Otrzymujemy od Państwa wiele zapytań w sprawie organizowanych w Szkołach Bali Wszystkich Świętych oraz podobnych wydarzeń religijnych (np. Dzień Aniołów). Kult świętych obowiązuje wyznawców religii rzymskokatolickiej i prawosławnej. Osoby należące do innych związków wyznaniowych oraz bezwyznaniowe mogą być w tej sytuacji dyskryminowane. Może również dochodzić do próby łamania sumienia uczniów wyznania/światopoglądu innego niż rzymskokatolicki.
Zgodnie z Konstytucją RP oraz prawem oświatowym rodzice samodzielnie występują do szkoły z ewentualnym życzeniem co do uczestniczenia ich dzieci w lekcjach religii danego wyznania oraz w uroczystościach i wydarzeniach religijnych lub też biorą w nich dobrowolny udział na zaproszenie katechetów.
Pisemne oświadczenie woli uczestnictwa dziecka w zajęciach z religii rzymskokatolickiej nie obejmuje jednocześnie swoim zakresem zgody na uczestnictwo dziecka w innych formach aktywności religijnej. W związku z powyższym każdorazowa inna forma uczestnictwa dziecka w aktywności religijnej wymaga odrębnej zgody rodziców, wyrażonej na piśmie. Z oczywistych względów takie dodatkowe aktywności religijne nie powinny dezorganizować procesu dydaktycznego, realizowanego w ramach obowiązku szkolnego wszystkich dzieci, zarówno tych uczestniczących jak i tych nie uczestniczących w lekcjach religii. Mogą być organizowane na lekcjach religii lub w czasie wolnym uczniów.
Żadna religia nie powinna wpływać na działania edukacyjne w polskiej szkole publicznej. Szkoła publiczna winna być szkołą przyjazną dla wszystkich dzieci, niezależnie od światopoglądu ich rodziców i ich samych. W miejscu takim jak Szkoła wszystkie dzieci powinny być traktowane jednakowo, a więc powinny mieć takie same prawa.
Szkoła publiczna i funkcjonariusze publiczni, którzy nią zarządzają, winni dbać o to by, aby była miejscem neutralnym światopoglądowo i politycznie. Konstytucja RP art. 25 „Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym”.
Art. 48 Konstytucji RP wskazuje: Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. Zgodnie z art. 53 Religia kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej może być przedmiotem nauczania w szkole, przy czym nie może być naruszona wolność sumienia i religii innych osób. Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych. Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej formułuje zakaz dyskryminacji w art. 32 ust. 1 i ust. 2, zgodnie z którym: Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
Obowiązujące akty normatywne wykluczają możliwość włączenia wydarzenia o charakterze religijnym do oficjalnego planu pracy szkoły publicznej, jak również promowanie wartości religijnych przez szkołę w wychowaniu dzieci i młodzieży.
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności gwarantuje wolność sumienia i wyznania, a także prawo rodziców do wychowania dzieci według swoich przekonań. Prawo do wychowywania dziecka w określonej religii, nie może nigdy wykluczać prawa rodzica do wychowywania dziecka w innej lub w żadnej. Warunkiem spełnienia tego prawa jest zachowanie neutralności światopoglądowej placówek publicznych i uwzględnienie racji mniejszości, szczególnie w sytuacji zgłoszenia przez nie jawnego sprzeciwu wobec dyskryminacji. Zasada poszanowania praw mniejszości jest fundamentem państw demokratycznych.
Wolność sumienia i wyznania oznacza, że każdy obywatel ma prawo do nieujawniania swoich przekonań religijnych, a wprowadzenie przez państwo jakichkolwiek mechanizmów bezpośredniego czy pośredniego obowiązku ujawnienia faktu niewyznawania religii stanowi naruszenie prawa. Wolność wyznania („wolność wyznania” formułowana w ten sposób, zawiera się również „wolność braku wyznania”) ma umocowanie w źródłach prawa o charakterze międzynarodowym i krajowym.
Ustawa o gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r. w art. 6 ust. 1 art. 10 wskazuje że „Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań.”
Zgodnie z art. 6. ustawy „Karty nauczyciela” nauczyciel obowiązany jest m.in. „kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka” oraz „dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów”.
Preambuła ustawy o Oświacie wskazuje, że „Oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa; kieruje się zasadami zawartymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także wskazaniami zawartymi w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencji o Prawach Dziecka. Nauczanie i wychowanie – respektując chrześcijański system wartości – za podstawę przyjmuje uniwersalne zasady etyki. Kształcenie i wychowanie służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości Ojczyzny oraz poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata. Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności.”
W Szkole powinna obowiązywać zasada równego traktowania uczniów i niedyskryminowania uczniów ze względu na wyznanie. Ponadto rolą szkoły jest zapobieganie dyskryminacji oraz wykluczaniu dzieci nieuczęszczających na lekcje religii. Z powyższego wynika również, że podstawą nauczania i wychowania są uniwersalne zasady etyki. Ponadto, zgodnie z przytoczonym wyżej fragmentem, system oświaty winien kierować się zasadami Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, wskazaniami zawartymi w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencji o Prawach Dziecka.