Początek 2025 r. był dla Fundacji czasem intensywnej pracy w zakresie pomocy prawnej dla osób, które zostały faktycznie pokrzywdzone orzeczeniami sądowymi w sprawach o obrazę uczuć religijnych (art. 196 kodeksu karnego).
I. „Parodia mszy” na Marszu Równości
Wspominaliśmy Wam w poprzednim poście o postępowaniu sądowym w sprawie o „parodię mszy” na jednym z Marszów Równości w Warszawie. Fundacja złożyła opinię przyjaciela sądu i bierze udział w procesie jako organizacja społeczna. Termin posiedzenia to 19 marca 2025 r., (Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie).
II. Skarga do ETPCz – sprawa łódzkiego artysty Marcelo Zammenhoff’a:
W dniu 4 marca 2025 r. skarżący (przy pomocy prawnej Fundacji) wniósł skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu (ETPCz). Jest to konsekwencja utrzymania w mocy wyroku warunkowo umarzającego postępowanie na roczny okres próby. Przypominając: sprawa dotyczyła fragmentu ekspozycji, prezentowanej podczas XX edycji łódzkiego Fotofestiwalu w dniach 11-18 czerwca 2021 r. Wystawa „Archiwum regresywne” składała się w części z prac z cyklu nazwanym przekornie „Wagina polska”, które miały obrażać uczucia religijne i znieważać banderę Rzeczypospolitej Polskiej. W dniu 14 września 2023 r. postępowanie karne zostało wobec artysty warunkowo umorzone. Uznano jego winę w zakresie obydwu przestępstw, lecz takie rozstrzygnięcie oznaczało, iż Marcelo nie został finalnie uznany za „przestępcę”. Wyrok ten został utrzymany w mocy w dniu 19 kwietnia 2024 r.
W skardze do ETPCz podniesiono, iż wolność wypowiedzi (oraz ekspresji artystycznej) została w tej sprawie naruszona. Dzieła Marcelo Zammenhoff’a nie zawierały w sobie elementów podżegających do nienawiści i nietolerancji. W rzeczywistości bowiem stanowiły satyryczny głos w debacie publicznej, wypowiedź dotyczącą poszczególnych zdarzeń z historycznych. Były to niewątpliwie swoiste oceny otaczającej nas rzeczywistości, być może kontrowersyjne lecz w swój artystyczny sposób produktywne. Wskazano również, iż nie zaistniała „niezbędność” ingerencji organów władzy publicznej w wolność wypowiedzi skarżącego. Podniesiono, iż art. 196 kodeksu karnego, zastosowany wobec artysty, jest przepisem nieprecyzyjnym, rodzącym wiele wątpliwości w interpretacji. Nie pomięto także w skardze tego, iż w wyrokowaniu w sprawie artysty brał udział tzw. neo-sędzia, co mogło naruszyć gwarancje skarżącego do rzetelnego procesu sądowego.
Niestety na rezultaty skargi trzeba będzie poczekać. Fundacja Wolność od Religii udziela wsparcia prawnego artyście i będzie na bieżąco informować Was o dalszych losach jego sprawy przed ETPCz.
III. Sprawa naniesienia na pomnik Jana Pawła II czerwonej i żółtej farby oraz napisu „Maxima Culpa” w Łodzi. Wyznaczony został termin rozprawy odwoławczej na dzień 17 marca 2025 r. (Sąd Okręgowy w Łodzi). Sprawa dotyczy wyroku skazującego na karę pozbawienia wolności w zawieszeniu za znieważenie pomnika i obrazę uczuć religijnych.
Wobec treści zapadłego na etapie pierwszoinstancyjnym wyroku, Fundacja Wolność od Religii (będąca stroną społeczną w tym procesie) złożyła kolejną opinię przyjaciela sądu. W jej treści podniesiona została niezwykle ważna okoliczność – w wydaniu wyroku brał udział sędzia, który nie był bezstronny w rozumieniu art. 6 § 1-2 i oraz 3 lit. c Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Sędzia wydający wyrok został nominowany przez Prezydenta do pełnienia urzędu w konsekwencji rekomendacji uzyskanej od Krajowej Rady Sądownictwa, ukonstytuowanej po nowelizacji z dnia 8 grudnia 2017 r. ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, która to ustawa pozbawiła organ o nazwie Krajowa Rada Sądownictwa przymiotów organu, o którym mowa w Konstytucji RP. Fundacja Wolność od Religii dalej podtrzymuje swe dotychczasowe stanowisko – o znieważeniu przedmiotu czci religijnej i pomnika nie ma mowy, albowiem zachowanie oskarżonego stanowiło głos w debacie publicznej. Przedstawiciel Fundacji weźmie udział w nadchodzącej rozprawie apelacyjnej, informacje o dalszych losach procesu będziemy Wam przekazywali na bieżąco.
Bez Waszego wsparcia tak aktywne działania Fundacji nie byłyby możliwe! Dziękujemy za nie i zachęcamy do przekazania 1,5% podatku.