Lublin, 11 marca 2024 r.
Szkoła Podstawowa nr 16 im. Tony Halika w
Warszawie
e-mail: sp16@eduwarszawa.pl
Szanowni Państwo,
Działając imieniem Fundacji Wolność od Religii w odpowiedzi na prośby zaniepokojonych rodziców i na rzecz przestrzegania w naszym kraju prawa oświatowego, a także na rzecz uwzględnienia i poszanowania praw mniejszości, rodziców i ich dzieci, które nie uczęszczają na zajęcia religii rzymskokatolickiej a także nauczycieli oraz w imię przestrzegania fundamentalnych zasad państwa demokratycznego tj. ochrony praw mniejszości i równości obywateli wobec prawa, zwracam się z prośbą o niewyrażanie zgody organizatorom rekolekcji na dowolne przerywanie zajęć szkolnych rekolekcjami i zapewnienie całkowicie dobrowolnego udziału w praktykach religijnych.
Rodzice uczniów uczęszczających do szkoły otrzymali informację, że w dniach 12-14 marca 2024 r. w miejsce zaplanowanych zajęć dydaktycznych, odbędą się rekolekcje wielkopostne dla chętnych uczniów. Rodzice zobowiązani zostali przez wychowawców do wypełnienia oświadczenia o następującej treści:
„Informuję , że moje dziecko ………………………. będzie / nie będzie uczestniczyło w rekolekcjach w dniach 12, 13, 14 marca. W tym czasie będzie / nie będzie korzystało z opieki w szkole.”
Jak wskazuje Konstytucja i prawo oświatowe, rodzice samodzielnie występują do szkoły z ewentualnym życzeniem co do uczestniczenia ich dzieci w lekcjach religii danego wyznania oraz w uroczystościach religijnych lub też biorą w nich dobrowolny udział na zaproszenie katechetów. § 10 ust. 1 Rozporządzenia z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach wskazuje, że uczniowie uczęszczający na naukę religii mają prawo do zwolnienia z zajęć szkolnych w celu odbycia trzydniowych rekolekcji wielkopostnych, jeżeli rekolekcje te stanowią praktykę danego kościoła lub innego związku wyznaniowego. W czasie trwania rekolekcji szkoła nie jest zwolniona z realizowania funkcji opiekuńczej i wychowawczej. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do rekolekcji organizowanych w innym terminie.
Szkoła jest zobowiązana do ZWOLNIENIA UCZNIÓW Z ZAJĘĆ SZKOLNYCH tj. powinna zebrać oświadczenia rodziców, którzy zwalniają swoje dzieci z zajęć dydaktycznych w celu odbycia praktyk religijnych jakimi są rekolekcje i dokonać stosownej adnotacji w dzienniku.
Jednocześnie dla uczniów, którzy nie zostali zwolnieni ze szkoły przez rodziców szkoła ma zapewnić zajęcia szkolne. Z obowiązujących aktów prawnych wynika wprost, że w czasie rekolekcji w szkołach publicznych zajęcia dydaktyczno-wychowawcze odbywają się zgodnie z planem i obecność uczniów jest odnotowywana w dzienniku lekcyjnym. Jeśli są to dni dodatkowo wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych w rozumieniu § 5 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie organizacji roku szkolnego tzw. dni dyrektorskie, szkoła organizuje zajęcia wychowawczo-opiekuńcze, na które rodzice mogą, ale nie muszą posłać dzieci (obecność jest odnotowywana w dzienniku zajęć w świetlicy lub bibliotece szkolnej).
Powyższe stanowisko prezentował Minister Edukacji Narodowej w piśmie do fundacji z dnia 27 czerwca 2017 r. wskazując, że uczniowie nieuczestniczący w rekolekcjach są zobowiązani do udziału w zajęciach szkolnych odbywających się w godzinach ustalonego stałego planu zajęć i mają odnotowywany fakt obecności na tych zajęciach. Nieuprawnione jest więc informowanie rodziców, że w czasie rekolekcji nie ma zajęć – z wyjątkiem sytuacji, gdy wszyscy uczniowie szkoły uczęszczają na religię.
Deklaracja chęci uczestniczenia w lekcjach religii, nawet jeśli została złożona przez rodziców uczniów nie jest jednoznaczna z chęcią uczestniczenia w dowolnych uroczystościach religijnych w przyszłości, jest wyłącznie deklaracją chęci uczestniczenia w lekcjach religii, podobnie nie jest deklaracją światopoglądową, a szkoły nie mają prawa pytać uczniów o wyznanie ani światopogląd (np. o to który z uczniów NIE BĘDZIE UCZESTNICZYŁ w praktykach religijnych). Szkoła nie powinna zobowiązywać rodziców do ujawniania swoich przekonań religijnych i wyznania poprzez wymaganie od nich przedstawiania oświadczeń negatywnych w sprawie udziału w praktykach religijnych, ujawniających wrażliwe dane. Zgodnie z art. 53 ust. 7 Konstytucji, nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania. Wskazać należy w kontekście przedstawianej sprawy, że zgodnie ze stanowiskiem orzecznictwa i doktryny prawa, dyrektor szkoły jest traktowany jako organ władzy publicznej, jako podmiot powołany w drodze ustawy do wykonywania zadań publicznych.
Ponadto z korespondencji prowadzonej przez fundację z Ministerstwem Edukacji Narodowej wynika, że wszelkie zajęcia wykraczające poza realizację podstawy programowej a więc m.in. udział uczniów w uroczystościach kościelnych powinny odbywać się za zgodą rodziców.
Żadna religia nie powinna wpływać na działania edukacyjne w polskiej szkole publicznej. Szkoła publiczna winna być szkołą przyjazną dla wszystkich dzieci, niezależnie od światopoglądu ich rodziców i ich samych. Ustawa o gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r. w art. 10 ust. 1 wyraźnie określa, że Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań. Zgodnie z Konstytucją RP art. 25 ust. 2 Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym.
Proboszcz nie ma też prawa wyłącznie narzucać dyrekcji szkoły dokładnego przedziału czasowego, w którym rekolekcje się odbędą, gdyż zgodnie z rozporządzeniem ma być to przedmiotem odrębnych ustaleń między organizującymi rekolekcje a szkołą. Ponadto angażowanie nauczycieli – niezależnie od ich światopoglądu – do opieki nad uczniami biorącymi udział w rekolekcjach, wykracza poza ustawowe gwarancje bezstronności władzy publicznej i poza obowiązek organizacji lekcji religii oraz narusza podstawowe prawa obywatelskie jak prawo do nieujawniania światopoglądu. Wyjścia na wydarzenia religijne związane z uczęszczaniem na zajęcia z religii określonego wyznania, powinny być organizowane przez katechetów.
Ponadto zgodnie z art. 68 ust. 1 pkt 1,2,3 i 6 ustawy Prawo oświatowe dyrektor odpowiada za organizację i standard opieki „W CZASIE ZAJĘĆ ORGANIZOWANYCH PRZEZ SZKOŁĘ”. Formalnie organizatorem rekolekcji nie jest ani szkoła czy katecheta lecz proboszcz parafii kościoła katolickiego, która ma osobowość prawną i zatem może przyjąć odpowiedzialność cywilną za przebieg rekolekcji i bezpieczeństwo uczniów przebywających pod opieką proboszcza i osób, którymi się posługuje tj. księży, zakonnic i katechetów lub katechetek. „Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 pkt 5 i ust. 3 pkt 5 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego, jednostką Kościoła Katolickiego mającą osobowość prawną jest parafia, a jej organem – proboszcz. Powyższy przepis pozostaje w związku z kanonem 532, według którego proboszcz występuje w imieniu parafii w załatwianiu wszystkich czynnościach prawnych„; (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2004 r., IV CK 108/03). Odpowiednie regulacje dotyczą również parafii pozostałych kościołów, których działalność jest regulowana ustawowo przez Rzeczpospolitą Polską.
Liczę na zrozumienie i Państwa wrażliwość jako reprezentantów władzy publicznej, proszę również o udzielenie odpowiedzi z zachowaniem formy pisemnej.
Jednocześnie na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej działalności, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania:
- Ilu uczniów zostało zwolnionych na rekolekcje?
- Czy w dzienniku elektronicznym zostało odnotowane zwolnienie uczniów?
- Czy w planach zajęć, w dzienniku elektronicznym, uczniowie, którzy nie zostali zwolnieni na rekolekcje oraz ci nieuczęszczający na religię mieli odnotowane zmiany? Jaka informacja została umieszczona w dzienniku w ich planach zajęć?
- Kiedy i w jaki sposób dyrekcja szkoły została powiadomiona o terminie rekolekcji przez organizatora?
- Kiedy i w jaki sposób dyrekcja szkoły powiadomiła o terminie i sposobie organizacji rekolekcji rodziców i uczniów?
- Czy nauczyciele/wychowawcy zostali „poproszeni” przez dyrektora szkoły o opiekę nad uczniami w czasie odbywania przez nich praktyk religijnych?
- Czy dyrekcja szkoły zwróciła się do nauczycieli z prośbą o opiekę nad uczniami czy przydzieliła opiekę zgodnie z planem zajęć?
- Ilu nauczycieli nie posiadających skierowania do nauczania religii opiekuję się uczniami podczas rekolekcji?
- Ilu katechetów opiekuję się uczniami podczas rekolekcji?
- Ilu nauczycieli opiekuję się uczniami nieuczestniczącymi w rekolekcjach?
- Dla ilu oddziałów, podczas rekolekcji, zajęcia dydaktyczne odbywały się zgodnie z planem zajęć?
- Ilu jest uczniów zapisanych na religię rzymskokatolicką w roku szkolnym 2023/2024?
- Ilu uczniów w szkole nie jest zapisanych na religię rzymskokatolicką w roku szkolnym 2023/2024 (prosimy o wskazanie wyniku ilościowo i procentowo)?
Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 Ustawy Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na wskazany adres e-mail fundacja.wor@gmail.com, jako załącznik do korespondencji elektronicznej.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
W dniu 21 marca 2024 r. Pan Jarosław Łukasiewicz, dyrektor szkoły powiadomił fundację, że m.in. ze względu na konieczność zwiększenia nakładów osobowych i czasowych wydłuża czas na udzielenie odpowiedzi. do dnia 10.05.2024 r.
W dniu 9 maja 2024 r. wpłynęła odpowiedź dyrektora szkoły (mgr Jarosław Łukasiewicz).
Dyrektor zaprzecza, że poinformowano rodziców o odwołaniu lekcji z powodu rekolekcji jednak fundacja posiada treść wiadomości wychowawcy do rodziców jednej z klas: Dla uczniów nieuczęszczających na rekolekcje zostanie zorganizowana opieka w szkole.
Proszę o jak najszybsze przesłanie informacji zwrotnej:
Informuję , że moje dziecko ………………………. będzie / nie będzie uczestniczyło w rekolekcjach w dniach 12, 13, 14 marca. W tym czasie będzie / nie będzie korzystało z opieki w szkole.
Dyrektor wskazuje, że nie jest prawdą używane przez nas stwierdzenie, jednak komunikat wychowawcy zdecydowanie wskazuje, że nie jest prawdą to co pisze Pan dyrektor.
39,01% uczniów (277) nie uczęszcza na religię katolicką. Zapisanych jest 433 uczniów i uczennic i WSZYSCY ZOSTALI ZWOLNIENI NA REKOLEKCJE.
