Lublin, 29 września 2021 r.
Dyrekcja Szkoły Podstawowej
im. Sprawiedliwych wśród Narodów Świata w Kamionkach
ul. Mieczewska 36
62-023 Kamionki
e-mail: sekretarz@spkamionki.pl
Szanowni Państwo,
Działając imieniem Fundacji Wolność od Religii, w ramach prowadzonej kampanii społecznej na rzecz przestrzegania w naszym kraju prawa oświatowego, w odpowiedzi na prośby rodziców uczniów uczęszczających do szkoły, zwracam się z wnioskiem o:
- Usunięcie z obowiązującego wzoru deklaracji rodziców w sprawie uczęszczania na lekcje religii lub i etyki informacji żądanej bez podstawy prawnej o tym, że uczeń nie będzie uczęszczał na religię i etykę („na żadne z wymienionych”).
- Niezwłoczne utworzenie w e-dzienniku „klas wirtualnych” dla grup uczniów zapisanych na zajęcia religii rzymskokatolickiej.
- Zaprzestanie nierównego traktowania uczniów nieuczęszczających na lekcje religii i usunięcie dyskryminującego zapisu w statucie placówki § 44 ust. 2 odnoszącego się do bezwarunkowego pobytu ucznia niezapisanego na religię w świetlicy szkolnej „w czasie trwania zajęć religii”
- Zaprzestanie egzekwowania od rodziców uczniów, którzy nie zapisali dzieci na zajęcia religii rzymskokatolickiej wypełniania druku pod nazwą „oświadczenie_religia_etyka”, z informacją „W związku z rezygnacją z uczęszczania na zajęcia religii/etyki, proszę o zwalnianie z obecności”.
Ad. 1.
Przyjęta przez szkołę procedura odbierania „życzenia” rodziców w sprawie uczęszczania dziecka na zajęcia religii nie może kolidować z art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. Nr 29, poz. 155) przez naruszający prawo do milczenia wymóg negatywnego oświadczenia woli.
Stanowisko ministra edukacji opublikowane na portalu ministerstwa w dniu 20 września 2016 r. brzmi: Oświadczenia w sprawie udziału ucznia w zajęciach z religii i/lub etyki, istotne dla organizacji pracy szkoły, są dokumentami zawierającymi dane osobowe. Zatem informacje w nich zawarte mogą być przetwarzane zgodnie z przepisami ustawy o ochronie danych osobowych. Religia (określonego wyznania) i etyka są zajęciami, w których uczeń uczestniczy na zasadzie dobrowolnego wyboru. Podstawą udziału ucznia w zajęciach z religii, z etyki lub w zajęciach z obu przedmiotów jest życzenie wyrażone w formie pisemnego oświadczenia złożonego przez rodziców (opiekunów prawnych) lub pełnoletniego ucznia. Szkoła nie może domagać się od rodziców lub pełnoletniego ucznia oświadczenia o nieuczęszczaniu na lekcje religii lub etyki. Należy jednak poinformować szkołę, także w formie pisemnego oświadczenia o ewentualnym wycofaniu wcześniej złożonego oświadczenia deklarującego udział ucznia w zajęciach z religii i/lub etyki.
Ad. 2
Program obejmujący dziennik elektroniczny umożliwia utworzenie dla lekcji religii tzw. „klasy wirtualnej”, która pozwoli kierować informacje tylko do oznaczonego grona adresatów – tj. rodziców dzieci, które uczestniczą w tych zajęciach.
Nie ma żadnego uzasadnienia dla prowadzenia dziennika elektronicznego w taki sposób, by rodzice, którzy nie życzą sobie, aby ich dzieci uczestniczyły w lekcjach religii, otrzymywali powiadomienia lub informacje o takich zajęciach za pośrednictwem dziennika elektronicznego czy też, co gorsza, by w dzienniku elektronicznym odnotowywano zwolnienie czy nieobecność ucznia z lekcji religii w sytuacji, gdy dziecko nie było w ogóle zapisane na te zajęcia.
Przetwarzanie danych osobowych przez katechetę w tym zakresie nie ma podstawy prawnej (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/W).
Szkoła może przetwarzać dane osobowe uczniów i rodziców tylko w zakresie, w jakim jest do tego uprawniona wprost w przepisach prawa.
Rodzic ucznia, który nie został zapisany na lekcje religii, nie powinien widzieć tego przedmiotu w planie zajęć dziecka. Uczeń nie ma obowiązku przebywania w szkole, a szkoła nie ma obowiązku opiekowania się nim, zaś rodzice nie muszą „przejmować opieki na skutek rezygnacji z udziału w religii”, jeśli religia organizowana jest na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej.
Ad. 3
Praktyka stosowana wyłącznie wobec uczniów nieuczęszczających na lekcje religii (uczniowie nieuczestniczący w lekcjach etyki opuszczają szkołę bez konieczności przebywania w świetlicy) czyni fasadową zasadę równości zapisaną w:
- Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (Dz. U. 1992 r. Nr 36 poz. 155) § 1 ust. 3 Uczestniczenie lub nieuczestniczenie w przedszkolnej albo szkolnej nauce religii lub etyki nie może być powodem dyskryminacji przez kogokolwiek w jakiejkolwiek formie
- Konstytucji RP art. 6 Nikt nie może być dyskryminowany bądź uprzywilejowany z powodu religii lub przekonań w sprawach religii oraz art. 32 Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
Ad. 4
Rodzice, którzy nie złożyli oświadczenia – „życzenia” sprawie udziału dziecka w lekcjach religii lub etyki nie „rezygnują z uczęszczania” na te zajęcia. Rodzic nie zwalnia ucznia z udziału w tych zajęciach, gdyż organizowane są one wyłącznie w następstwie jego życzenia, na jego wyraźną prośbę.
Ponadto wnioskuję również, aby dbając o komfort wszystkich uczniów, nie zapominali Państwo o dzieciach nieuczęszczających na katechezę i aby w ramach wzajemnego poszanowania umieszczać religię na planie zajęć poza blokiem zajęć obowiązkowych. Dotyczy to szczególnie tych klas, w których nie wszyscy uczniowie zostali zapisani na religię,
Ponadto na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej działalności, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania:
- Czy i w jaki sposób rodzice są informowani o prawie do zapisania dziecka na lekcje etyki?
- Czy szkoła posiada druki Oświadczenie religia_etyka podpisane przez rodziców uczniów, „w związku z rezygnacją z uczęszczania na zajęcia etyki”? (zwolnienie z obecności na pierwszej lub ostatniej godzinie w planie zajęć szkolnych )
- Ile godzin „okienek” w swoich tygodniowych planach zajęć mają nauczyciele katecheci w I semestrze roku szkolnego 2021/2022? Przez „okienko” rozumiemy spowodowane ułożeniem planu relatywnie krótkie – długości 1-2 lekcji przerwy, w czasie których nauczyciel nie prowadzi swoich lekcji. Prosimy nie uwzględniać jako „okienek” planu zakładającego, że nauczyciel przychodzi do szkoły dwa razy dziennie – rano i po południu
- Czy uczniowie zapisani na lekcje etyki muszą oczekiwać na te zajęcia przed lub po lekcjach? Jeśli tak ile godzin „okienek” w swoich tygodniowych planach zajęć mają uczniowie, których rodzice zapisali na lekcje etyki w szkole?
- Ile godzin „okienek” w swoich tygodniowych planach zajęć mają uczniowie, których rodzice zapisali na lekcje religii w szkole?
- Ile godzin „okienek” w swoich tygodniowych planach zajęć mają uczniowie, których rodzice nie zapisali na lekcje religii w szkole?
Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 Ustawy Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na wskazany adres e-mail fundacja.wor@gmail.com, jako załącznik do korespondencji elektronicznej.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
W dniu 15 października 2021 r. fundacja wysłała przedsądowe wezwanie do wykonania obowiązku. 27 października wpłynęła odpowiedź na wniosek fundacji.
W dniu 25 listopada fundacja wysłała do Wielkopolskiego Kuratora Oświaty oraz Urzędu Miasta i Gminy w Kórniku wystąpienie w sprawie nieprawidłowości wraz z wnioskiem o zajęcie się sprawą.
W dniu 20.12.2021 r. wpłynęła odpowiedź z Urzędu Miasta i Gminy Kórnik. Dziękujemy.
W dniu 27 grudnia 2021 r. wpłynęła odpowiedź z Kuratorium Oświaty w Poznaniu.
