W dniu 9 sierpnia fundacja skierowała pismo do Komendanta Głównego Policji w sprawie zatrzymania i oskarżenia dwóch nastoletnich chłopców, o obrazę uczuć religijnych. Jesteśmy głęboko zaniepokojeni potencjalnym przypadkiem instrumentalizacji prawa karnego, które w przedmiotowych okolicznościach mogło zostać wykorzystane w sposób nader pochopny.
Fundacja wyraża powątpiewanie, iż zachowanie Nieletnich, opisane w przestrzeni medialnej (wypalenie oczu figurkom Matki Boskiej i Jezusa oraz rozsypanie po okolicy sztucznych kwiatów) stanowi znieważenie w ujęciu art. 196 k.k.
Warunkiem odpowiedzialności karnej za czyn z art. 196 k.k. jest ustalenie, iż stan obrazy uczuć religijnych wystąpił u więcej niż jednej osoby. Brak ustalenia co najmniej dwóch osób bezpośrednio pokrzywdzonych znieważeniem przedmiotu czci religijnej lub miejsca przeznaczonego do publicznego wykonywania obrzędów religijnych tożsame jest z brakiem znamion występku z art. 196 k.k.
Penalizowany na gruncie art. 196 k.k. stan faktyczny polega bowiem na znieważeniu przedmiotu czci religijnej lub miejsca przeznaczonego do publicznego wykonywania obrzędów religijnych. Posiłkując się stanowiskiem doktrynalnym i judykatów, wskazać należy, iż „znieważyć – znieważać” to: „ubliżać komuś słowem lub czynem, obrażać kogoś: Znieważał często swoich oponentów. Został publicznie znieważony. Znieważył policjanta na służbie”, B. Dunaj (red.), Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa 1996, s. 1371;„ubliżyć komuś, zachować się względem kogoś w sposób obraźliwy; zelżyć kogoś. Znieważyć gościa, urzędnika. Znieważyć kogoś publicznie”, M. Szymczak (red.), Słownik języka polskiego PWN, Warszawa 1999, t. III, s. 983; „Jeżeli ktoś znieważył jakąś osobę lub pamięć o niej, to powiedział lub zrobił coś, co naruszało jej godność. Wszyscy mnie krytykowali, znieważali, szczególnie przedstawiciele Kościoła[…] […]rzekome znieważenie pamięci Piłsudskiego na łamach Dziennika Wileńskiego”, M. Bańko (red.), Inny słownik języka polskiego PWN., Tom P – Ż, Warszawa 2000, s. 1375; „ubliżać komuś, lżyć, obrażać” E. Sobol (red.), Nowy słownik języka polskiego, Warszawa 2002, s. 1288; „ubliżyć (ubliżać) komuś, zachować (zachowywać się) względem kogoś w sposób obraźliwy; zelżyć (lżyć), obrazić (obrażać) Znieważyć gościa, urzędnika. Znieważyć kogoś publicznie. Znieważyć kogoś słownie”, S. Dubisz (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa 2003, t. 5, s. 732; „zachować się w stosunku do kogoś w sposób niegrzeczny, obraźliwy, uwłaczający. Oskarżony znieważył sądy, porównując je w wywiadzie do cyrku”, H. Zgółkowa (red.), Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, Poznań 2005, t. 50, s. 47.
Aktualny do dziś wydaje się pogląd, iż ze znieważeniem mamy do czynienia wyłącznie w takim wypadku, gdy za kryterium oceny przyjmie się normy kulturowo-obyczajowe i powszechnie przyjęte oceny, samo zachowanie zaś stanowi wyraz pogardy. Pogarda interpretowana jest jako „uczucie bardzo silnej niechęci, połączone zwykle z poczuciem własnej wyższości wobec kogoś lub czegoś”.
Przedmiotowa sprawa wskazuje na ryzyko podjęcia przez organy ścigania działań nieproporcjonalnych względem Nieletnich, zmierzających nie tyle do przypisania ich zachowaniu adekwatnej kwalifikacji prawnej, lecz do przedwczesnego przyjęcia, iż Ich czyn wypełniać może znamiona występku z art. 196 k.k.
Pełna treść pisma:
Informacja ze strony Policji: