzecznie uznawany jest za organ władzy publicznej, jako podmiot powołany w drodze ustawy do organizacji i realizacji tych zadań (por. wyrok NSA w Warszawie z dnia 06 marca 2008 r., I OSK 1918/07 , M. Jabłoński, K. Wygoda, Ustawa o dostępie do informacji publicznej – Komentarz, Wrocław 2002). Wobec uznania dyrektora szkoły za organ władzy publicznej, a także mając na uwadze podległość służbową nauczycieli względem dyrektora, zarzut naruszenia art. 53 ust. 7 Konstytucji jest zasadny. Dyrektor żądając udzielenia informacji dotyczących uczestniczenia bądź nieuczestniczenia w wydarzeniu o charakterze religijnym, tym samym domaga się ujawnienia światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania rodziców i uczniów. Jak natomiast przyjęto w doktrynie prawa, „Konstytucja zakazuje organom władzy publicznej nakładania na jakąkolwiek osobę podlegającą prawu RP obowiązku ujawniania w jakikolwiek sposób jej przekonań światopoglądowych, religijnych lub wyznania. Pod pojęciem ujawniania należy rozumieć przekazywanie informacji (w jakiejkolwiek możliwej formie) pozwalającej na identyfikację tych przekonań.” (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz; prof. Bogusław Banaszak, C. H. Beck, Warszawa 2012, art. 53).
Msza jako wydarzenie o charakterze wyznaniowym powinna pozostawać poza regułami szkolnymi, co pozwoli na nieujawnianie wyznania przez osoby, które nie chcą brać udziału w takim wydarzeniu, jak również na zachowanie konstytucyjnych standardów niedyskryminacji i równego traktowania uczniów. Uwagi zawarte w niniejszym piśmie dotyczą zarówno uczniów, jak i nauczycieli – jedyne rozwiązanie, które gwarantuje wolność sumienia i zachowanie praw nauczycieli to organizacja wyjść na wydarzenia religijne w taki sposób, by opiekunami byli jedynie nauczyciele katecheci.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu