Lublin, 3 września 2021 r.
Dyrekcja Szkoły Podstawowej nr 17
im. Orła Białego w Koszalinie
ul. Melchiora Wańkowicza 11
administracja@sp17koszalin.com.pl
sekretariat@sp17koszalin.com.pl
Szanowni Państwo,
Działając imieniem Fundacji Wolność od Religii, w ramach prowadzonej kampanii społecznej na rzecz przestrzegania w naszym kraju prawa oświatowego zwracam się z wnioskiem o zmianę sposobu odbierania oświadczeń w sprawie udziału uczniów w lekcjach religii i/lub etyki.
Pragnę szczególnie zwrócić Państwa uwagę na fakt, że nie jest dopuszczalne przez przepisy prawa odbieranie przez szkołę od rodziców lub uczniów oświadczeń (negatywnych deklaracji) wskazujących, że uczeń nie będzie uczęszczał na religię lub etykę, lub też przedkładanie rodzicom wzorów oświadczeń, które preferują wybór zajęć z jakiejkolwiek religii lub z etyki. Procedura przyjmowania przedmiotowych oświadczeń od rodziców lub uczniów nie może bowiem naruszać dyspozycji art. 53 ust. 7 Konstytucji RP, który wskazuje, że Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawniania swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania, a także Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 roku w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach.
Na mocy § 1 ust. 1 Rozporządzenia MEN z dnia 14 kwietnia 1992 roku, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 września 2017 roku §1 ust. 1 W publicznych przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w publicznych szkołach podstawowych, zwanych dalej „przedszkolami”, organizuje się naukę religii na życzenie rodziców. W publicznych szkołach podstawowych i szkołach ponadpodstawowych, zwanych dalej „szkołami”, organizuje się naukę religii i etyki:
1) w szkołach podstawowych – na życzenie rodziców;
2) w szkołach ponadpodstawowych – na życzenie bądź rodziców, bądź samych uczniów; po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii i etyki decydują uczniowie.
1a. W przedszkolach zajęcia religii uwzględnia się w ramowym rozkładzie dnia. W szkołach zajęcia religii i etyki uwzględnia się w tygodniowym rozkładzie zajęć.
2. Życzenie, o którym mowa w ust. 1, jest wyrażane w formie pisemnego oświadczenia. Oświadczenie nie musi być ponawiane w kolejnym roku szkolnym, może jednak zostać zmienione.
3.Uczestniczenie lub nieuczestniczenie w przedszkolnej albo szkolnej nauce religii lub etyki nie może być powodem dyskryminacji przez kogokolwiek w jakiejkolwiek formie.
Przyjęta przez szkołę procedura nie może również kolidować z art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. Nr 29, poz. 155) przez naruszający prawo do milczenia wymóg negatywnego oświadczenia woli.
Stanowisko ministra edukacji opublikowane na portalu ministerstwa w dniu 20 września 2016 r. brzmi: Oświadczenia w sprawie udziału ucznia w zajęciach z religii i/lub etyki, istotne dla organizacji pracy szkoły, są dokumentami zawierającymi dane osobowe. Zatem informacje w nich zawarte mogą być przetwarzane zgodnie z przepisami ustawy o ochronie danych osobowych. Religia (określonego wyznania) i etyka są zajęciami, w których uczeń uczestniczy na zasadzie dobrowolnego wyboru. Podstawą udziału ucznia w zajęciach z religii, z etyki lub w zajęciach z obu przedmiotów jest życzenie wyrażone w formie pisemnego oświadczenia złożonego przez rodziców (opiekunów prawnych) lub pełnoletniego ucznia. Szkoła nie może domagać się od rodziców lub pełnoletniego ucznia oświadczenia o nieuczęszczaniu na lekcje religii lub etyki. Należy jednak poinformować szkołę, także w formie pisemnego oświadczenia o ewentualnym wycofaniu wcześniej złożonego oświadczenia deklarującego udział ucznia w zajęciach z religii i/lub etyki.
Ponadto Rzecznik Praw Obywatelskich w swojej korespondencji z ministerstwem z 2018 r. uznaje za wartą upowszechnienia dobrą praktykę, jaką jest rozdawanie rodzicom
i uczniom formularzy, w których zaznaczaliby, czy życzą sobie zorganizowania lekcji religii lub etyki. W formularzach powinna być informacja, że możliwe jest uczęszczanie jednocześnie na lekcje różnych religii i etyki. Dyrektorzy szkół i kuratorzy oświaty winni upowszechniać wiedzę, że uczniowie nie są zmuszeni wybierać między tymi lekcjami.
Załączam Państwu prawidłowy wzór oświadczenia dla rodziców/opiekunów prawnych:
Oświadczenie
na podstawie § 1 ust. 2 w zw. z ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach wyrażam życzenie uczestniczenia mojego dziecka ……………………………………………………… w lekcjach …………………. *
……………………….
* Należy wpisać nazwę przedmiotu: religia, etyka. Można wyrazić życzenie uczestniczenia w lekcjach z obu przedmiotów jednocześnie. W przypadku wpisania religii należy wskazać, o które wyznanie chodzi.
Ponadto na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej działalności, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie informacji:
- Czy szkoła proponuje rodzicom uczniów nigdy niezapisanym na lekcje religii rzymskokatolickiej skorzystanie z wzoru rezygnacji z lekcji religii umieszczonego na stronie internetowej placówki pod linkiem:
http://www.sp17koszalin.com.pl/images/Dokumenty/Religia/O%C5%9Bwiadczenie_rezygnacji_z_religii.pdf
2) Kiedy zostały zebrane oświadczenia rodziców uczniów klas pierwszych, którzy wyrażają życzenie udziału dziecka w lekcjach religii?
3) Czy lekcje religii są w planie zajęć uczniów klas pierwszych?
4) W jaki sposób wyrażane jest życzenie rodziców, by dzieci uczęszczały na lekcje religii? Jeśli jest to druk prosimy o udostępnienie treści druku.
5) Czy i w jaki sposób rodzice są informowani o prawie do zapisania dziecka na lekcje etyki?
6) Czy w szkole organizowane są lekcje etyki dla chętnych uczniów?
7) Czy wzór rezygnacji z lekcji etyki jest udostępniany uczniom, którzy chcą zrezygnować z udziału w zajęciach? A jeśli tak dlaczego na stronie szkoły znajduje się wyłącznie wzór rezygnacji z lekcji religii?
8) Czy wychowawcy klas utworzyli wirtualne oddziały dla uczniów zapisanych na lekcje religii rzymskokatolickiej w dzienniku elektronicznym?
Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 Ustawy Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na adres e-mail fundacja.wor@gmail.com, jako załącznik do korespondencji elektronicznej.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
W dniu 08.09.2021 r. wpłynęła odpowiedź ze szkoły o poniższej treści:
„Organizujemy religię na życzenie rodzica. Rodzice składają deklarację uczestnictwa w zajęciach religii w klasie I na pierwszym zebraniu z rodzicami i obowiązuje ona podczas całej nauki dziecka w szkole. W związku z tym na szkolnej stronie internetowej zamieściliśmy tylko deklarację rezygnacji z lekcji religii. Jeśli chodzi o etykę, rodzice, którzy chcą, aby dziecko uczęszczało na zajęcia z tego przedmiotu, składają odpowiednie oświadczenie na pierwszym zebraniu z rodzicami. Rozumiem, że problemem jest brak oświadczeń o chęci uczestnictwa w wyżej wymienionych zajęciach na szkolnej stronie internetowej oraz brak rezygnacji z zajęć etyki?
Odpowiadając na pytania zawarte w piśmie z dnia 3 września 2021 r. :
1. Nie proponujemy uczniom nigdy niezapisanym na lekcje religii rzymskokatolickiej korzystania z dostępnych na naszej stronie www wzorów, są one zamieszczone dla rodziców, których dzieci uczęszczają na lekcje religii i chcą z niej zrezygnować.
2. Oświadczenia rodziców klas I zbierane są na pierwszym zebraniu z rodzicami.
3. Lekcje religii w klasach I umieszczone są jako pierwsza i ostatnia lekcja w planie, w związku z tym uczestniczą w nich tylko te dzieci, których rodzice chcą, aby korzystały z zajęć religii w szkole.
4. Zamieszczamy druk udziału w zajęciach religii / etyki w załączniku.
5. Rodzice informowani są co roku na pierwszym zebraniu z rodzicami we wrześniu.
6. Tak, lekcje etyki są organizowane dla wszystkich uczniów chętnych klas I-VIII.
7. Wzór jest udostępniany uczniom uczestniczącym w zajęciach i rodzicom na zebraniach z rodzicami, ale ma Pani rację, umieścimy go także na stronie internetowej.
8. Wychowawcy utworzyli w dziennikach elektronicznych zajęcia religii. Lista uczestników zajęć jest zgodna z deklaracjami złożonymi przez rodziców w latach poprzednich, jednocześnie jest na bieżąco aktualizowana, gdy wpływają deklaracje składane przez rodziców (zarówno oświadczenia o uczestnictwie jak i rezygnacji z zajęć).
Z poważaniem,
Agnieszka Baracz
Wicedyrektor SP nr 17 im. Orła Białego w Koszalinie