Wizyta biskupa w Szkole Podstawowej we Franciszkowie, wniosek fundacji o udostępnienie informacji publicznej

Lublin, 12 maja 2023 r.

Dyrekcja Szkoły Podstawowej im. Świętego Jana Pawła II we Franciszkowie
ul. Dębowa 25
96-315 Wiskitki
email: szfranciszkow@o2.pl

               Szanowni Państwo,

Działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej kampanii społecznej na rzecz przestrzegania prawa oświatowego, a także uwzględnienia i poszanowania praw mniejszości, rodziców i ich dzieci, które nie uczęszczają na lekcje religii rzymskokatolickiej oraz w imię przestrzegania fundamentalnej zasady państwa demokratycznego tj. ochrony praw mniejszości i równości obywateli wobec prawa, pragniemy zapytać o szczegóły wizyty biskupa pobliskiej parafii rzymskokatolickiej, która odbyła się 10 maja o godz. 11.00 na boisku szkolnym.

Prosimy o wyjaśnienie, dlaczego w dzienniku elektronicznym nie wprowadziliście Państwo  informacji o wizycie biskupa, pomimo tego, że uczniowie zostali skierowani na boisko lub na zajęcia opiekuńcze, w zależności od ich wyznania. W planach zajęć nie naniesiono zmian, tak jakby zajęcia dydaktyczne odbywały się zgodnie z planem. Prosimy również o wprowadzenie do dokumentacji szkolnej zapisów zgodnych z faktycznym przebiegiem wydarzeń.

Fundacja ma również wątpliwości, czy wychowawcy opiekujący się uczniami podczas spotkania o charakterze religijnym zostali zaproszeni do uczestnictwa przez dyrektora szkoły czy ich udział był obligatoryjny, gdyż wydarzenie wpisano w rozkład zajęć szkolnych. W jaki sposób nauczyciele mieli możliwość zgłoszenia dobrowolnego udziału i opieki nad uczniami? Czy proces zbierania tej informacji uwzględniał zapisy art. 53 ust. 7 „Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania”?

Żadna religia nie powinna wpływać na działania edukacyjne i wychowawcze w polskiej szkole publicznej. Szkoła publiczna winna być szkołą przyjazną dla wszystkich dzieci, niezależnie od światopoglądu ich rodziców i ich samych. Ustawa o gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r. w art. 6 ust. 1 wyraźnie określa, że „Nikt nie może być dyskryminowany bądź uprzywilejowany z powodu religii lub przekonań w sprawach religii” oraz „Nie wolno zmuszać obywateli do niebrania udziału w czynnościach lub obrzędach religijnych ani do udziału w nich”. Ponadto zgodnie z art. 10 tej Ustawy „Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań”.

Zaangażowanie władz publicznych, w tym przypadku dyrekcji szkoły, w organizowanie wydarzeń religijnych zagraża poczuciu bezpieczeństwa uczniów, w szczególności tych należących do mniejszości.

Ponadto wyrażamy zaniepokojenie faktem, że szkoła (według naszych informacji) zaprasza uczniów wyłącznie na uroczystość spotkania z przedstawicielem religii rzymskokatolickiej. Uczniowie nie mają możliwości spotkać się z władzami zwierzchnimi innych związków wyznaniowych, co może być uznane przez część z nich za promowanie wyznania rzymskokatolickiego.

Organizowanie wydarzeń religijnych na terenie szkół publicznych, wyklucza z oczywistych względów część uczniów i ich rodziców. Uczniowie ci spędzają ten czas  w świetlicy, tracą zajęcia dydaktyczne, które odbywałyby się w tym czasie, a szkoła nie organizuje dla nich dodatkowych, atrakcyjnych zajęć. Jest dla nas także niezrozumiałe dlaczego taka impreza organizowana jest na terenie szkoły, a nie kościoła czy parafii.

Nadmieniam również, że z korespondencji prowadzonej przez fundację z Ministerstwem Edukacji Narodowej wynika, iż „wszelkie zajęcia wykraczające poza realizację podstawy programowej a więc m.in. udział uczniów w uroczystościach kościelnych powinny odbywać się za zgodą rodziców”.

Jednocześnie na podstawie art. 2 ust. 1 Ustawy o dostępie do informacji publicznej, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie informacji:

1. Kto podjął decyzję o nie wprowadzaniu do dokumentacji szkolnej informacji o rzeczywistym przebiegu zajęć (wizycie biskupa zamiast lekcji)?
2. Czy i kiedy zamierzacie Państwo uzupełnić dokumentację szkolną zgodnie z faktycznym przebiegiem zajęć?
3. Czy organizowanie wizyt wysokich rangą przedstawicieli różnych wyznań jest stałą praktyką przyjętą w szkole?
4. Czy i kiedy zapraszali Państwo przedstawicieli innych wyznań, aniżeli wyznanie rzymskokatolickie?
5. Czy są Państwo gotowi rozważyć zaproszenie do szkoły osoby należącej do mniejszości bezwyznaniowej?
6. Czy tego rodzaju spotkanie może być powiązane ze zorganizowaniem uroczystej akademii jak w przypadku wizyty biskupa?
7. Czy umożliwili Państwo rodzicom zadeklarowanie woli uczestniczenia ich dzieci w spotkaniu o charakterze religijnym czy uznali Państwo, że rodzice wszystkich dzieci zapisanych na religię katolicką chcą, aby jednocześnie uczestniczyły w praktykach religijnych?
8. Czy prawdą jest, że rodzice o planowanym wydarzeniu zostali poinformowani na jeden dzień roboczy przed terminem jego realizacji (komunikat na FB został opublikowany dzień wcześniej)?
9. W jaki sposób rodzice, których dzieci należą do reprezentowanych w szkole mniejszości wyznaniowych lub też mniejszości bezwyznaniowej mieli możliwość wyrażenia opinii w przedmiocie organizowanych uroczystości?
10. Czy dyrektor szkoły oraz wychowawcy wykazali się należytą troską o uczucia uczniów nieuczęszczających na lekcje religii?

Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.

Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na adres e-mail fundacja.wor@gmail.com,  jako załącznik do korespondencji elektronicznej.

Z wyrazami szacunku

Dorota Wójcik
prezeska zarządu

W dniu 26 maja 2023 r. wpłynęła odpowiedź szkoły. Pani Beata Jackowska, Dyrektor Szkoły zadeklarowała, że „dołoży wszelkich starań, aby organizacja kolejnych imprez i uroczystości szkolnych nie budziła niczyich obaw o poszanowanie praw dzieci”. Poniżej zamieszczamy treść otrzymanych pism.

Jako fundacja, zwracamy uwagę, że upamiętnianie postaci Jana Pawła II, jeśli odbywa się w gronie wszystkich uczniów,  powinno opierać się na tym, co w tej osobie łączy wszystkich – niezależnie od ich wyznania i poglądów. W tym wypadku papież powinien być prezentowany ze świeckiego punktu widzenia, z uwzględnieniem wyłącznie głoszonych przez niego wartości uniwersalnych, jak szacunek do drugiego człowieka czy współdziałanie ludzi w ramach demokracji.

Jeżeli spotkanie prowadzi ksiądz rzymskokatolicki wydaje się, że stosowniejszym miejscem do jego prowadzenia są lekcje religii katolickiej, a nie świeckie zajęcia szkolne w tym apel dla wszystkich uczniów.

Powyżej opisana praktyka szkoły narusza określone w Konstytucji, a także aktach prawa międzynarodowego i krajowego zasady niedyskryminacji, a także rozdziału kościoła od państwa, jak również powinność bezstronności religijnej i światopoglądowej organów władzy publicznej.

Szkoła publiczna to miejsce, w którym wszyscy uczniowie powinni być traktowani jednakowo i dlatego powinna być miejscem neutralnym światopoglądowo. W art. 53 ust. 3 Konstytucji wskazano, iż rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. Natomiast zgodnie z art. 25 ust. 1 i 2 Konstytucji, Kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione. Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej (a do takich należy zaliczyć również dyrekcję szkoły publicznej) zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym.

Ustawa o gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r. w art. 6 ust. 2 wyraźnie określa, że Nie wolno zmuszać obywateli do niebrania udziału w czynnościach lub obrzędach religijnych ani do udziału w nich. Ponadto zgodnie z art. 10 Ustawy Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań.

Jeśli natomiast chodzi o stanowisko Rady Pedagogicznej chcemy dodać, iż od władz szkolnych, w tym m.in. Rady Rodziców oczekujemy, iż uszanuje nawet pojedynczy głos krytyki i pochyli się nad nim z troską oraz uznania, że prawdziwa tolerancja i empatia jest ważniejsza od wizerunku szkoły.

Jeśli do szkoły nie wpływają żadne skargi ze strony uczniów czy rodziców, nie oznacza to, że żaden z nich nie czuje się przez szkołę pokrzywdzony, czego dowodem jest nasza korespondencja. Oznacza to jedynie, że obawiają się oni upubliczniania swoich zastrzeżeń i dbając o swoje bezpieczeństwo, zgłaszają uwagi z zachowaniem anonimowości poprzez organizacje pozarządowe takie jak Fundacja Wolność od Religii. W oparciu o wieloletnie doświadczenie fundacji w obszarze zapobiegania dyskryminacji wiemy, iż osoby bezwyznaniowe obawiają się zgłaszać własne zastrzeżenia do szkół ze względu na częsty brak zrozumienia i kłopoty, które w następstwie mogą spotkać ich dzieci ze strony szkoły.

Można mieć również wątpliwości, czy jawny sprzeciw jednego rodzica lub niewielkiej grupy rodziców zostałby uszanowany przez dyrekcję szkoły i Radę Pedagogiczną.