Wigilia Dnia Anioła i świetlicowy kalendarz adwentowy czyli szkolne wydarzenia religijne – interwencja fundacji w SP nr 4 w Rumi

  Lublin, 30 listopada 2023 r.

 Dyrekcja Szkoły Podstawowej Nr 4
 im. Janusza Korczaka w Rumi
ul. Świętojańska 11
84-230 Rumia
e-mail: sp4@rumia.edu.pl

            Szanowni Państwo,

Działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej kampanii społecznej na rzecz przestrzegania prawa oświatowego, a także uwzględnienia i poszanowania praw mniejszości wyznaniowych oraz osób bezwyznaniowych, rodziców i ich dzieci, które nie uczęszczają na lekcje religii rzymskokatolickiej oraz w imię przestrzegania fundamentalnej zasady państwa demokratycznego tj. ochrony praw mniejszości i równości obywateli wobec prawa, zwracam się z prośbą o organizowanie wydarzeń szkolnych nie posiadających charakteru wykluczającego uczniów ze względu na światopogląd oraz udzielenie wyjaśnień w sprawie wydarzeń szkolnych organizowanych pod nazwą świetlicowy kalendarz adwentowy oraz Wigilia Dnia Anioła.

Zwracamy Państwa uwagę, że wydarzenia szkolne (zabawy, konkursy) powinny być przeznaczone dla wszystkich uczniów, a nie wyłącznie uczniów należących do wyznania rzymskokatolickiego. Praktyka organizowania życia szkoły wokół wydarzeń o charakterze religijnym, wydaje się być próbą łamania sumienia uczniów wyznania/światopoglądu innego niż katolicki i brakiem poszanowania wolności wyznawania lub niewyznawania religii. Uczniowie, którzy z powodu wyznania nie wezmą udziału w zabawie/konkursie są przez szkołę wykluczeni i dyskryminowani.

Wszelkie zajęcia wykraczające poza realizację podstawy programowej i posiadające charakter religijny powinny odbywać się wyłącznie podczas katechezy i mogą być organizowane wyłącznie przez katechetów. Zabawa polegająca na odkrywaniu okienek z kalendarza adwentowego z zadaniami świątecznymi ma charakter religijny i może być organizowana na zajęciach religii, gdyż tylko tam nie narusza praw i godności rodziców oraz ich dzieci wychowywanych w światopoglądzie innym niż katolicki. To samo dotyczy Wigilii Dnia Anioła zaplanowanej na 5 grudnia 2023 r. Wiara w anioły i diabły jest jednoznacznie powiązana z religią katolicką, zatem uniemożliwiając udział w konkursie szkolnym części uczniów (niekatolickich), wykluczają ich państwo ze społeczności i krzywdzą.

Pragniemy również przypomnieć, iż Ustawa o gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r. w art. 6 ust. 1 wyraźnie określa, iż nikt nie może być dyskryminowany bądź uprzywilejowany z powodu religii lub przekonań w sprawach religii, a zgodnie z art. 10 Ustawy „Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań.” Wolność sumienia i religii oznacza, że każdy obywatel ma prawo do nieujawniania swoich przekonań religijnych, a wprowadzenie przez państwo jakichkolwiek mechanizmów bezpośredniego czy pośredniego obowiązku ujawnienia faktu nie wyznawania religii stanowi naruszenie prawa.

Również art. 6. ustawy „Karty nauczyciela” stanowi, że nauczyciel obowiązany jest m.in. „kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka” oraz „dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów”.

Powyżej opisana praktyka szkolnych konkursów religijnych narusza określone w Konstytucji, a także aktach prawa międzynarodowego i krajowego zasady niedyskryminacji, a także rozdziału Kościoła od państwa, jak również powinność bezstronności religijnej i światopoglądowej organów władzy publicznej.

Szkoła publiczna to miejsce, w którym wszyscy uczniowie powinni być traktowani jednakowo i dlatego powinna być miejscem neutralnym światopoglądowo. W art. 53 ust. 3 Konstytucji wskazano, iż rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. Natomiast zgodnie z art. 25 ust. 1 i 2 Konstytucji, Kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione. Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej (a do takich należy zaliczyć również dyrekcję szkoły publicznej) zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym. Obowiązujące akty normatywne wykluczają możliwość włączenia wydarzenia o charakterze religijnym do oficjalnego planu pracy szkoły publicznej, jak również promowanie wartości religijnych przez szkołę w wychowaniu dzieci i młodzieży.

Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności gwarantuje wolność sumienia i wyznania, a także prawo rodziców do wychowania dzieci według swoich przekonań. Prawo do wychowywania dziecka w określonej religii, nie może nigdy wykluczać prawa rodzica do wychowywania dziecka w innej lub w żadnej. Warunkiem spełnienia tego prawa jest zachowanie neutralności światopoglądowej placówek publicznych i uwzględnienie racji mniejszości, szczególnie w sytuacji zgłoszenia przez  przedstawicieli mniejszości jawnego sprzeciwu wobec dyskryminacji. Zasada poszanowania praw mniejszości jest fundamentem państw demokratycznych. W szkole powinna obowiązywać zasada równego traktowania uczniów i niedyskryminowania uczniów ze względu na wyznanie. W opisanej sytuacji szkoła narusza tę zasadę, a przy tym powoduje naruszenie dobra osobistego, jakim jest godność dziecka. Ponadto, warto zauważyć, że rolą szkoły jest zapobieganie dyskryminacji oraz wykluczaniu dzieci m.in. nieuczęszczających na lekcje religii.

Liczę na zrozumienie i Państwa wrażliwość jako reprezentantów władzy publicznej.

Ponadto na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej działalności, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania:

1. W jaki sposób wyrażane jest życzenie rodziców w sprawie uczęszczania na lekcje religii lub/i etyki? Jeśli jest to druk prosimy o udostępnienie treści druku.
2. Czy i w jaki sposób rodzice oraz uczniowie są informowani o prawie do zapisania się na lekcje etyki (w tym o możliwości udziału w lekcjach religii i etyki jednocześnie)?
3. Czy w szkole organizowane są lekcje etyki dla chętnych uczniów?
4. Ile oświadczeń wskazujących na życzenie rodziców co do udziału ich dzieci w lekcjach etyki szkoła otrzymała w roku szkolnym 2022/2023 oraz w 2023/2024?
5. Jeżeli szkoła otrzymała od rodziców uczniów oświadczenia wskazujące na ich życzenie udziału w lekcjach etyki w ostatnich dwóch latach, czy udział w lekcjach został uczniom zapewniony?
6.  Jeżeli chętni uczniowie nie uczęszczali na lekcje etyki, pomimo uprzedniego wyrażenia życzenia, proszę o wskazanie powodu i informacji przekazanej zainteresowanym rodzicom/uczniom w tej sprawie?
7. Czy szkoła przekazała otrzymane oświadczenia nt. chęci udziału w lekcjach etyki rodziców do organu zarządzającego szkołą?
8. Czy wiadomości od katechetów umieszczane w dzienniku elektronicznym są kierowane wyłącznie do rodziców uczniów zapisanych na lekcje religii katolickiej, czy szkoła utworzyła w dzienniku „wirtualne oddziały” dla tych uczniów?
9. Ilu uczniów uczy się w szkole w roku szkolnym 2023/2024?
10. Ilu uczniów w szkole nie uczestniczy w zajęciach religii w roku szkolnym 2023/2024 (prosimy o wskazanie wyniku w ujęciu liczbowym i procentowym)?
11. Ilu uczniów nieuczęszczających na zajęcia religii ma w swoim planie zajęć „okienka”?
12. Ilu uczniów uczęszczających na zajęcia religii ma w swoim planie „okienka”?

Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 Ustawy Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.

Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na wskazany adres e-mail fundacja.wor@gmail.com,  jako załącznik do korespondencji elektronicznej.

Z wyrazami szacunku

Dorota Wójcik
prezeska zarządu

W dniu 6 grudnia 2023 r. wpłynęła odpowiedź szkoły:

Ad 1. Rodzice wyrażają życzenie – na własnym druku lub odręcznie. Szkoła udostępnia na prośbę rodzica formularz z treścią: „Oświadczam, że wyrażam życzenie, aby moje dziecko z klasy (oddz. )….. brało udział w zajęciach religii/etyki (właściwe zakreślić). (Data, miejscowość, czytelny podpis rodzica/prawnego opiekuna)

Ad 2. Wychowawcy na pierwszym spotkaniu (sierpień, wrzesień) informują o możliwości udziału w lekcjach religii (i/lub) etyki.

Ad. 3. i Ad. 4 i Ad. 5 – Szkoła organizuje lekcje etyki – w ubiegłym roku uczęszczało 8 dzieci (jedna grupa na tym samym poziomie), w bieżącym roku otrzymaliśmy 4 deklaracje – z różnych etapów edukacyjnych.

Ad. 6. Rodzicom uczniów nie pasowały godziny zaproponowane przez nauczyciela uczącego etyki.

Ad. 7. Informacja została przekazana organowi prowadzącemu.

Ad. 8. Funkcjonują oddziały wirtualne dla lekcji religii  wiadomości wysyłane tylko do zainteresowanych.

Ad. 9.   526 uczniów – stan na 1 grudnia 2023 r.

Ad. 10  Nie uczestniczy 124 uczniów, co stanowi 23,5%.

Ad.  11.  2 uczniów

Ad. 12. Brak

Z poważaniem,
Monika Polak-Bojan
Dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 4 w Rumi