Lublin, 4 kwietnia 2022 r.
Szanowny Pan Mirosław Michalski
Dyrektor Zespołu Szkolno – Przedszkolnego nr 2
ul. Piotra Czajkowskiego 1
e-mail: sekretariat@zsp2.edu.gdansk.pl
Szanowny Panie Dyrektorze,
Działając imieniem Fundacji Wolność od Religii w odpowiedzi na prośby zaniepokojonych rodziców i na rzecz uwzględnienia i poszanowania praw mniejszości, rodziców i ich dzieci, które nie uczęszczają na lekcje religii rzymskokatolickiej zwracam się z prośbą o przywrócenie świeckiego charakteru szkoły publicznej oraz zapewnienie przestrzegania praw uczniów i ich rodziców, wynikających z Konstytucji RP.
W skierowanym do rodziców ogłoszeniu informował Pan, że w związku z rekolekcjami wielkopostnymi „w parafii pw Św. Maksymiliana Kolbego nastąpi w szkole zmiana organizacji nauczania”, a „uczniowie uczestniczący w lekcjach religii na terenie szkoły uczestniczyć będą w naukach rekolekcyjnych. Rekolekcje zorganizowane zostaną na terenie szkoły, w trakcie trwania lekcji”.
Zgodnie z Konstytucją RP art. 25 ust. 2 Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym. Dyrektor szkoły jest organem władzy publicznej, jako podmiot powołany w drodze ustawy do wykonywania zadań publicznych.
Jak wskazuje konstytucja i prawo oświatowe rodzice samodzielnie występują do szkoły z ewentualnym życzeniem co do uczestniczenia ich dzieci w lekcjach religii danego wyznania oraz w uroczystościach religijnych lub też biorą w nich dobrowolny udział na zaproszenie katechetów. § 10 ust. 1 Rozporządzenia z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach wskazuje, że Uczniowie uczęszczający na naukę religii mają prawo do zwolnienia z zajęć szkolnych w celu odbycia trzydniowych rekolekcji wielkopostnych, jeżeli rekolekcje te stanowią praktykę danego kościoła lub innego związku wyznaniowego. W czasie trwania rekolekcji szkoła nie jest zwolniona z realizowania funkcji opiekuńczej i wychowawczej. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do rekolekcji organizowanych w innym terminie.
W związku z powyższym szkoła jest zobowiązana zebrać oświadczenia rodziców, którzy zwalniają dzieci z zajęć dydaktycznych na rekolekcje, gdyż korzystają ze swoich uprawnień. Jednocześnie dla uczniów, którzy nie zostali zwolnieni ze szkoły przez rodziców (lub po ukończeniu 18 lat sami nie zwolnili się z zajęć szkolnych) szkoła ma obowiązek zapewnić zajęcia.
Powyższe stanowisko prezentował
Minister Edukacji Narodowej w piśmie do fundacji z dnia 27 czerwca 2017 r.
wskazując, że uczniowie nieuczestniczący w rekolekcjach
są zobowiązani do udziału w zajęciach
szkolnych odbywających się w godzinach ustalonego stałego planu zajęć i mają
odnotowywany fakt obecności na tych zajęciach. Nieuprawnione jest więc
informowanie rodziców, że w czasie rekolekcji nie ma zajęć – z wyjątkiem
sytuacji, gdy wszyscy uczniowie szkoły uczęszczają na religię.
Z obowiązujących
aktów prawnych wynika wprost, że w czasie rekolekcji
w szkołach publicznych zajęcia dydaktyczno-wychowawcze odbywają się zgodnie z
planem i obecność uczniów jest odnotowywana w dzienniku lekcyjnym. Jeśli są to
dni dodatkowo wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych w rozumieniu § 5
ust. 1 Rozporządzenia
Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 11 sierpnia 2017 r.
w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz.U.2017.1603 z dnia 28.08.2017 r.), szkoła organizuje zajęcia wychowawczo-opiekuńcze, na
które rodzice mogą, ale nie muszą posłać dzieci, których obecność jest
odnotowywana w dzienniku zajęć w świetlicy.
Szkoła publiczna, do której uczęszczają uczniowie różnych wyznań i światopoglądów, winna zachować bezstronność w sprawach światopoglądowych, a organizowanie na terenie szkoły praktyk religijnych jest jawnym złamaniem tej zasady. Zdumiewający w tej sytuacji jest brak zrozumienia przez władze szkoły wobec różnorodności światopoglądowej uczniów i brak wrażliwości na uczucia mniejszości wśród nich.
W ubiegłych latach nauczyciele przekazywali do fundacji skargi, z których wynika, że dyrektorzy szkół wydawali im polecenia – lub przekazywali „dorozumiane oczekiwanie” – sprawowania opieki nad uczniami w czasie rekolekcji organizowanych przez proboszcza, co prowadziło do poddawania nauczycieli „wbrew ich woli czynnościom, które stanowią formę praktyki religijnej„. Takie zachowania dyrektorów szkół stanowią naruszenie dóbr osobistych nauczycieli. (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2013 r. sygn. akt II CSK 1/13). Niezależne od tego wskazujemy, że powyższe przypadki powinny być kwalifikowane jako naruszenie art. 11 zn 1 Kodeksu pracy tj. obowiązku szanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika, a także w przypadkach skrajnych przybierają postać mobbingu w rozumieniu art. 94 zn 4 Kodeksu pracy.
Z chwilą zwolnienia ucznia na wniosek rodziców (lub na wniosek samodzielnej decyzji ucznia powyżej 18 roku życia), to organizator rekolekcji tj. proboszcz parafii miejsca lokalizacji szkoły odpowiada w całości za przebieg rekolekcji, w tym za bezpieczeństwo uczniów, a w czasie rekolekcji szkoła normalnie realizuje program zajęć, nawet w przypadkach, gdy większość lub znaczna część uczniów uczestniczy w tym samym czasie w rekolekcjach.
Tym samym nie powinny mieć miejsca zdarzenia polegające na bezpośrednim lub pośrednim przymuszaniu nauczycieli do uczestniczenia w praktykach religijnych w czasie wykonywania ich pracy.
Żadna
religia nie powinna wpływać na działania edukacyjne w polskiej szkole
publicznej. Szkoła publiczna winna być szkołą przyjazną dla wszystkich dzieci,
niezależnie od światopoglądu ich rodziców i ich samych. Ustawa o
gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r. w art. 10 ust. 1 wyraźnie
określa, że Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim,
neutralnym w sprawach religii
i przekonań.
Z
powyższych względów szkoła powinna mieć na szczególnej uwadze treść
art. 53 ust. 7 Konstytucji, stanowiący, że nikt nie może być obowiązany przez
organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań
religijnych lub wyznania. Nadto Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej formułuje
zakaz dyskryminacji
w art. 32 ust. 1 i ust. 2, zgodnie z którym wszyscy są wobec prawa równi.
Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może
być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z
jakiejkolwiek przyczyny. Przywołać także należy przepis Konwencji o prawach
dziecka z dnia 20 listopada 1989 roku. Zgodnie bowiem z art. art. 14 ust. 1 i 2
Konwencji,
Państwa-Strony będą respektowały prawo dziecka do swobody myśli, sumienia i
wyznania, będą respektowały prawa i obowiązki rodziców lub, w odpowiednich
przypadkach, opiekunów prawnych odnośnie do ukierunkowania dziecka w
korzystaniu z jego prawa w sposób zgodny z rozwijającymi się zdolnościami
dziecka. Religia rzymskokatolicka może być przedmiotem nauczania jednak zgodnie
z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w
sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach
i szkołach Uczestniczenie lub nieuczestniczenie w przedszkolnej
albo szkolnej nauce religii lub etyki nie może być powodem dyskryminacji przez
kogokolwiek w jakiejkolwiek formie.
Należy również zwrócić uwagę na to, że rekolekcje zostały przez parafię zorganizowane w miejsce obowiązkowych zajęć zapisanych w tygodniowych planach uczniów. Podstawowym i priorytetowym zadaniem szkoły jest zapewnienie uczniom dostępu do edukacji, zgodnie z zatwierdzonymi programami nauczania, w odpowiedniej liczbie godzin. Powyższe stanowi jednocześnie realizację zadań publicznych. W tygodniowym planie lekcji szkoła wyznacza ściśle określone godziny zajęć poszczególnych przedmiotów.
Zastąpienie lekcji wydarzeniami religijnymi, angażowanie wszystkich nauczycieli niezależnie od ich światopoglądu do zaprowadzenia uczniów na rekolekcje (np. do Kościoła), wykorzystywanie pomieszczeń szkolnych do organizacji praktyk religijnych pomimo posiadanych przez instytucję Kościoła rzymskokatolickiego szerokich możliwości korzystania z własnych świątyń, wykracza poza ustawowe gwarancje bezstronności władzy publicznej.
W związku z powyższym proszę o zmianę opisanej wyżej dyskryminującej praktyki szkoły oraz poinformowanie fundacji z zachowaniem formy pisemnej.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
