Fundacja przez kilka ostatnich lat otrzymała dziesiątki maili i pism, w których zarówno uczniowie, rodzice jak również nauczyciele wskazują, iż sposób organizowania rekolekcji w niektórych placówkach publicznych uwłacza ich osobistej godności, naraża dzieci na ostracyzm ze strony grupy rówieśniczej lub społeczności lokalnej, a przede wszystkim wskazuje na nierówne traktowanie ze względu na wyznanie (bądź jego brak) przez władze publiczne.
W dniu 19.01.2017r. Fundacja wystąpiła z pismem do Rzecznika Praw Obywatelskich, w którym prosi o podjęcie działań w opisanych sprawach, a w szczególności:
– zbadanie zgodności z prawem, zasadami współżycia i sprawiedliwości społecznej oraz wystąpienia naruszenia wolności i praw człowieka i obywatela, w tym zasady równego traktowania – praktyki proszenia nauczycieli o opiekę w Kościele (w kontekście konstytucyjnego zakazu działań zmuszających do ujawnienia własnego światopoglądu) lub w drodze do Kościoła;
– zbadanie zgodności z prawem, zasadami współżycia i sprawiedliwości społecznej oraz wystąpienia naruszenia wolności i praw człowieka i obywatela, w tym zasady równego traktowania – praktyki organizowania przez szkoły wydarzeń o charakterze religijnym na terenie szkoły np. rekolekcji, a także kwestii możliwości odmowy przez nauczyciela opieki nad dziećmi w czasie takiego wydarzenia religijnego na terenie szkoły w trakcie jego dnia pracy;
– zwrócenie się do Rady Ministrów lub innego uprawnionego do podjęcia inicjatywy ustawodawczej podmiotu na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 1 Ustawy o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w zakresie zmiany § 10 ust. 1 Rozporządzenia. Mimo bowiem istniejącego zapisu o trzech kolejnych dniach zwolnienia z zajęć szkolnych w celu odbycia rekolekcji wielkopostnych, szkoły tego nie przestrzegają. W związku z tym, zasadnym byłaby zmiana wskazanego przepisu, w taki sposób, aby zabezpieczyć przed wykluczaniem i dyskryminacją osoby nie wyznające religii katolickiej, przykładowo: rekolekcje odbywają się na pierwszej godzinie lekcyjnej (np. o 8 rano) w Kościele a o 10 lekcje zaczynają się w tych dniach w szkole itp.; rekolekcje nie mogą odbywać się pomiędzy lekcjami obowiązkowymi.
Pełna treść pisma:
Pismo do RPO rekolekcje 19012017.pdf
W dniu 12.02.2017r. wpłynęło pismo z Biura Rzecznika, w którym zostaliśmy poinformowani, że kwestia organizacji udziału uczniów i nauczycieli w rekolekcjach wielkopostnych, z uwagi na jej bezpośredni związek z wolnością sumienia i wyznania wyrażoną w art. 53 Konstytucji, stanowi przedmiot szczególnego zainteresowania Rzecznika. Rzecznik wystąpił do Ministra Edukacji Narodowej w tej sprawie. Pełną treść wystąpienia znajdą Państwo w załączniku.
Pełna treść pisma:
Pismo od RPO w sprawie rekolekcji 06.02.2017.pdf
W dniu 19.02.2018r. fundacja ponownie zwróciła się z pismem do Rzecznika. W związku ze zmienionymi przepisami § 10 Rozporządzenia, na wniosek i po myśli Przewodniczącego Komisji Wychowania Katolickiego Komisji Episkopatu Polski nie powinno już budzić wątpliwości, że z chwilą zwolnienia ucznia na wniosek rodziców (lub ucznia powyżej 18 roku życia) to organizator rekolekcji tj. proboszcz parafii miejsca lokalizacji szkoły odpowiada w całości za przebieg rekolekcji, w tym za bezpieczeństwo uczniów, a w czasie rekolekcji szkoła normalnie realizuje program zajęć, nawet w przypadkach, gdy większość lub znaczna część uczniów uczestniczy w tym samym czasie w rekolekcjach.
Tym samym nie powinny się już powtarzać zdarzenia polegające na bezpośrednim lub pośrednim przymuszaniu nauczycieli do uczestniczenia w praktykach religijnych w czasie wykonywania ich pracy.
Jednak mając na uwadze dotychczasowe praktyki postępowania niektórych dyrektorów szkół, dokonywane z naruszeniem prawa oświatowego, Kodeksu pracy i Konstytucji prosimy Rzecznika Praw Obywatelskich o zwrócenie uwagi, w ramach działalności rzeczniczej na przedmiotowe zagadnienie i wsparcie nauczycieli w ochronie ich uprawnień w zbliżającym się okresie „rekolekcyjnym”.
Pełna treść pisma:
Pismo do RPO w sprawie rekolekcji luty 2018.pdf
Załączniki:
Załączniki pisma do RPO luty 2018.pdf
W dniu 14.03.2018r. wpłynęła odpowiedź Rzecznika Praw Obywatelskich.
Rzecznik zapewnia że będzie w dalszym ciągu monitorował sposób stosowania zmienionych przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach w zakresie dotyczącym zwolnienia z zajęć szkolnych w celu odbycia trzydniowych rekolekcji. Rzecznik załączył również do pisma kopię odpowiedzi udzielonej Rzecznikowi przez MEN w sprawie przepisów dotyczących organizacji rekolekcji.
Treść pisma w załączeniu: