Plany lekcji na nowy rok szkolny rozdawane podczas niedzielnej mszy katolickiej - interwencja fundacji z Zespole Szkół w Cieszynie, gmina Sośnie

Lublin, 1 września 2025 r.

Szanowna Pani Barbara Nowak
Dyrektor Zespołu Szkół w Cieszynie
Cieszyn, ul. Kościelna 17
63-435 Sośnie
e-mail: zscieszyn@sosnie.pl

Szanowna Pani Dyrektor,

Z informacji umieszczonej w portalu Facebook na fanpejdżu szkoły (link: https://www.facebook.com/photo?fbid=122209904120136299&set=a.122121148298136299) wynika, iż uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego odbywa się w kościele rzymskokatolickim i obejmuje mszę, a także udostępnienie planów zajęć na rok szkolny 2025/2026.

Oznacza to, że uczniowie, którzy nie należą do wyznania katolickiego lub nie zechcą wziąć udziału w wydarzeniu o charakterze religijnym nie otrzymają planów zajęć. Osoba administrująca fanpejdż szkoły informuje, że są zobowiązani zgłosić się do wychowawców „po uroczystości” (jak rozumiem „po mszy?).

W związku z powyższym zwracam się z uprzejmą prośbą o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

– jak rozumieć organizację rozpoczęcia roku szkolnego w kościele w kontekście konstytucyjnego prawa do wolności sumienia i światopoglądu?

– czy uczniowie i rodzice niekatoliccy czują się komfortowo w związku z cytowanym porządkiem uroczystości, a szerzej – na co dzień w zarządzanej przez Państwa Szkole?

Powyższa sytuacja jest dyskryminująca dla uczniów należących do mniejszości światopoglądowych oraz narusza postanowienia Konstytucji RP m.in.:

Art. 25 ust. 2. Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym.

Art.30
Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.

Art. 32. ust. 1 Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.

Art. 32 ust. 2 Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

Art. 53 ust. 6 Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych.

Art. 53 ust. 7 Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.

Ponadto pragnę zwrócić Pani uwagę, że zgodnie z Ustawą o gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r. w art. 10 ust. 1 Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań.

Nadmieniam również, że wyjścia na wydarzenia religijne związane z uczęszczaniem na zajęcia z religii określonego wyznania, powinny być organizowane przez katechetów. Do Fundacji wpływa wiele skarg od nauczycieli, którzy zwracają uwagę na fasadowy charakter „prośby” dyrektorów szkół o opiekę nad uczniami podczas mszy lub w czasie odprowadzania do kościoła. Zwracam uwagę, że tego rodzaju „prośba”, kierowana przez przełożonego wobec pracowników w sposób zasadniczy łamie zapisy Konstytucji RP „Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.1997.78.483) w art 53 ust. 7). Nauczyciel „poproszony” przez przełożonego chcąc odmówić, jednocześnie zdradza, iż nie należy do wyznania rzymskokatolickiego.

Wydarzenia szkolne, zgodnie z neutralnym światopoglądowo statusem publicznych placówek oświatowych nie powinny rozpoczynać się mszą w kościele rzymsko-katolickim. Dyrektor szkoły może zaprosić wszystkich uczniów na uroczysty apel czy spotkania z wychowawcami, a informacja o mszy powinna być informacją dodatkową. Zaproszenie na msze w kościele rzymsko-katolickim nie powinno być kierowane bezpośrednio przez Dyrektora a jedynie przez katechetę lub środowiska, z którymi szkoła współpracuje. Informacja powinna również wskazywać, iż udział we mszy w odróżnieniu od udziału np. w apelu ma charakter nadobowiązkowy.

Mając na uwadze powyższe zagadnienia, bardzo prosimy o zwrócenie szczególnej uwagi na zapewnienie w kierowanej przez Panią placówce oświatowej poszanowania przepisów prawa oświatowego jak i konstytucyjnych norm oraz uprawnień rodziców i uczniów.

Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej działalności, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie informacji:

Ilu uczniów uczy się obecnie w szkole?
Ilu uczniów w szkole uczęszcza na lekcje religii rzymskokatolickiej (proszę o wynik liczbowy i procentowy)?
Ilu uczniów w szkole uczęszcza na lekcje etyki (proszę o wynik liczbowy i procentowy)?
Ile oświadczeń wskazujących na życzenie rodziców/opiekunów prawnych co do udziału ich dzieci w lekcjach etyki szkoła otrzymała w roku szkolnym 2022/2023, 2023/2024 i 2024/2025?
W jaki sposób szkoła informuje uczniów i ich rodziców o możliwości wyrażenia życzenia udziału w lekcjach etyki i religii jednocześnie?
W jaki sposób wyrażane jest życzenie rodziców w sprawie uczęszczania na lekcje religii lub/i etyki? Jeśli jest to druk prosimy o udostępnienie treści druku.

Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.

Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na wskazany powyżej adres e-mail fundacja.wor@gmail.com, jako załącznik do korespondencji elektronicznej.

Z wyrazami szacunku

Dorota Wójcik
prezeska zarządu

W dniu 9 września ukazał się artykuł prasowy dotyczący tej sprawy:

https://kalisz.wyborcza.pl/kalisz/7,181359,32235880,publiczna-szkola-plan-lekcji-rozdawala-w-kosciele-protestuja.html?fbclid=IwY2xjawMwu71leHRuA2FlbQIxMQABHppQwdCHdf41PZLdInhp3AI_LPQS9z_ylFxdLSifw41Ojj1YJULOxULI_V89_aem_jBgEOmKe3tmXpUab4NEoNw

W dniu 12 września 2025 r. otrzymaliśmy odpowiedź na pytania dot. informacji publicznej.

Lublin, 12 września 2025 r.

Szanowna Pani Barbara Nowak
Dyrektor Zespołu Szkół w Cieszynie
Cieszyn, ul. Kościelna 17
63-435 Sośnie
e-mail: zscieszyn@sosnie.pl

Szanowna Pani Dyrektor,

Uprzejmie dziękuję za przesłaną dziś odpowiedź na pytania fundacji zadane w trybie dostępu do informacji publicznej. Jednocześnie ze zdziwieniem zauważam, iż nie odniosła się Pani, nawet jednym zdaniem, do sprawy, którą w naszym piśmie poruszaliśmy tj. połączenia mszy rzymskokatolickiej z oficjalnymi uroczystościami rozpoczęcia roku szkolnego (treść komunikatu umieszczona na szkolnym portalu), w tym udostępnianie uczniom planów zajęć.

Przypominam, iż w poprzednim piśmie zwróciłam się do Pani z prośbą o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

– jak rozumieć organizację rozpoczęcia roku szkolnego w kościele w kontekście konstytucyjnego prawa do wolności sumienia i światopoglądu?

– czy uczniowie i rodzice niekatoliccy czują się komfortowo w związku z cytowanym porządkiem uroczystości, a szerzej – na co dzień w zarządzanej przez Państwa Szkole?

Ponadto w związku z otrzymanym od Pani drukiem oświadczenia w sprawie „nie uczęszczania na religię/etykę” zwracam się z wnioskiem o zmianę sposobu odbierania tych oświadczeń poprzez usunięcie z treści druków zwrotu „nie będzie uczęszczał(a) na żadne” oraz umożliwienie rodzicom deklarowania życzenia uczęszczania przez dziecko na religię dowolnego wyznania.

Pragnę zwrócić Pani uwagę na fakt, że nie jest dopuszczalne przez przepisy prawa odbieranie przez szkołę od rodziców lub uczniów oświadczeń (negatywnych deklaracji) wskazujących, że rodzic NIE WYRAŻA WOLI udziału dziecka w zajęciach religii lub/i lekcjach etyki lub też przedkładanie rodzicom wzorów oświadczeń, które preferują wybór zajęć z jakiejkolwiek religii lub z etyki. Procedura przyjmowania przedmiotowych oświadczeń od rodziców lub uczniów nie może bowiem naruszać dyspozycji art. 53 ust. 7 Konstytucji RP, który wskazuje, że Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawniania swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania, a także Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 roku w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach.

Na mocy § 1 ust. 1 Rozporządzenia MEN z dnia 14 kwietnia 1992 roku, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 września 2017 roku §1 ust. 1 W publicznych przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w publicznych szkołach podstawowych, zwanych dalej „przedszkolami”, organizuje się naukę religii na życzenie rodziców. W publicznych szkołach podstawowych i szkołach ponadpodstawowych, zwanych dalej „szkołami”, organizuje się naukę religii i etyki:

1) w szkołach podstawowych – na życzenie rodziców;

2) w szkołach ponadpodstawowych – na życzenie bądź rodziców, bądź samych uczniów; po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii i etyki decydują uczniowie.

1a. W przedszkolach zajęcia religii uwzględnia się w ramowym rozkładzie dnia. W szkołach zajęcia religii i etyki uwzględnia się w tygodniowym rozkładzie zajęć.

2. Życzenie, o którym mowa w ust. 1, jest wyrażane w formie pisemnego oświadczenia. Oświadczenie nie musi być ponawiane w kolejnym roku szkolnym, może jednak zostać zmienione.

3.Uczestniczenie lub nieuczestniczenie w przedszkolnej albo szkolnej nauce religii lub etyki nie może być powodem dyskryminacji przez kogokolwiek w jakiejkolwiek formie.

Przyjęta przez szkołę procedura nie może również kolidować z art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. Nr 29, poz. 155) przez naruszający prawo do milczenia wymóg negatywnego oświadczenia woli.

Stanowisko ministra edukacji opublikowane na portalu ministerstwa w dniu 20 września 2016 r. brzmi: Oświadczenia w sprawie udziału ucznia w zajęciach z religii i/lub etyki, istotne dla organizacji pracy szkoły, są dokumentami zawierającymi dane osobowe. Zatem informacje w nich zawarte mogą być przetwarzane zgodnie z przepisami ustawy o ochronie danych osobowych. Religia (określonego wyznania) i etyka są zajęciami, w których uczeń uczestniczy na zasadzie dobrowolnego wyboru. Podstawą udziału ucznia w zajęciach z religii, z etyki lub w zajęciach z obu przedmiotów jest życzenie wyrażone w formie pisemnego oświadczenia złożonego przez rodziców (opiekunów prawnych) lub pełnoletniego ucznia. Szkoła nie może domagać się od rodziców lub pełnoletniego ucznia oświadczenia o nieuczęszczaniu na lekcje religii lub etyki. Należy jednak poinformować szkołę, także w formie pisemnego oświadczenia o ewentualnym wycofaniu wcześniej złożonego oświadczenia deklarującego udział ucznia w zajęciach z religii i/lub etyki.

W związku z powyższym nie mogą Państwo żądać od rodziców składania deklaracji o braku udziału w lekcjach religii lub/i etyki i zbierać dane osobowe niezainteresowanych udziałem.

W Formularzu stosowanym w zarządzanej przez Panią placówce znajduje się informacja o wyborze religii rzymsko-katolickiej. Sytuacja ta powoduje, że rodzice należący do innych wyznań nie mają możliwości złożenia deklaracji o udziale w zajęciach religii wyznania, do którego przynależą.

Załączam Pani prawidłowy wzór oświadczenia dla rodziców/opiekunów prawnych:

Oświadczenie

na podstawie § 1 ust. 2 w zw. z ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach wyrażam życzenie uczestniczenia mojego dziecka ……………………………………………………… w lekcjach …………………. *

……………………….

* Należy wpisać nazwę przedmiotu: religia, etyka. Można wyrazić życzenie uczestniczenia w lekcjach z obu przedmiotów jednocześnie. W przypadku wpisania religii należy wskazać, o które wyznanie chodzi.

Ponadto załączam również druk „REZYGNACJI Z UDZIAŁU W RELIGII” dla rodziców, którzy wcześniej zapisali dziecko na te zajęcia dodatkowe.

W związku z powyższym proszę o udzielenie odpowiedzi na piśmie zarówno odnoszącej się do części dotyczącej rozdawania planów lekcji na niedzielnej mszy rzymskokatolickiej oraz do nieprawidłowych druków „życzenia” rodziców dotyczącego organizacji lekcji religii lub/i etyki. Czy szkoła zmieni treść druków na zgodne z prawem oświatowym? Proszę o ewentualne przesłanie zmienionego druku.

Z wyrazami szacunku

Dorota Wójcik
prezeska zarządu

W dniu 24 września 2025 r. wpłynęła odpowiedź dyrekcji szkoły…

a w konsekwencji fundacja wysłała do Kuratorium Oświaty WYSTĄPIENIE W SPRAWIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI WRAZ Z WNIOSKIEM O ZAJĘCIE SIĘ SPRAWĄ o treści:

Lublin, 29 września 2025 r.

Wielkopolski Kurator Oświaty
Kuratorium Oświaty w Poznaniu
ul. Tadeusza Kościuszki 93
61-716 Poznań
e-mail: kancelaria@ko.poznan.pl

Do wiadomości:

Dyrektor Zespołu Szkół w Cieszynie
Cieszyn, ul. Kościelna 17
63-435 Sośnie
e-mail: zscieszyn@sosnie.pl

WYSTĄPIENIE

W SPRAWIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI WRAZ Z WNIOSKIEM O ZAJĘCIE SIĘ SPRAWĄ

Wnoszę o interwencję w opisanej poniżej sprawie i podjęcie odpowiednich środków nadzorczych, ze względu na nieprawidłowości występujące w Zespole Szkół w Sośnie, Cieszyn, ul. Kościelna 17, 63-435 skutkujące naruszaniem prawa w zakresie organizowania lekcji religii.

Wnoszę o zobowiązanie dyrektor szkoły do usunięcia z obowiązującego w szkole druku deklaracji rodziców w sprawie uczęszczania na lekcje religii lub i etyki informacji żądanej bez podstawy prawnej o tym, że uczeń nie będzie uczęszczał na religię i etykę oraz umożliwienie rodzicom deklarowania życzenia uczęszczania przez dziecko na religię dowolnego wyznania bez preferencji wobec wyznania rzymsko-katolickiego.

W korespondencji prowadzonej z dyrekcją szkoły (w załączeniu) zwracaliśmy uwagę na fakt, że nie jest dopuszczalne przez przepisy prawa odbieranie przez szkołę od rodziców lub uczniów oświadczeń (negatywnych deklaracji) wskazujących, iż rodzic NIE WYRAŻA WOLI udziału dziecka w zajęciach religii lub/i lekcjach etyki lub też przedkładanie rodzicom wzorów oświadczeń, które preferują wybór zajęć z jakiejkolwiek religii lub z etyki. Procedura przyjmowania przedmiotowych oświadczeń od rodziców lub uczniów nie może bowiem naruszać dyspozycji art. 53 ust. 7 Konstytucji RP, który wskazuje, że Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawniania swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania, a także Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 roku w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach.

W związku z powyższym szkoła nie może wymagać od rodziców, którzy nie chcą zapisać dziecka na religię lub/i etykę składania deklaracji o braku udziału w lekcjach religii lub/i etyki.

Dyrekcja szkoły w swojej odpowiedzi odmówiła zmiany treści obowiązujących druków. Ponieważ nie mamy pewności, że nieprawidłowość wskazywana w naszych pismach i potwierdzana od wielu lat przez instytucje publiczne m.in. Ministerstwo Edukacji Narodowej, Rzecznika Praw Obywatelskich i Kuratoria Oświaty zostanie skutecznie usunięta zwracamy się z wnioskiem o pilne zajęcie się sprawą.