W dniu 24 października fundacja zwróciła się z pismem do Dyrekcji Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Kampinosie w związku z praktyką wymuszania na rodzicach oświadczeń negatywnych dotyczących udziału w wydarzeniach religijnych oraz organizowania wydarzeń o charakterze religijnym na terenie szkoły publicznej.
W dniu 22 października w godz. 10.15–11.30 na sali gimnastycznej Szkoła zaplanowała spotkanie społeczności szkolnej z księdzem biskupem Piotrem Jareckim. Wychowawcy zwrócili się do rodziców z prośbą o wypełnienie deklaracji negatywnej „jeśli jednak nie wyrażają zgody”.
Zgodnie z Konstytucją RP oraz prawem oświatowym rodzice samodzielnie występują do szkoły z ewentualnym życzeniem co do uczestniczenia ich dzieci w lekcjach religii danego wyznania oraz w uroczystościach religijnych lub też na to, że ich dzieci biorą w nich dobrowolny udział na zaproszenie katechetów. Pytanie rodziców o to, czy ich dziecko nie będzie uczestniczyć w uroczystościach religijnych jakiegokolwiek wyznania zmusza do ujawnienia przez pytanego swego światopoglądu. Pytanie to jest pytaniem o wyznanie lub jego brak, pytaniem o praktykowanie danej religii, w sposób oczywisty naruszającym dyspozycje Konstytucji RP art. 53 ust. 7: „Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.”
Wychowawcy, działając na polecenie dyrektora publicznej szkoły, wypełniają de facto polecenia władzy publicznej. Zgodnie z Konstytucją RP art. 25 ust. 2 „Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym”.
Żadna religia nie powinna wpływać na działania edukacyjne w polskiej szkole publicznej. Szkoła publiczna winna być szkołą przyjazną dla wszystkich dzieci, niezależnie od światopoglądu ich rodziców i ich samych. Ustawa o gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r. w art. 6 ust. 1 wyraźnie określa, że „Nikt nie może być dyskryminowany bądź uprzywilejowany z powodu religii lub przekonań w sprawach religii” oraz „Nie wolno zmuszać obywateli do niebrania udziału w czynnościach lub obrzędach religijnych ani do udziału w nich”. Ponadto zgodnie z art. 10 tej Ustawy „Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań”.
Zaangażowanie władz publicznych, w tym przypadku dyrekcji szkoły, w organizowanie wydarzeń religijnych zagraża poczuciu bezpieczeństwa uczniów, w szczególności tych, których rodzice należą do religijnych lub światopoglądowych mniejszości.
Ponadto praktyka powyższa narusza również inne normy Konstytucji RP: Art. 30 „Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych”; Art. 32. ust. 1 „Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne”; Art. 32 ust. 2 „Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny”; Art. 53 ust. 6 „Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych” oraz jest dyskryminująca dla uczniów należących do mniejszości światopoglądowych.
Fundacja ma wątpliwości co do dobrowolnego udziału nauczycieli w opiece nad uczniami podczas spotkania z biskupem rzymskokatolickim. Praktyka organizowania wydarzeń o charakterze religijnym w szkole, w sali gimnastycznej, prowadzi do poddawania nauczycieli “wbrew ich woli czynnościom, które stanowią formę praktyki religijnej“. Takie zachowania dyrektorów szkół stanowią naruszenie dóbr osobistych nauczycieli (tak orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2013 r. sygn. akt II CSK 1/13). Niezależne od tego wskazujemy, że powyższe przypadki powinny być kwalifikowane jako naruszenie art. 11 zn 1 Kodeksu pracy tj. obowiązku szanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika a także w przypadkach skrajnych przybierają postać mobbingu w rozumieniu art. 94 zn 4 Kodeksu pracy.
Ponadto wyrażamy zaniepokojenie faktem, że Szkoła zaprasza uczniów wyłącznie na uroczystość spotkania z przedstawicielem religii rzymskokatolickiej. Uczniowie nie mają możliwości spotkać się z władzami zwierzchnimi innych związków wyznaniowych, co może być uznane przez część z nich za promowanie wyznania rzymskokatolickiego.
Organizowanie wydarzeń religijnych na terenie szkół publicznych, wyklucza z oczywistych względów część uczniów i ich rodziców. Uczniowie ci spędzają ten czas w świetlicy a szkoła nie organizuje dla nich dodatkowych, atrakcyjnych zajęć.
Społeczeństwo polskie nie jest tak jednolite światopoglądowo, aby Dyrekcja Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Kampinosie mogła w sposób domyślny traktować milczenie rodziców jako zgodę na udział dziecka w wydarzeniach religijnych. Szczególnie gdy wykraczają one poza realizację podstawy programowej. W takiej sytuacji Dyrekcja jest odpowiedzialna za zbieranie odrębnych zgód od wszystkich rodziców, nie tylko od tych, którzy „jednak nie wyrażają zgody” jak zostało to określone w ogłoszeniu szkolnym.
Pełna treść pisma:
Pismo do szkoły w Kampinosie w sprawie wizyty biskupa.pdf
W dniu 19.11. 2018r. wpłynęła odpowiedź od Dyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Kampinosie Pani Renaty Zakowanej, zupełnie nie odnosząca się do poruszonych w piśmie Fundacji kwestii.
Skan odpowiedzi szkoły:
Odp. dyrekcji w sprawie zbierania oświadczeń o nieuczestniczeniu w wyd. religijnym.pdf