Lublin, 22 września 2022 r.
Dyrekcja Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących
im. Jana Pawła II
ul. Zygmunta Augusta 8
34 – 600 Limanowa
e-mail: sekretariat@zstio.edu.pl, zsmelimanowa@pro.onet.pl
Szanowni Państwo,
Działając imieniem Fundacji Wolność od Religii w odpowiedzi na prośby zaniepokojonych rodziców i na rzecz przestrzegania w naszym kraju prawa oświatowego, a także na rzecz uwzględnienia i poszanowania praw mniejszości, rodziców i ich dzieci, które nie uczęszczają na lekcje religii rzymskokatolickiej oraz w imię przestrzegania fundamentalnych zasad państwa demokratycznego tj. ochrony praw mniejszości i równości obywateli wobec prawa, zwracam się do Państwa z wnioskiem o zapewnienie uczniom i nauczycielom całkowicie dobrowolnego udziału w praktykach religijnych.
W dniu 19 września 2022 r. wszyscy uczniowie zostali powiadomieni za pośrednictwem dziennika elektronicznego o tym, że: „o godzinie 8.30 młodzież naszej szkoły wraz z Wychowawcami i nauczycielami uczącymi będzie uczestniczyła w Pielgrzymce do Bazyliki M.B.Bolesnej w Limanowej w ramach Wielkiego Odpustu Maryjnego. W tym dniu obowiązuje strój galowy.” Komunikat został przekazany osobom uczęszczającym i nie uczęszczającym na zajęcia religii katolickiej. Przedstawiane treści o charakterze religijnym formułowane są w taki sposób, jakby przynależność do Kościoła katolickiego była niemal obowiązkowa dla wszystkich uczniów i nauczycieli. Społeczeństwo polskie nie jest tak jednolite światopoglądowo, aby Dyrekcja Zespołu Szkół Technicznych i Ogólnokształcących im. Jana Pawła II mogła w sposób domyślny traktować wszystkich jak rzymskich katolików.
Do fundacji wpływa wiele skarg od nauczycieli, którzy zwracają uwagę na fasadowy charakter „prośby” dyrektorów szkół o opiekę nad uczniami podczas mszy lub w czasie odprowadzania do kościoła. Zwracam uwagę, że tego rodzaju „prośba”, kierowana przez przełożonego wobec pracowników w sposób zasadniczy łamie zapisy Konstytucji RP „Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.1997.78.483) w art 53 ust. 7). Nauczyciel „poproszony” przez przełożonego chcąc odmówić, jednocześnie zdradza, iż nie należy do wyznania rzymskokatolickiego.
Ponadto zwracam uwagę, że zastąpienie lekcji wydarzeniami religijnymi powoduje powstawanie zaległości w nauce, dlatego też wydarzenia o charakterze religijnym powinny być organizowane w czasie pozalekcyjnym.
Powyższa sytuacja jest dyskryminująca dla uczniów i nauczycieli należących do mniejszości światopoglądowych oraz narusza postanowienia Konstytucji RP m.in.:
Art. 25 ust. 2. Władze
publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność
w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych,
zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym.
Art.30
Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw
człowieka
i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest
obowiązkiem władz publicznych.
Art. 32. ust. 1 Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
Art. 32 ust. 2 Nikt nie może
być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym
lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
Art. 53 ust. 6 Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych.
Art. 53 ust. 7 Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.
Ponadto wskazuję, że zgodnie z Ustawą o gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r. w art. 10 ust. 1 Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań.
Wnoszę również o niezwłoczne utworzenie oddziałów wirtualnych dla tych uczennic i uczniów, którzy są zapisani na lekcje religii.
Program obejmujący dziennik elektroniczny umożliwia utworzenie dla lekcji religii tzw. „klasy wirtualnej”, która pozwoli kierować informacje tylko do oznaczonego grona adresatów – tj. rodziców dzieci, które uczestniczą w tych zajęciach.
Nie ma żadnego uzasadnienia dla prowadzenia dziennika elektronicznego w taki sposób, by rodzice, którzy nie życzą sobie, aby ich dzieci uczestniczyły w lekcjach religii, otrzymywali powiadomienia lub informacje o takich zajęciach za pośrednictwem dziennika elektronicznego czy też, co gorsza, by w dzienniku elektronicznym odnotowywano zwolnienie czy nieobecność ucznia z lekcji religii w sytuacji, gdy dziecko nie było w ogóle zapisane na lekcje religii, jak ma to miejsce w zarządzanej przez Państwa placówce oświatowej.
Przetwarzanie danych osobowych przez katechetę w tym zakresie nie ma podstawy prawnej (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/W).
Rodzic ucznia który nie został zapisany na lekcje religii umiejscowione na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej, nie powinien widzieć tego przedmiotu w planie zajęć dziecka. Co za tym idzie dziecko nie ma obowiązku przebywania w szkole, a szkoła nie ma obowiązku opiekowania się nim, zaś rodzice nie muszą „przejmować opieki na skutek rezygnacji z udziału w religii”, jeśli religia organizowana jest na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej.
Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej działalności, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie informacji:
- W jaki sposób szkoła pozyskała zgodę rodziców na wyprowadzenie uczniów z budynku szkoły na Pielgrzymkę do kościoła rzymskokatolickiego?
- W jaki sposób szkoła pozyskała zgodę wychowawców-nauczycieli na wyjście z uczniami-katolikami do kościoła? Czy dyrekcja szkoły zleca wyjście na mszę i opiekę nad uczniami np. nauczycielom ateistom lub Św. Jehowy?
Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 Ustawy Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na wskazany powyżej adres e-mail fundacja.wor@gmail.com, jako załącznik do korespondencji elektronicznej.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
W związku z brakiem odpowiedzi na wniosek fundacji w dniu 8 grudnia 2022 r. przesłaliśmy przedsądowe wezwanie do wykonania obowiązku ustawowego.
W dniu 20 grudnia 2022 r. wpłynęła odpowiedź Szkoły. Pan Stanisław Wąsik, Dyrektor Zespołu Szkół Technicznych i Ogólnokształcących w Limanowej informuje fundację, że rodzice uczniów, którzy nie życzą sobie aby ich dzieci brały udział w wydarzeniach religijnych organizowanych przez szkołę (?), muszą WYRAŻAĆ BRAK ZGODY. Jeśli rodzice nie złożą żadnych dodatkowych oświadczeń, oznacza to, że zgadzają się na wyprowadzenie ich dziecka do kościoła rzymskokatolickiego na mszę lub pielgrzymkę. Ponadto dyrektor ZOBOWIĄZUJE WSZYSTKICH NAUCZYCIELI NIEZALEŻNIE OD ICH WYZNANIA do odprowadzenia uczniów do Kościoła, jednak wyrozumiale nie nakazuje im uczestniczyć w mszy. Mogą poczekać przed budynkiem kościoła?
Stanowisko dyrekcji szkoły wyrażone w nadesłanym piśmie, jest w opinii fundacji skandaliczne. Komunikat szkoły dot. wyprowadzenia uczniów do Kościoła przez wychowawców klas powinien wyraźnie podkreślać fakultatywny charakter i wskazywać organizatora (parafia, katecheta, związek wyznaniowy itp.) Natomiast w przypadku, gdy szkoła chce współorganizować takie wyjście dla chętnych uczniów np. w ramach katechezy – należy uściślić (zgodnie z przepisami prawa) charakter opieki sprawowanej nad grupą chętnych uczniów oraz pozyskać każdorazową zgodę pisemną rodzica, jak czynione jest to w przypadku innych wyjść czy zajęć ponadprogramowych.
Deklaracja chęci uczestniczenia w lekcjach religii, nawet jeśli została złożona przez rodziców części uczniów, nie jest jednoznaczna z chęcią uczestniczenia w dowolnych uroczystościach religijnych w przyszłości, jest wyłącznie deklaracją chęci uczestniczenia w lekcjach religii, podobnie nie jest deklaracją światopoglądową, a szkoły nie mają prawa pytać uczniów o wyznanie ani światopogląd.
Z wielu dostępnych badań socjologicznych płynie wniosek, że zdarza się, iż na lekcje religii rzymskokatolickiej rodzice zapisują dzieci np. z powodu umieszczenia ich w planie zajęć w bloku zajęć obowiązkowych. Chcąc uniknąć bezproduktywnego spędzania czasu „samotnie” w świetlicy uczniowie wolą być z rówieśnikami w klasie i traktują religię jak przedmiot szkolny. Nie jest również tajemnicą, że częstą motywacją rodziców i uczniów do udziału w lekcjach religii jest wyższa średnia ocen. W związku z tym rodzice, którzy wyrazili zgodę na udział w lekcjach religii nie wyrażają jednocześnie zgody na udział w praktykach religijnych. Nie jest to bezpośrednio powiązane i uczniowie mają prawo do uczestniczenia w lekcjach religii bez jednoczesnego obowiązku uczestniczenia w mszach, rekolekcjach i pielgrzymkach. W przeciwnym razie działanie szkoły przyjmuje formę zmuszania do udziału w praktykach religijnych, która wprost jest naruszeniem Konstytucji RP (Art. 53 ust. 6 Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych).