Lublin, 6 maja 2025 r.
Szanowna Pani Barbara Nowacka
Ministra Edukacji
Ministerstwo Edukacji Narodowej
al. Jana Chrystiana Szucha 25
00-918 Warszawa
e-mail: kancelaria@men.gov.pl
WNIOSEK O PRZEDSTAWIENIE WIĄŻĄCEJ OPINII W SPRAWIE UDZIAŁU UCZNIÓW ZAPISANYCH NA RELIGIĘ (DOWOLNEGO WYZNANIA) W REKOLEKCJACH
Szanowna Pani Minister,
uprzejmie prosimy o przedstawienie stanowiska Ministra Edukacji w sprawie pozyskiwania przez szkołę, od rodziców uczniów zwalniających dzieci na rekolekcje, stosownej informacji.
Kuratorium Oświaty we Wrocławiu w swoim piśmie z dnia 3 czerwca 2024 r. stwierdza, że dyrektorzy/wychowawcy nie mają obowiązku zbierania „dodatkowych” zgód rodziców lub pełnoletnich uczniów zapisanych na religię (dowolnego wyznania) na wyjście na rekolekcje, natomiast dyrektor może samodzielnie zdecydować o zabraniu z lekcji dziecka uczęszczającego na katechezę wyłącznie na podstawie oświadczenia rodzica złożonego na początku danego etapu edukacji w sprawie udziału w zajęciach religii oraz w konsekwencji ustaleń szczegółowych pomiędzy organizującym rekolekcje a szkołą.
W opinii fundacji ww. odpowiedź Kuratora jest nieprawidłową interpretacją obowiązujących przepisów. W związku z powyższym prosimy Panią Minister o przedstawienie wiążącej opinii w tej sprawie.
Opinii takiej oczekują rodzicie i sami uczniowie, ponieważ ww. kwestia wiąże się z wieloma problemami. Rodzicie i uczniowie nie zgadzają się na pozbawianie ich dostępu do edukacji, „karanie” za nieobecność w kościele pobytem w świetlicy/bibliotece, przymuszanie do uczestnictwa w praktykach religijnych poprzez włączenie dyrektorów do współorganizacji praktyk religijnych (często na terenie szkół).
UZASADNIENIE
Zasady organizacji rekolekcji, w których udział biorą uczniowie danej szkoły, reguluje § 10 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w szkołach publicznych. Przepis § 10 ust. 1 rozporządzenia wskazuje, że: Uczniowie uczęszczający na naukę religii mają prawo do zwolnienia z zajęć szkolnych w celu odbycia trzydniowych rekolekcji wielkopostnych, jeżeli rekolekcje te stanowią praktykę danego kościoła lub innego związku wyznaniowego. W czasie trwania rekolekcji szkoła nie jest zwolniona z realizowania funkcji opiekuńczej i wychowawczej. Co ważne: uzyskanie przez ucznia prawa do zwolnienia z zajęć nie oznacza obowiązku skorzystania z tego prawa.
Szkoła musi zatem posiadać oświadczenie rodzica w sprawie zwolnienia dziecka z zajęć szkolnych w celu odbycia praktyk religijnych, w przeciwnym wypadku mogłoby dojść do naruszenia Konstytucji w ten sposób, że dziecko np. rodziców niewierzących zapisane na religię katolicką zostanie zabrane do kościoła decyzją instytucji publicznej. Szkoła z kolei nie może również oczekiwać oświadczeń negatywnych w sprawie udziału w wydarzeniach religijnych, analogicznie do zbierania oświadczeń negatywnych w sprawie udziału w zajęciach religii (dowolnego wyznania).
Deklaracja chęci uczestniczenia w lekcjach religii, nawet jeśli została złożona przez rodziców uczniów nie jest jednoznaczna z chęcią uczestniczenia w dowolnych uroczystościach religijnych w przyszłości, jest wyłącznie deklaracją chęci uczestniczenia w lekcjach religii, podobnie nie jest deklaracją światopoglądową, a szkoły nie mają prawa pytać uczniów o wyznanie ani światopogląd. Dyrektor szkoły nie może samodzielnie zdecydować o zabraniu dziecka uczęszczającego na katechezę do kościoła czy sali gimnastycznej w celu odbycia praktyk religijnych, wyłącznie na podstawie oświadczenia rodzica złożonego na początku danego etapu edukacji w sprawie udziału w zajęciach religii (dowolnego wyznania). W przeciwnym razie działanie szkoły przyjęłoby formę zmuszania do udziału w praktykach religijnych, która wprost byłaby naruszeniem Konstytucji RP (Art. 53 ust. 6 Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych).
Dyrektorzy szkół, podobnie jak Dolnośląska Kurator Oświaty uważają często, iż wyrażenie przez rodzica życzenia organizacji lekcji religii w szkole upoważnia dyrekcję do wyprowadzenia uczniów do kościoła (przez nauczycieli przedmiotu, z którym w danym czasie mają planowe zajęcia (sic!) czy też zaprowadzenia uczniów do sali gimnastycznej, w której proboszcz organizuje praktyki religijne.
Będziemy wdzięczni za dokonanie przez kompetentny organ jednoznacznej wykładni prawa w powyższym obszarze, ponieważ, stając w obronie praw obywateli, praw rodziców i uczniów, wymieniamy wiele korespondencji z dyrektorami szkół, a jednocześnie wydaje się, że zarówno rodzicie, jak i nauczyciele, a przede wszystkim dyrektorzy mają niejednokrotnie kłopoty z interpretacją prawa w tym obszarze. W związku z tym wnoszę jak na wstępie.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
Załączniki:
- Pismo z dnia 3 czerwca 2024 r. z Kuratorium Oświaty we Wrocławiu
W dniu 15 maja 2025 r. wpłynęła interpretacja podpisana przez Pana Tomasza Głowackiego, Zastępcę Dyrektora Departamentu Kształcenia Ogólnego w Ministerstwie Edukacji Narodowej.
W dniu 19 maja 2025 r. zwróciliśmy się z wnioskiem do Rzecznika Praw Obywatelskich o treści jn.:
Lublin, 19 maja 2025 r.
Szanowny Pan prof. Marcin Wiącek
Rzecznik Praw Obywatelskich
Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich
Aleja „Solidarności” 77
00 – 090 Warszawa
e-mail: BIURORZECZNIKA@BRPO.GOV.PL
WNIOSEK O PODJĘCIE CZYNNOŚCI
Na podstawie art. 8 w zw. z art. 9 pkt 1 w zw. z art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich, zwaną dalej Ustawą, wnoszę o zajęcie się sprawą i podjęcie stosownych czynności w zakresie przedstawionym poniżej, wynikającym z działalności fundacji na skutek szeregu zgłoszeń rodziców w związku ze sprzecznymi z prawem działaniami dyrektorów szkół, opinii ministerstwa edukacji narodowej oraz niektórych kuratorów oświaty.
W dniu 30 kwietnia 2025 r. fundacja zwróciła się do Ministry Edukacji Narodowej z wnioskiem o przedstawienie wiążącej opinii w sprawie udziału uczniów zapisanych na religię (dowolnego wyznania) w rekolekcjach. Interesowała nas kwestia pozyskiwania przez szkołę informacji o tym, że dziecko „jest zwalniane” z zajęć na rekolekcje. Czy zwolnienie ucznia z zajęć szkolnych może być „domniemane” przez dyrektora placówki, w efekcie złożonych na początku danego etapu edukacyjnego oświadczeń rodziców/opiekunów prawnych w sprawie życzenia udziału w lekcjach religii danego wyznania.
Z odpowiedzi przesłanej z Departamentu Kształcenia Ogólnego (15.05.2025 r. DKO-WOKO.4073.50.2025.MK), podpisanej przez zastępcę dyrektora Pana Tomasza Głowackiego wynika, że dyrektor szkoły nie jest zobligowany do pozyskiwania informacji od rodziców, którzy z nich życzą sobie zwolnić dziecko na rekolekcje. Przedstawiciel Departamentu uznaje, że dyrektor szkoły lub wychowawca na polecenie dyrektora może wyprowadzić uczniów na rekolekcje na podstawie oświadczenia dotyczącego organizacji lekcji religii w szkole składanego z reguły na początku danego etapu edukacji.
Działając imieniem fundacji zwracam uwagę, iż uczestnictwo w uroczystościach religijnych, w tym szczególnie w modlitwach jest czynnością tak wrażliwą i intymną, a zmuszanie w jakikolwiek sposób, do tej czynności, tak silnym naruszeniem podstawowych praw człowieka, że jest wprost szokującą koncepcja, by z upoważnienia ministerstwa czynił to (w miejsce rodziców) funkcjonariusz publiczny, którym jest dyrektor szkoły państwowej.
Jesteśmy przekonani, że intencją prawodawcy tj. Ministra Edukacji Narodowej nadającego rozporządzenie z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach było zagwarantowanie praw rodziców, a nie nadanie praw dyrektorom szkół do wysyłania dzieci na uroczystości religijne.
Powyższe byłoby również sprzeczne z art. 25 ust. 2 Konstytucji RP, który stwierdza, iż „władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym”.
Zasady organizacji rekolekcji, w których udział biorą uczniowie danej szkoły, reguluje § 10 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w szkołach publicznych. Przepis § 10 ust. 1 rozporządzenia wskazuje, że: „Uczniowie uczęszczający na naukę religii mają prawo do zwolnienia z zajęć szkolnych w celu odbycia trzydniowych rekolekcji wielkopostnych, jeżeli rekolekcje te stanowią praktykę danego kościoła lub innego związku wyznaniowego. W czasie trwania rekolekcji szkoła nie jest zwolniona z realizowania funkcji opiekuńczej i wychowawczej.”Co ważne: uzyskanie przez ucznia prawa do zwolnienia z zajęć nie oznacza obowiązku skorzystania z tego prawa.
Szkoła musi zatem posiadać oświadczenie rodzica w sprawie zwolnienia dziecka z zajęć szkolnych w celu odbycia praktyk religijnych, w przeciwnym wypadku mogłoby dojść do naruszenia Konstytucji w ten sposób, że np. dziecko rodziców niewierzących zapisane na religię katolicką zostanie zabrane do kościoła decyzją instytucji publicznej.
Szkoła z kolei nie może również oczekiwać oświadczeń negatywnych w sprawie udziału w wydarzeniach religijnych, analogicznie do zbierania oświadczeń negatywnych w sprawie udziału w zajęciach religii (dowolnego wyznania).
Deklaracja chęci uczestniczenia w lekcjach religii, nawet jeśli została złożona przez rodziców uczniów nie jest jednoznaczna z chęcią uczestniczenia w dowolnych uroczystościach religijnych w przyszłości, jest wyłącznie deklaracją chęci uczestniczenia w lekcjach religii, podobnie nie jest deklaracją światopoglądową, a szkoły nie mają prawa pytać uczniów o wyznanie ani światopogląd.
Dyrektor szkoły nie może samodzielnie zdecydować o zabraniu dziecka uczęszczającego na katechezę do kościoła czy sali gimnastycznej w celu odbycia praktyk religijnych, wyłącznie na podstawie oświadczenia rodzica złożonego na początku danego etapu edukacji w sprawie udziału w zajęciach religii (dowolnego wyznania). W przeciwnym razie działanie szkoły przyjęłoby formę zmuszania do udziału w praktykach religijnych, która wprost byłaby naruszeniem Konstytucji RP (Art. 53 ust. 6 Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych).
Dyrektorzy szkół, podobnie jak Dolnośląski Kurator Oświaty oraz Mazowiecki Kurator Oświaty (stanowiska kuratorów w załączeniu) uważają często, iż wyrażenie przez rodzica życzenia organizacji lekcji religii w szkole upoważnia dyrekcję do wyprowadzenia uczniów do kościoła (przez nauczycieli przedmiotu, z którym w danym czasie mają planowe zajęcia (sic!) czy też zaprowadzenia uczniów do sali gimnastycznej, w której proboszcz organizuje praktyki religijne.
Nadto, w licznych zgłoszeniach do fundacji nauczyciele i rodzice uczniów wskazywali, że dyrektorzy szkół wydawali nauczycielom polecenia lub wyrażali oczywiste oczekiwania sprawowanie opieki nad uczniami w czasie rekolekcji organizowanych przez proboszczów kościołów rzymskokatolickich, co powodowało de facto realizowanie przez nich form praktyk religijnych wbrew ich woli.
Nauczycielom „poproszonych” przez pracodawcę o odprowadzenie i przyprowadzenie uczniów do kościoła (w miejsce prowadzenia zajęć dydaktycznych) nie zapewnia się pomieszczenia do oczekiwania na uczniów. Upokarza się ich koniecznym oczekiwaniem przed kościołem niezależnie od często niesprzyjających warunków atmosferycznych. Nauczyciele odbierają to jako szykanę i coraz liczniej opisują podobne zdarzenia w korespondencji z nami, jednocześnie z wyraźną obawą i prośbą o zachowanie anonimowości.
Zgodnie z art. 53 ust. 7 Konstytucji, nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania. Jawny sprzeciw nauczyciela wobec udziału w rekolekcjach wielkopostnych spełnia powyższe przesłanki.
Reasumując, odpowiedź reprezentującego MEN dyrektora Tomasza Głowackiego jest w opinii fundacji niezgodna z prawem stanowionym począwszy od wymienionych artykułów Konstytucji RP. Przeciwnie do opinii Tomasza Głowackiego – dyrektorzy szkół działając na podstawie i w granicach prawa są uprawnieni i powinni być zobligowani do pozyskiwania od rodziców oświadczeń w sprawie udziału uczniów w rekolekcjach (skorzystania przez rodziców do prawa zwolnienia dziecka z lekcji z tej okazji).
Z racji powyższego liczymy na pilną i zdecydowaną reakcję Rzecznika Praw Obywatelskich. Uprzejmie wnoszę o podjęcie w sprawie niezbędnych czynności, a także dokonanie niezbędnej analizy prawnej przedmiotu sprawy, jak również zwrócenie się w ramach kompetencji Rzecznika do Ministra Edukacji Narodowej o systemowe rozwiązanie przedstawionego problemu, jak również do kuratorów oświaty, którzy w ramach przysługujących im kompetencji wskażą dyrektorom szkół właściwy tryb postępowania i odejście od dotychczasowej nieprawidłowej praktyki wymuszania na uczniach obecności na rekolekcjach.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
Załączniki:
- Interpretacja Dyrektora Departamentu Kształcenia Ogólnego – pismo z dnia 15.05.2025 r. o nr DKO-WOKO.4073.50.2025.MK
- Pismo z dnia 30.04.2025 r. do Ministerstwa Edukacji Narodowej
- Pismo z dnia 3 czerwca 2024 r. – odpowiedź Kuratorium Oświaty we Wrocławiu Więcej informacji: https://wolnoscodreligii.pl/wniosek-fundacji-do-dolnoslaskiej-kurator-oswiaty-oraz-ministry-oswiaty-o-wykladnie-prawa-w-obszarze-organizacji-rekolekcji/
- Pismo z dnia 16.05.2025 r. z Kuratorium Oświaty w Warszawie Więcej informacji: https://wolnoscodreligii.pl/rekolekcje-w-umiastowie-ozarow-mazowiecki-w-sali-gimnastycznej-wlacznie-z-msza-interwencja-fundacji/
W dniu 20 maja 2025 r. wysłaliśmy również odwołanie wraz z wnioskiem o informację publiczną.
Lublin, 20 maja 2025 r.
Szanowny Pan Tomasz Głowacki
Zastępca Dyrektora
Departamentu Kształcenia Ogólnego
Ministerstwo Edukacji Narodowej
al. Jana Chrystiana Szucha 25
00-918 Warszawa
e-mail: kancelaria@men.gov.pl
Dot. DKO-WOKO.4073.50.2025.MK
ODWOŁANIE WRAZ Z WNIOSKIEM O INFORMACJĘ
Szanowny Panie Dyrektorze,
W dniu 15 maja br. fundacja otrzymała z MEN odpowiedź na pismo z dnia 6 maja br. w sprawie pozyskiwania przez szkołę od rodziców uczniów informacji, że zwalniają oni dzieci z lekcji szkolnych na rekolekcje. Odpowiedź na nasze pismo zawiera interpretację rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 983). Interpretacja zawarta w ww. piśmie jest w opinii fundacji niezgodna z Konstytucją RP oraz Ustawą z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. Nr 29, poz. 155), a także prowadzi do łamania podstawowych praw i wolności obywatelskich, zarówno rodziców i ich dzieci, jak również nauczycieli szkół.
Przyjmowana przez szkoły procedura nie może kolidować z Art. 53 ust. 6 Konstytucji RP: „Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych” oraz Art. 48 ust. 1: „Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami”.
Uczestnictwo w uroczystościach religijnych, w tym szczególnie w modlitwach jest czynnością tak wrażliwą i intymną, a zmuszanie do tej czynności tak silnym naruszeniem podstawowych praw człowieka, że jest wprost szokującą koncepcja, by z upoważnienia ministerstwa czynił to (w miejsce rodziców) funkcjonariusz publiczny, którym jest dyrektor szkoły państwowej.
Jesteśmy przekonani, że intencją prawodawcy tj. Ministra Edukacji Narodowej nadającego rozporządzenie z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach było zagwarantowanie praw rodziców, a nie nadanie praw dyrektorom szkół do wysyłania dzieci na uroczystości religijne.
Powyższe byłoby również sprzeczne z art. 25 ust. 2 Konstytucji RP, który stwierdza, iż „władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym”.
W Rzeczpospolitej Polskiej obowiązuje zasada, iż akty prawne niższego rzędu mają być zgodne z aktami prawnymi wyższego rzędu. Czy określenie „zadań szkoły na rzecz umożliwienia uczniom uczęszczającym na lekcje religii udziału w rekolekcjach” może być zdaniem Ministerstwa Edukacji Narodowej niezgodne z zapisami Konstytucją RP? O jakich „zadaniach szkoły na rzecz umożliwienia uczniom uczęszczającym na lekcje religii udziału w rekolekcjach” pisze pan dyrektor w piśmie DKO-WOKO.4073.50.2025.MK gdy, o czym należy szczególnie pamiętać, organizatorem rekolekcji jest związek wyznaniowy?
Konstytucja RP wskazuje, że „rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania” (art. 48 ust. 1) Prawo oświatowe stanowi, że rodzice samodzielnie występują do szkoły z ewentualnym życzeniem uczestnictwa ich dzieci w lekcjach religii danego wyznania oraz w uroczystościach religijnych lub też biorą w nich dobrowolny udział na zaproszenie katechetów. § 10 ust. 1 Rozporządzenia z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach wskazuje, że „uczniowie uczęszczający na naukę religii mają prawo do zwolnienia z zajęć szkolnych w celu odbycia trzydniowych rekolekcji wielkopostnych, jeżeli rekolekcje te stanowią praktykę danego kościoła lub innego związku wyznaniowego. W czasie trwania rekolekcji szkoła nie jest zwolniona z realizowania funkcji opiekuńczej i wychowawczej. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do rekolekcji organizowanych w innym terminie”.
Deklaracja chęci uczestniczenia w lekcjach religii, nawet jeśli została złożona przez rodziców uczniów nie jest jednoznaczna z chęcią uczestniczenia w dowolnych uroczystościach religijnych w przyszłości, jest wyłącznie deklaracją chęci uczestniczenia w lekcjach religii, podobnie nie jest deklaracją światopoglądową, a szkoły nie mają prawa pytać uczniów o wyznanie ani światopogląd. „Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania” głosi art. 53 ust. 7 Konstytucji RP.
Z wielu dostępnych badań płynie wniosek, że zdarza się, iż na lekcje religii rzymskokatolickiej rodzice zapisują dzieci np. z powodu umieszczenia ich w planie zajęć w bloku zajęć obowiązkowych. Chcąc uniknąć bezproduktywnego spędzania czasu „samotnie” w świetlicy uczniowie wolą być z rówieśnikami w klasie i traktują religię jak przedmiot szkolny. Niekiedy szkoły zachęcają do zapisów, przedstawiając te lekcje jako wiedzę o religii, a nie zajęcia formacyjne. W związku z tym rodzice, którzy wyrazili zgodę na udział w lekcjach religii, nie wyrażają jednocześnie zgody na udział w praktykach religijnych. Nie jest to jednoznacznie powiązane i uczniowie mają prawo do uczestniczenia w lekcjach religii bez jednoczesnego obowiązku uczestniczenia w rekolekcjach. W przeciwnym razie, podkreślamy, działanie szkoły przyjęłoby formę zmuszania do udziału w praktykach religijnych, która wprost byłaby naruszeniem Konstytucji RP (Art. 53 ust. 6 „Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych”).
Z naszej wcześniejszej korespondencji prowadzonej z Ministerstwem Edukacji Narodowej wynika, że wszelkie zajęcia wykraczające poza realizację podstawy programowej, a więc m.in. udział uczniów w uroczystościach kościelnych, powinny odbywać się za zgodą rodziców.
Co ważniejsze – z napływających do fundacji skarg rodziców wynika, że dyrektorzy uzurpujący sobie prawo do wysyłania (zwalniania) dzieci na uroczystości religijne na podstawie zapisów na lekcje religii, robią to bez uzgodnienia, a przede wszystkim wbrew ich (autorów skarg) woli, co oznacza łamanie podstawowych praw rodziców i jest naruszeniem konstytucji art. 48 ust. 1 : „Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami”.
Szkoła musi zatem posiadać oświadczenie rodzica w sprawie zwolnienia dziecka z zajęć szkolnych w celu odbycia praktyk religijnych, w przeciwnym wypadku mogłoby dojść do naruszenia Konstytucji w ten sposób, że np. dziecko rodziców niewierzących zapisane na religię katolicką zostanie zabrane do kościoła decyzją instytucji publicznej. Szkoła z kolei nie może również oczekiwać oświadczeń negatywnych w sprawie udziału w wydarzeniach religijnych, analogicznie do zbierania oświadczeń negatywnych w sprawie udziału w zajęciach religii (dowolnego wyznania).
W opinii fundacji utrzymanie zaproponowanego w piśmie z dnia 15 maja 2025 r. sposobu interpretacji kwestii prawa rodziców do zwalniania dzieci z lekcji szkolnych na rekolekcje byłoby niezwykle niebezpieczne i oznaczałoby istotny regres dla praworządności poszanowania konstytucyjnych praw obywateli – rodziców oraz praw uczniów. Zakładając, że mogło dojść do nieporozumienia, prosimy o weryfikację opisanego wyżej problemu oraz jednoznaczną instrukcję dla szkół i Kuratoriów Oświaty precyzującą, że szkoły nie mogą samodzielnie kierować dzieci na jakiekolwiek wydarzenia o charakterze religijnym, w tym rekolekcje, mogą jedynie przyjąć do wiadomości i zastosować się do zwolnienia dzieci deklarowanego każdorazowo przez rodziców.
Jednocześnie na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej działalności, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie informacji:
1) Czy treść pisma nr DKO-WOKO.4073.50.2025.MK została przygotowana w porozumieniu z Departamentem Prawnym MEN? Jeśli tak, prosimy o informację z kim z DP konsultowano treść ww. pisma.
2) Czy w przygotowaniu ww. pisma zaangażowane były osoby o wykształceniu prawniczym? Jeśli tak, to prosimy o informację z jakimi prawnikami konsultowana byłą treść pisma.
3) Czy w trakcie przygotowania ww. pisma powstały w MEN opinie prawne dotyczące sprawy? Jeśli tak, prosimy o udostępnienie treści opinii i ekspertyz w przedmiotowej sprawie.
4) Czy Pan Tomasz Głowacki jest autorem interpretacji rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 983) zawartej w piśmie DKO-WOKO.4073.50.2025.MK?
5) Czy treść ww. odpowiedzi na wniosek Fundacji Wolność od Religii była konsultowana w MEN z innymi osobami, tj. osobami, które nie były autorami pisma. Prosimy o informację z kim była konsultowana treść przedmiotowej odpowiedzi.
6) Czy w trakcie opracowywania ww. odpowiedzi na wniosek fundacji powstały opinie sprzeczne z jej ostateczną treścią bądź nie uwzględnione w treści? Prosimy o udostępnienie wszystkich ekspertyz i opinii powstałych w ramach pracy nad odpowiedzią na przedmiotową skargę fundacji.
Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 Ustawy Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na wskazany powyżej adres e-mail, jako załącznik do korespondencji elektronicznej.
Zachęcamy również do zapoznania się ze sprawą niezgodnej z prawem stanowionym interpretacji dokonanej przez MEN – sprawa DKO-WNPP.051.12.2024.EL, w tym z odpowiedzią na interpelację posłanki Pauliny Matysiak z informacją o wystosowanej do minister edukacji interpelacji ws. organizacji lekcji religii w szkołach. DKO-WOKO.055.1.2025.MK oraz DOKO-WNPP.4092.27.2025.AG.
Jednocześnie informujemy, że w odrębnym piśmie składamy wniosek do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich o interwencję w niniejszej sprawie.
Jako członkowie Zespołu MEN do spraw współpracy z organizacjami pozarządowymi będziemy dążyć do omówienia sprawy z Panią Minister Piechną Więckiewicz, a także poinformowania pozostałych minister o zagrożeniu regresem dla praworządności oraz negowaniu przez MEN fundamentalnych praw rodziców i uczniów.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
W dniu 2 czerwca 2025 r. wpłynęła odpowiedź z ministerstwa edukacji o treści jak niżej.
