Lublin, 7 maja 2024 r.
Szanowny
Pan Waldemar Pyznar
Dyrektor Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. Stanisława Konarskiego w Gorlicach
ul. Piękna 9
38-300 Gorlice
e-mail: sekretariat@mzs1.gorlice.pl
Szanowny Panie Dyrektorze,
Działając w imieniu rodziców, którzy przekazali fundacji informacje o łamaniu praw osób bezwyznaniowych oraz mniejszości wyznaniowych przez władze szkoły publicznej, oczekujemy podjęcia pilnych działań, które przywrócą stan wynikający z postanowień Konstytucji i Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
W dniu 30 kwietnia 2024 r. skierował Pan do rodziców WSZYSTKICH uczniów uczęszczających do szkoły wiadomość o następującej treści:
Szanowni Państwo,
w poniedziałek 6 maja 2024 r. odbędzie się wizytacja duszpasterska Księdza Biskupa Edwarda Białogłowskiego. Wizytacja obejmuje również naszą szkołę. Pragnę zatem poinformować, że na godzinę 10.30 udamy się na krótkie spotkanie z Biskupem do kościoła.
Uczniowie, którzy nie chcą brać udziału w
wizytacji, powinni udać się na świetlicę.
Bardzo proszę, by w tym dniu uczniowie przyszli do szkoły w eleganckich
ubraniach. Proszę Państwa o przypilnowanie tego.
Szkoła publiczna jest instytucją, która ma za zadanie kształcić i wychowywać młodych ludzi, instytucją która winna przyczyniać się do budowania społeczeństwa otwartego i tolerancyjnego, a także do szerzenia, zarówno poprzez przekazywaną wiedzę jak i właściwą postawę pedagogów, wartości uniwersalnych takich jak: poszanowanie prawa i zasad demokracji, tolerancję i szacunek dla różnorodności i odmienności, również światopoglądowej i obyczajowej.
Zgodnie z Konstytucją RP każdy uczeń, rodzic i pracownik szkoły ma prawo do:
* równego traktowania przez władze publiczne (art. 32. ust. 1.);
* braku dyskryminacji (art. 32. ust. 2.);
* nieujawniania swojego światopoglądu (art. 53. ust. 7).
Dyrektor szkoły uważany jest za organ władzy publicznej, jako podmiot powołany w drodze ustawy do wykonywania zadań publicznych (por. wyrok NSA w Warszawie z dnia 06 marca 2008 r., I OSK 1918/07 , M. Jabłoński, K. Wygoda, Ustawa o dostępie do informacji publicznej – komentarz, Wrocław 2002). Zgodnie z Konstytucją RP art. 25 ust. 2 Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym.
Chcemy zwrócić szczególną uwagę na rażący brak poszanowania przez dyrektora szkoły prawa i reguł demokratycznych poprzez uprzywilejowanie jednego ze związków wyznaniowych i promowanie religii rzymskokatolickiej w szkole publicznej oraz wykluczenie z uroczystości szkolnej uczniów należących do innych niż katolicy grup.
Ponadto wskazujemy, że zgodnie z art. 6. ustawy „Karta nauczyciela” nauczyciel obowiązany jest m.in. „kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka” oraz „dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów”. Uczniowie uczęszczający do zarządzanej przez Pana placówki odbierają w praktyce lekcję pogardy dla Konstytucji RP oraz porządku prawnego obowiązującego w naszym kraju.
Ustawa o gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r. w art. 6 ust. 1 również wskazuje, iż nikt nie może być dyskryminowany bądź uprzywilejowany z powodu religii lub przekonań w sprawach religii, a także „Nie wolno zmuszać obywateli do niebrania udziału w czynnościach lub obrzędach religijnych ani do udziału w nich”. Ponadto zgodnie z art. 10 Ustawy ust. 1 „Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań”.
W oparciu o wieloletnie doświadczenie Fundacji Wolność od Religii w obszarze zapobiegania dyskryminacji osób bezwyznaniowych wiemy, iż rodzice należący do mniejszości obawiają się zgłaszać własne zastrzeżenia do dyrekcji szkół ze względu na częsty brak zrozumienia i kłopoty, które w następstwie mogą spotkać ich dzieci ze strony nauczycieli i rówieśników. Mamy również wątpliwości czy rodzice uczniów uczęszczających do szkoły mają prawo wniesienia sprzeciwu wobec organizowania wydarzeń ogólnoszkolnych w instytucjach wyznaniowych i o charakterze wyznaniowym oraz czy jawny sprzeciw jednego lub kilkorga rodziców wobec przedstawionego programu obchodów zostałby uszanowany przez dyrekcję szkoły i uczyniłby przebieg oficjalnych uroczystości szkolnych neutralnymi religijnie.
Organizacja praktyk religijnych to wewnętrzna sprawa związków wyznaniowych, a angażowanie nauczycieli – niezależnie od ich światopoglądu – do opieki nad uczniami biorącymi w nich udział, wykracza poza ustawowe gwarancje bezstronności władzy publicznej i poza obowiązek organizacji lekcji religii zapisany m.in. w konkordacie oraz narusza podstawowe prawa obywatelskie jak prawo do nieujawniania światopoglądu (nauczyciele).
Wyjścia na wydarzenia religijne związane z uczęszczaniem na zajęcia z religii określonego wyznania, powinny być organizowane przez katechetów. Do fundacji wpływa wiele skarg od nauczycieli, którzy zwracają uwagę na fasadowy charakter „prośby” dyrektorów szkół o opiekę nad uczniami podczas mszy lub w czasie odprowadzania do Kościoła. Zwracam uwagę, że tego rodzaju „prośba”, kierowana przez przełożonego wobec pracowników w sposób zasadniczy łamie zapisy Konstytucji RP „Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.1997.78.483) w art 53 ust. 7). Nauczyciel „poproszony” przez przełożonego chcąc odmówić, jednocześnie zdradza, iż nie należy do wyznania rzymskokatolickiego.
Wyjście ze szkoły (w tym odwoływanie lekcji) z powodu wizyty biskupa jest zdaniem fundacji nie tylko złamaniem zasad życia społecznego, ale też jest nieuzasadnione tj. stanowi złamanie zasady legalizmu, gdyż brak mu właściwych podstaw. Zgodnie z wyrażoną w art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasadą legalizmu, organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa, co jest jednoznacznie rozumiane jako nakaz ścisłej wykładni przepisów kompetencyjnych oraz stosowania zasady „co nie jest im dozwolone, jest zakazane”. (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 maja 2002 r., K 20/01).
Ponadto zgodnie z przedstawionym fundacji stanowiskiem Ministerstwa Edukacji Narodowej „Wszelkie zajęcia wykraczające poza realizację podstawy programowej a więc m.in. udział uczniów w uroczystościach kościelnych powinny odbywać się za zgodą rodziców”.
Uprzejmie proszę o wyjaśnienie tej sytuacji i poinformowanie fundacji z zachowaniem formy pisemnej.
Ponadto na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej działalności, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania:
1) Czy przebieg uroczystości był konsultowany z uczniami, nauczycielami i rodzicami?
2) Jeśli przebieg uroczystości był konsultowany, to z kim i w jaki sposób zostali wybrani przedstawiciele społeczności szkolnej, z którymi konsultowany był przebieg uroczystości?
3) Czy i jeśli tak, to w jaki sposób dyrekcja szkoły pozyskała zgody od rodziców niepełnoletnich uczniów na wyjście do kościoła w trakcie lekcji?
4) Czy zajęcia dydaktyczne zostały odwołane (w części, w całości)? Dla ilu oddziałów w szkole odwołano zajęcia dydaktyczne (lub ich część) z powodu wizyty biskupa?
5) Czy w dzienniku elektronicznym zostało odnotowane zwolnienie części uczniów z zajęć?
6) Ilu nauczycieli opiekowało się uczniami uczestniczącymi w spotkaniu z biskupem?
7) Czy wychowawcy opiekujący się uczniami zostali zaproszeni do uczestnictwa w tym wydarzeniu religijnym czy ich udział był obligatoryjny, gdyż WIZYTA BISKUPA została wpisana w rozkład zajęć szkolnych?
8) W jaki sposób nauczyciele mieli możliwość zgłoszenia dobrowolnego udziału i opieki nad uczniami?
9) Ilu jest uczniów zostało zapisanych na religię rzymskokatolicką w roku szkolnym 2023/2024?
10) Ilu uczniów w szkole nie jest zapisanych na religię rzymskokatolicką w roku szkolnym 2023/2024 (prosimy o wskazanie wyniku ilościowo i procentowo)?
Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 Ustawy Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na wskazany adres e-mail fundacja.wor@gmail.com, jako załącznik do korespondencji elektronicznej.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
Plakat kampanii społecznej fundacji – kwiecień 2024 r.
W dniu 17 maja 2024 r. pojawił się artykuł prasowy omawiający sprawę interwencji fundacji.
W następstwie artykułu na skrzynkę e-mail fundacji wpłynęła bardzo wspierająca wiadomość od Pana Wojciecha Zapłaty, szefa wydziału edukacji urzędu miasta Gorlice (organ zarządzający szkołą) o treści:
Szanowni Państwo,
W związku z artykułem jaki pojawił się na stronie prowadzonej przez Fundację WOLNOŚĆ OD RELIGII, dotyczącym spotkania młodzieży szkolnej Miejskiego Zespołu Szkół Nr 1 w Gorlicach z biskupem Edwardem Białogłowskim, które odbyło się 6 maja 2024 r. oraz zapytaniem skierowanym na profilu Facebook Wspólne Gorlice, pragnę poinformować, że organ prowadzący wskazaną szkołę nie był informowany przez dyrektora placówki o planowanych przez niego działaniach w tej sprawie.
Wiedzę o zdarzeniu władze Miasta Gorlice pozyskały od Państwa, bowiem również rodzice dzieci uczęszczających do Miejskiego Zespołu Szkół Nr 1 nie zgłaszali dotychczas – zarówno uprzednio jak i następczo – zastrzeżeń co do wydarzenia.
Po zapoznaniu się z treścią artykułu niezwłocznie podjęte zostaną jednak czynności wyjaśniające w celu ustalenia okoliczności w jakich doszło do opisanego przez Państwa zdarzenia, a w szczególności sposobu zabezpieczenia interesów i praw uczniów oraz inspiracji zdarzenia i roli dyrektora placówki.
Zaznaczam, że organ prowadzący Miejski Zespół Szkół Nr 1, wyrażając pełne poszanowanie dla osób wyznających wiarę katolicką, uznaje za podstawowy obowiązek działania wszelkich organów i jednostek zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, które stanowić będą wyłączną podstawę dokonywanej oceny zdarzenia oraz podejmowanych rozstrzygnięć.
Z poważaniem
Wojciech Zapłata
Kierownik Wydziału Oświaty, Kultury i Promocji