„Dziś w szkole miała miejsce taka sytuacja: klasa miała mieć j.angielski, ale nauczycielki nie było i w zamian przyszedł ksiądz. Śpiewali kolędy. Pytanie do mojego syna: czemu nie śpiewasz? Syn: ja nie chodzę na religię. ksiądz: to masz chodzić gówniarzu! Moje pytanie. Co zrobić z tą sytuacją i czy zastępstwa z księdzem są traktowane, jak religia i syn nie musi być na tych lekcjach?”
Odpowiedź Fundacji:
Czy nauczyciel religii może obejmować zastępstwo?
Z uwagi na specyficzny tryb zatrudniania w szkołach publicznych księży, zakonnic, katechetek oraz katechetów nie jest dozwolone prowadzenie przez te osoby, zajęć w szkołach publicznych z innych przedmiotów niż lekcja religii. Mogą one prowadzić zajęcia dydaktyczne jedynie w zakresie określonym przez właściwe władze zwierzchnie kościoła lub związku wyznaniowego, zawartym w pisemnym skierowaniu do danego przedszkola lub szkoły wydanego.
Katalog uprawnień ww. osób jest określony w § 5 i następnych paragrafach Rozporządzenia MEN z dnia 14 kwietnia 1992 roku i jako wyjątek od reguły nie może być interpretowany rozszerzająco. Nie jest również możliwe prowadzenie tzw. doraźnych zastępstw, polegających na prowadzeniu lekcji religii zamiast lekcji innego zastępowanego przedmiotu, w przypadku gdy nie wszyscy uczniowie danej klasy zadeklarowali uczestniczenie w lekcjach danej religii. Jeśli 100 % uczniów w klasie jest zapisanych na religię danego wyznania, nauczyciel religii może podczas zastępstwa prowadzić religię, ale musi „oddać” 1 godzinę, którą „zabrał” innemu przedmiotowi.
Jeśli nauczyciel religii nie jest jednocześnie nauczycielem innego przedmiotu tj. ma uprawnienie tylko i wyłącznie do nauczania religii na podstawie skierowania władz zwierzchnich związku wyznaniowego (wymagane jest przygotowanie pedagogiczne do nauczania religii; należy przez to rozumieć nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki, katechetyki i dydaktyki, nauczanych w powiązaniu z teologią w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin oraz odbycie pozytywnie ocenionych praktyk pedagogicznych), a zatem nie ma przygotowania pedagogicznego do nauczania innych przedmiotów, a jego sytuację prawną normuje § 5 Rozp. 1992 r. dyrektor nie może powierzać mu zastępstwa.
Wykonywanie tzw. „zastępstw” w szkole publicznej przez ww. osoby, niezależnie od braku podstawy prawnej, może w przypadku nieszczęśliwych zdarzeń losowych, w czasie takich zajęć, skutkować modyfikacją odpowiedzialności cywilnej za szkody na osobie i mieniu, a w konsekwencji może rodzić wątpliwości co do zakresu obowiązywania ochrony ubezpieczeniowej, wynikającej z zawieranych przez szkoły umów ubezpieczeniowych (NNW).
Każdy kto jest świadkiem przejawów dyskryminacji powinien zgłosić swoje uwagi do wychowawcy klasy lub dyrektora szkoły. Jeżeli nie otrzyma pomocy powinien złożyć wniosek do Kuratorium o usunięcie przyczyn dyskryminacji ze względu na religię/światopogląd.