Dnia 02.09.2022 r. fundacja skierowała pismo do Dyrekcji Szkoły Podstawowej w Baranowie w sprawie zapisywania wszystkich dzieci na lekcje religii rzymskokatolickiej i zmuszania rodziców do składania oświadczeń o „rezygnacji z udziału” w tych zajęciach dodatkowych. Sytuacja, co gorsza, ma miejsce od kilku lat pomimo wielokrotnego sprzeciwu rodziców.
Ze względu na brak odpowiedzi szkoły, w dniu 19 września skierowaliśmy przedsądowe wezwanie do wykonania obowiązku ustawowego dot. dostępu do informacji publicznej. Okazało się, że niepotrzebnie.
W dniu 26 września otrzymaliśmy informację, że szkoła przesłała odpowiedź (z innego adresu e-mail) w dniu 6 września. Wiadomość odnaleźliśmy w katalogu spam. Przepraszamy za kłopot.
Poniżej zamieszczamy odpowiedź szkoły:
Fundacja Wolność od Religii
Pani
Dorota Wójcik –prezeska zarządu
W odpowiedzi na Państwa wniosek o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej zasad organizacji i realizacji nauki religii i etyki w naszej szkole Dyrektor Szkoły Podstawowej im. Polskich Noblistów uprzejmie informuje:
1.Sugerowane w pierwszej części pisma nieprawidłowości w organizacji nauki religii i etyki w naszej szkole są absolutnie bezpodstawne. Od lat działamy wyłącznie zgodnie z przepisami prawa zarówno przy uzyskiwaniu informacji od rodziców na temat uczestniczenia bądź nie uczestniczenia dzieci w lekcjach religii i etyki. Jedyny problem, który jest praktycznie nie do rozwiązania to układ planu lekcji by lekcje religii odbywały się wyłącznie jako pierwsze lub ostatnie lekcje w danej klasie. Jest to niewykonalne w realiach naszej szkoły. Sytuację tę staramy się corocznie wyjaśnić zainteresowanym rodzicom.
2. Państwa wzór oświadczenia dotyczący deklarowania się na lekcje religii/etyki jest w 100% identyczny w treści z naszym wzorem. ( to także odpowiedź na pytanie 1 złożone w trybie udostępnienia informacji publicznej.)(patrz załącznik)
Pozostałe odpowiedzi na zadane pytania:
3. Czy i w jaki sposób rodzice są informowani o prawie do zapisania dziecka na lekcje etyki? Tak, są informowani corocznie przez wychowawców klas.
4. Czy w szkole organizowane są lekcje etyki dla chętnych uczniów? Tak, od tego roku szkolnego ilość rodziców, którzy zdeklarowali się na uczestniczenie w lekcjach etyki zobligowała nas do zorganizowania etyki w zespołach międzyoddziałowych.
5. Ilu rodziców/opiekunów prawnych wyraziło w ubiegłym roku szkolnym 2021/2022 życzenie udziału ich dziecka w lekcjach etyki i czy lekcje zostały zorganizowane? Ilość rodziców, którzy zdeklarowali się aby ich dziecko uczestniczyło w lekcjach etyki na żadnym poziomie klasowym nie osiągnęła 7 osób. W ubiegłym roku szkolnym nie były zorganizowane lekcje etyki.
6. Czy wychowawcy klas utworzyli wirtualne oddziały dla uczniów zapisanych na lekcje religii rzymskokatolickiej w dzienniku elektronicznym w roku szkolnym 2022/2023? Tak, wszystkie grupy mniejsze niż klasowe zapisywane są jako klasy (grupy) wirtualne – dotyczy to zarówno grup na językach obcych, informatyce, na w-fie i religii.
Z wyrazami szacunku
Piotr Burdajewicz – dyrektor szkoły
Odpowiedź fundacji wysłana 26 września:
Szanowny Panie Dyrektorze, w związku z przesłaną odpowiedzią na pytanie nr 5 pragnę zauważyć, że:
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu zmian ww.Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 marca 2014 roku,począwszy od dnia 1 września 2014 roku, w związku z nową treścią § 2 ust. 2 Rozporządzenia MEN z dnia 14 kwietnia 1992 roku, (z którego usunięto limit 3 uczniów jako minimalny w grupie nauczania religii lub etyki) „wprowadzenie tej zmiany pozwoli zapewnić naukę etyki każdemu uczniowi zainteresowanemu udziałem w zajęciach z tego przedmiotu, eliminując jednocześnie wskazane przez Europejski Trybunał Praw Człowieka przypadki odmowy zorganizowania lekcji etyki ze względu na brak wymaganej liczby uczniów.”
Zgodnie z oświadczeniem MEN opublikowanym na stronie www w dniu 16 marca 2014 roku: „Szkoła organizuje zajęcia z religii (określonego wyznania) i etyki w klasach (oddziałach) lub grupach międzyklasowych (międzyoddziałowych), gdy otrzyma co najmniej siedem zgłoszeń dotyczących danego przedmiotu. Zgodnie z przywołanymi przepisami szkoła ma obowiązek zorganizowania lekcji religii lub etyki dla grupy nie mniejszej niż 7 uczniów danej klasy lub oddziału. Jeśli w szkole zgłosi się mniej niż siedmiu uczniów, dyrektor szkoły przekazuje oświadczenia organowi prowadzącemu, który organizuje odpowiednio zajęcia z etyki w grupach międzyszkolnych oraz zajęcia z religii – w porozumieniu władzami zwierzchnimi kościoła lub związku wyznaniowego – w pozaszkolnych punktach katechetycznych.
W celu ułatwienia organizacji nauczania etyki w szkole zaleca się, aby w przypadku niewielkiej liczby uczniów wybierających etykę stosować rozwiązania organizacyjne umożliwiające prowadzenie zajęć w grupach różnowiekowych, łączących uczniów z całego etapu edukacyjnego. W takim przypadku treści nauczania etyki powinny być podzielone na moduły nadające się do realizowania w dowolnej kolejności. Pozwoli to skonstruować ofertę nauczania etyki w każdej szkole, nawet wtedy, gdy liczba uczniów wybierających etykę jest niewielka. W przypadku większej liczby uczniów wybierających etykę zaleca się, aby szkoła realizowała zajęcia w grupach łączących uczniów z jednego rocznika.
Jak już wspomniano, od 1 września 2014 r. przestaje obowiązywać dotychczasowe ograniczenie co najmniej trzech uczniów, dla których organ prowadzący tworzy grupę międzyszkolną lub pozaszkolny punkt katechetyczny. Oznacza to, że zajęcia z etyki lub religii (określonego wyznania) są organizowane nawet dla jednego ucznia. W takim przypadku wskazane jest, aby zajęcia z etyki odbywały się w szkole, w której uczeń ten spełnia obowiązek szkolny lub obowiązek nauki.”
Ponadto wnoszę o zaproponowanie rodzicom uczniów, w porozumieniu z Radą Rodziców możliwości m.in. ograniczenia liczby godzin religii (za zgodą biskupa diecezjalnego Kościoła rzymskokatolickiego). Nie wyczerpał Pan możliwości dostosowania sposobu organizowania lekcji religii w sposób nie naruszający godności wszystkich uczniów.
Podkreślam, że w przypadku trudnych warunków organizacyjnych i lokalowych w szkołach dyrektor ma możliwość zwrócenia się do kurii o wyrażenie zgody na realizację lekcji religii w mniejszym tygodniowym wymiarze godzin (jedna godzina lekcyjna zamiast dwóch). Warto również rozważyć organizowanie zajęć łączonych dla uczniów z różnych oddziałów klasowych w przypadkach, gdy na religię uczęszcza w tych klasach mało uczniów.
Jednocześnie pragnę stanowczo stwierdzić, iż nie jest dyskryminacją umieszczenie katechezy jako ostatniej godziny w planie lekcji danego dnia podobnie, jak nie jest dyskryminacją umieszczenie na ostatniej godzinie biologii czy fizyki. Przeciwnie – umieszczenie katechezy w środku dnia lekcyjnego łączy się z krzywdą uczniów, którzy nie zapisali się na takie zajęcia, a w przypadku przedmiotów obowiązkowych ich umieszczenie w ciągu dnia nie niesie ze sobą ww. konsekwencji.
Zajęcia z religii i etyki mają charakter fakultatywny i są organizowane na życzenie rodziców, a w szkołach ponadpodstawowych – na życzenie bądź rodziców, bądź samych pełnoletnich uczniów. Rozporządzenie wskazuje, że zajęcia z religii uwzględnia się w tygodniowym rozkładzie zajęć (§ 1 ust. 1a) jednak znaczenie tego przepisu jest takie, że zajęcia z religii organizowane dla danej grupy klasowej bądź międzyoddziałowej nie mogą kolidować z innymi zajęciami edukacyjnymi, aby uchronić uczniów przed dyskryminacją.
Nie powinno dochodzić również do sytuacji, w której uczniowie niezapisani na lekcje etyki mają tzw. „okienko” pomiędzy zajęciami obowiązkowymi, ani do żadnej innej sytuacji, gdzie są oni traktowani gorzej z powodu uczestniczenia części z nich w zajęciach z etyki lub nieuczestniczenia w zajęciach dodatkowych.
Dla kogo zostały przygotowane druki „rezygnacji” z uczestnictwa w religii/etyce? Kto jest zobowiązany je wypełniać?
Odpowiedź wpłynęła w dniu 3października:
Pani Dorota Wójcik
Prezes Zarządu
Szanowna Pani Prezes
Odpowiadając na Pani zapytanie w sprawie wypełniania druków o rezygnacji z uczestniczenia w zajęciach z religii/etyki uprzejmie informuję, że druki te przeznaczone są dla tych rodziców, którzy wcześniej zdeklarowali uczestniczenie w zajęciach religii bądź etyki.
Zwłoka w odpowiedzi na to zapytanie spowodowana była koniecznością sprawdzenia prawidłowości przeprowadzenia przez wychowawców procesu pozyskiwania informacji od rodziców w sprawie deklarowania uczestnictwa dzieci na zajęcia z religii bądź etyki gdyż domyślaliśmy się, że Państwa zapytanie nie było przypadkowe i bezpodstawne. W trakcie sprawdzania stwierdziliśmy nieprawidłowość w jednej z 19 klas. Deklaracja rezygnacji została rozdana rodzicom w jednej z trzech klas pierwszych. Dokonała tego nowozatrudniona wychowawczyni i nauczyciel EWS, tłumacząc się niezrozumieniem wydanych przez wicedyrektora dyspozycji dotyczących deklaracji i pozyskania informacji o uczestniczeniu w zajęciach z religii i etyki.
Sytuacja ta zostanie sprostowana i wyjaśniona rodzicom tej klasy na najbliższym zebraniu klasowym przez wychowawcę klasy.
Z wyrazami szacunku
Piotr Burdajewicz – dyrektor szkoły