Mijają lata, zmieniają się warunki społeczne i polityczne w Polsce, lecz jest jeden element stały naszych realiów prawnych – procesy karne o obrazę uczuć religijnych. (Nie)sławny już art. 196 kodeksu karnego, przepis od lat krytykowany przez organizacje prawnoczłowiecze i środowiska artystyczne, nadal jest stosowany wobec osób, które biorą udział w debacie publicznej i ośmielają się krytykować obiekty sacrum. O instrumentalnym stosowaniu tego przepisu pisaliśmy już wielokrotnie, wspominamy tylko, iż często procesy o art. 196 kodeksu karnego kwalifikujemy jako tzw. SLAPP-y, strategiczne działania prawne, zmierzające do paraliżu debaty publicznej.
Jako Fundacja przyjęliśmy na siebie ciężar monitorowania postępowań karnych, w których to zarzucane jest popełnienie tego kontrowersyjnego przestępstwa. Gdy dochodzi do kolizji pomiędzy wolnością wypowiedzi a ochroną uczuć religijnych, rozważamy zgłoszenie Fundacji jako strony społecznej w tych procesach, zapewniając udział naszego przedstawiciela w rozprawach przed sądem.
Nie inaczej było w przypadku postępowania zawisłego przed jednym z sądów w Krakowie. Zarzut dotyczy trzech przestępstw z art. 196 kodeksu karnego, do których dojść miało m.in. podczas debaty politycznej i w przestrzeni internetu. Znieważenie miało zaś dotyczyć nikogo innego, jak Jana Pawła II.
Nasz przedstawiciel stawił się na rozprawie w dniu 29 października 2025 r. i przedłożył pisemne stanowisko Fundacji, zawierające kompleksowe omówienie interpretacji art. 196 kodeksu karnego, liczne orzeczenia sądów powszechnych wraz z analizą standardów wolności wypowiedzi w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Na dzień 17 listopada zaplanowano mowy końcowe w tej sprawie.
Jako Fundacja mamy świadomość tego, iż zmian art. 196 kodeksu karnego ciężko się spodziewać od obecnie rządzącej koalicji 15 X. Obawiamy się także, iż w niedalekiej przyszłości liczba procesów o obrazę uczuć religijnych będzie rosła – z wiadomych przyczyn. Chcemy kontynuować naszą działalność jako strony społeczne w tych procesach, gdyż wiemy, jak ważna jest wolność słowa i jak łatwo jest ją ograniczać poprzez procesy karne.
Zapewnienie stałego wsparcia prawnego jest dużym wyzwaniem finansowym dla naszej organizacji. Współpracujemy z kilkoma prawnikami w różnych obszarach (art. 196 kk, kwestie oświatowe czy administracyjne).
Jeśli doceniacie to co robimy prosimy o Wasze wsparcie. Wy pomagacie, my pomagamy! Więcej szczegółów na stronie: https://wolnoscodreligii.pl/wesprzyj/