W dniu 15 września fundacja wysłała pismo do dyrektor szkoły podstawowej nr 321 w Warszawie Pani Iwony Idzikowskiej. Zwróciliśmy się z prośbą o wskazanie czasu realizacji lekcji etyki dla uczniów zapisanych na zajęcia w terminie, w którym zajęcia nie kolidują z organizowanymi w szkole kółkami zainteresowań a także o organizowanie lekcji etyki dla grup łączących uczniów z jednej klasy lub z jednego rocznika.
W obecnym ułożeniu planu z ośmiu kół zainteresowań ogłoszonych dla klas I-III tylko dwa odbywają się w terminie innym niż etyka. W związku z tym uczniowie klas pierwszych i drugich zapisani na lekcje etyki mają możliwość uczestniczenia wyłącznie w dwóch kołach (przyrodniczym i ortograficznym), natomiast uczniowie klas trzecich zapisani na lekcje etyki zostali zupełnie wykluczeni przez szkołę z możliwości zgłoszenia się do kół zainteresowań.
Taki sposób ułożenia planu zajęć spowodował również, że duża część rodziców, która początkowo deklarowała udział ich dzieci w lekcjach etyki, zrezygnowała z zapisania dzieci na etykę. W następstwie ich rezygnacji szkoła zyskała możliwość organizacji lekcji etyki w grupach międzyoddziałowych (klasy I-III), ale odbyło się to, jak opisałam powyżej, w sposób krzywdzący i dyskryminujący dzieci i ich rodziców.
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu zmian Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 marca 2014 roku do rozporządzenia MEN z dnia 14 kwietnia 1992 roku w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach,począwszy od dnia 1 września 2014 roku, w związku z nową treścią § 2 ust. 2 rozporządzenia MEN z dnia 14 kwietnia 1992 roku, (z którego usunięto limit 3 uczniów jako minimalny w grupie nauczania religii lub etyki) wprowadzenie tej zmiany pozwoli zapewnić naukę etyki każdemu uczniowi zainteresowanemu udziałem w zajęciach z tego przedmiotu, eliminując jednocześnie wskazane przez Europejski Trybunał Praw Człowieka przypadki odmowy zorganizowania lekcji etyki ze względu na brak wymaganej liczby uczniów.
Należy również wskazać na treść oświadczenia Ministerstwa Edukacji Narodowej opublikowanego w ministerialnym portalu w dniu 16 marca 2014 roku: Szkoła organizuje zajęcia z religii (określonego wyznania) i etyki w klasach (oddziałach) lub grupach międzyklasowych (międzyoddziałowych), gdy otrzyma co najmniej siedem zgłoszeń dotyczących danego przedmiotu. Zgodnie z przywołanymi przepisami szkoła ma obowiązek zorganizowania lekcji religii lub etyki dla grupy nie mniejszej niż 7 uczniów danej klasy lub oddziału. Jeśli w szkole zgłosi się mniej niż siedmiu uczniów, dyrektor szkoły przekazuje oświadczenia organowi prowadzącemu, który organizuje odpowiednio zajęcia z etyki w grupach międzyszkolnych oraz zajęcia z religii – w porozumieniu władzami zwierzchnimi kościoła lub związku wyznaniowego – w pozaszkolnych punktach katechetycznych.
W celu ułatwienia organizacji nauczania etyki w szkole zaleca się, aby w przypadku niewielkiej liczby uczniów wybierających etykę stosować rozwiązania organizacyjne umożliwiające prowadzenie zajęć w grupach różnowiekowych, łączących uczniów z całego etapu edukacyjnego. W takim przypadku treści nauczania etyki powinny być podzielone na moduły nadające się do realizowania w dowolnej kolejności. Pozwoli to skonstruować ofertę nauczania etyki w każdej szkole, nawet wtedy, gdy liczba uczniów wybierających etykę jest niewielka. W przypadku większej liczby uczniów wybierających etykę zaleca się, aby szkoła realizowała zajęcia w grupach łączących uczniów z jednego rocznika.
Jak już wspomniano, od 1 września 2014 r. przestaje obowiązywać dotychczasowe ograniczenie co najmniej trzech uczniów, dla których organ prowadzący tworzy grupę międzyszkolną lub pozaszkolny punkt katechetyczny. Oznacza to, że zajęcia z etyki lub religii (określonego wyznania) są organizowane nawet dla jednego ucznia. W takim przypadku wskazane jest, aby zajęcia z etyki odbywały się w szkole, w której uczeń ten spełnia obowiązek szkolny lub obowiązek nauki.”
W 2015 r. na zlecenie Rzecznika Praw Obywatelskich został przygotowany i opublikowany raport na podstawie badania Dostępność lekcji religii mniejszościowych i lekcji etyki w ramach systemu edukacji szkolnej. Rzecznik Praw Obywatelskich uznał za przejaw dyskryminacji w dostępie do lekcji etyki: negatywną reakcję na zgłoszenie chęci udziału w lekcjach etyki przez rodziców, młodzież i dzieci; odmowę organizacji lekcji etyki ze względu na małą liczbę chętnych, odmowę zorganizowania lekcji etyki ze względu na brak nauczyciela, brak funduszy lub z innych powodów; organizowanie lekcji etyki w godzinach i w placówkach utrudniających uczestnictwo w lekcji, np. poza standardowymi godzinami lekcyjnymi, w placówkach międzyszkolnych oddalonych od miejsca zamieszkania ucznia; nieinformowanie o możliwości wyboru etyki, niewpisywanie lekcji etyki do planu zajęć szkolnych, opóźnianie uruchomienia zajęć z etyki względem początku roku szkolnego.
Pełna treść pisma:
Dnia 1 października 2020 r. wpłynęła odpowiedź Pani Dyrektor. Zostaliśmy poinformowani, że w porozumieniu z rodzicami uczniów uczęszczających na lekcje etyki czas, w którym szkoła organizuje koła zainteresowań został dopasowany do potrzeb uczniów. Dziękujemy.