Lublin, 23 września 2021 r.
Dyrekcja Zespołu Szkolno-Przedszkolnego
Szkoła Podstawowa w Książenicach
05-825 Grodzisk Mazowiecki
e-mail: spk@grodzisk.pl
Szanowni Państwo,
Działając imieniem Fundacji Wolność od Religii, w ramach prowadzonej kampanii społecznej na rzecz przestrzegania w naszym kraju prawa oświatowego zwracam się z wnioskiem o bezzwłoczną zmianę sposobu odbierania oświadczeń w sprawie udziału uczniów w lekcjach religii i/lub etyki i wykorzystywanych przez szkołę druków oświadczenia rodziców, którzy wyrażają życzenie udziału dziecka w zajęciach religii lub/i etyki.
Na zasadzie § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach W publicznych przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w publicznych szkołach podstawowych, zwanych dalej „przedszkolami”, organizuje się naukę religii na życzenie rodziców. W publicznych szkołach podstawowych i szkołach ponadpodstawowych, zwanych dalej „szkołami”, organizuje się naukę religii i etyki:
1) w szkołach podstawowych – na życzenie rodziców
2) w szkołach ponadpodstawowych – na życzenie bądź rodziców, bądź samych uczniów; po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii i etyki decydują uczniowie.
Życzenie, o którym mowa powyżej jest wyrażane w formie pisemnego oświadczenia. Oświadczenie nie musi być ponawiane w kolejnym roku szkolnym, może jednak zostać zmienione w każdym czasie.
Powyższe przepisy w sposób jednoznaczny wskazują, że jedyną dopuszczalną prawnie formą wyrażenia woli uczestniczenia uczniów w lekcjach określonej religii lub etyki jest pisemne „życzenie”wyrażone przez rodziców (odpowiednio pełnoletnich uczniów). Nie jest przy tym dopuszczalne przez przepisy prawa odbieranie przez szkołę lub przedszkole publiczne od rodziców lub uczniów oświadczeń (negatywnych deklaracji) wskazujących, że uczeń nie będzie uczęszczał na religię lub etykę, lub też przedkładanie rodzicom wzorów oświadczeń, które preferują wybór zajęć z jakiejkolwiek religii lub z etyki. Procedura przyjmowania przedmiotowych oświadczeń od rodziców lub uczniów nie może bowiem naruszać dyspozycji art. 53 ust. 7 Konstytucji RP, który wskazuje, że Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawniania swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.
Druk, który przedkładają Państwo rodzicom o nazwie „ZGODA NA UDZIAŁ DZIECKA W ZAJĘCIACH NAUKI RELIGII/ETYKI” zawiera informację, że „syn/córka będzie uczestniczył/a w zajęciach nauki RELIGII/ETYKI prowadzonych przez wyznaczonego dla placówki katechetę posiadającego niezbędne i pisemne skierowanie wydane przez właściwego biskupa diecezjalnego”.
Oznacza to, że rodzic, który chciałby wyrazić życzenie udziału jego dziecka w zajęciach z etyki, zgadza się na to, aby prowadził je katecheta.
Nie jest dopuszczalne, aby nauczycielem etyki świeckiej była osoba posiadająca ważne skierowanie od właściwych biskupów lub zwierzchników kościołów do nauczania określonej religii ani osoby duchowne należące do jakiegokolwiek ze związków wyznaniowych.
Zgodnie z wymogami podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego, nauczyciel etyki nie może być osobą zobowiązaną do przekazywania norm moralnych tylko jednej religii, ale powinien kształtować refleksyjną postawę wobec wartości etycznych i przygotowywać uczniów do rozpoznawania wartości, niezależnie od religijnych przekonań w tym względzie.
Z uwagi na specyficzny tryb zatrudniania w szkołach publicznych księży, zakonnic, katechetek oraz katechetów nie jest dozwolone prowadzenie przez te osoby, zajęć w szkołach publicznych z innych przedmiotów niż lekcja religii. Mogą one prowadzić zajęcia dydaktyczne jedynie w zakresie określonym przez właściwe władze zwierzchnie kościoła lub związku wyznaniowego, zawartym w pisemnym skierowaniu do danego przedszkola lub szkoły wydanego. Nauczycielem etyki powinien być absolwent studiów filozoficznych lub absolwent podyplomowych studiów z filozofii lub etyki.
Szkoła oferując uczniom i rodzicom (gwarantowany ustawą) wybór uczestniczenia w lekcjach religii dowolnego wyznania lub etyki, delegując do nauczania obu przedmiotów tę samą osobę w rzeczywistości pozoruje wybór pomiędzy religią a etyką świecką. Jest to wyrazem łamania wolności sumienia, nosi znamiona dyskryminacji i narusza zapisy Konstytucji RP oraz Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 roku w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach § 1. 1. Ust. 3 „Uczestniczenie lub nieuczestniczenie w przedszkolnej albo szkolnej nauce religii lub etyki nie może być powodem dyskryminacji przez kogokolwiek w jakiejkolwiek formie.”
Załączam Państwu prawidłowy wzór oświadczenia dla rodziców/opiekunów prawnych:
Oświadczenie
na podstawie § 1 ust. 2 w zw. z ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach wyrażam życzenie uczestniczenia mojego dziecka ……………………………………………………… w lekcjach …………………. *
……………………….
* Należy wpisać nazwę przedmiotu: religia, etyka.
Można wyrazić życzenie uczestniczenia w lekcjach z obu przedmiotów
jednocześnie. W przypadku wpisania religii należy wskazać, o które wyznanie chodzi.
Ponadto rodziców, którzy nie zapiszą dziecka na zajęcia religii rzymskokatolickiej (poprzez wypełnienie druku „ZGODY NA UDZIAŁ DZIECKA W LEKCJACH RELIGII”) Szkoła przymusza do podpisania druku „REZYGNACJA Z UDZIAŁU MOJEGO DZIECKA W ZAJĘCIACH NAUKI RELIGII” w danym roku szkolnym, jednocześnie zupełnie pomijając wymóg tego rodzaju oświadczeń o „rezygnacji” wobec rodziców, którzy nie zapisali dziecka na lekcje etyki.
Religia i etyka to zajęcia dodatkowe i można z nich zrezygnować bez konsekwencji na każdym etapie kształcenia. Wymagane jest jedynie złożenie w szkole pisemnego oświadczenia w tej sprawie. Stanowisko Ministerstwa Edukacji Narodowej o warunkach składania rezygnacji z dnia 6 października 2014 r.: „Rezygnacja z uczestniczenia w zajęciach z religii lub etyki może nastąpić w każdym czasie. W takim przypadku konieczne jest poinformowanie szkoły o zmianie decyzji. Zmiana decyzji nie wiąże się z konsekwencjami dla rodziców lub uczniów. (…) Jeśli rezygnacja z udziału ucznia w nauce religii lub etyki nastąpi w trakcie roku szkolnego przed terminem klasyfikacji rocznej, uzyskane oceny śródroczne nie będą brane pod uwagę i uczeń nie otrzyma na koniec roku oceny z tego przedmiotu” (link: https://rownoscwszkole.pl/images/dokumenty/odp-z-men-rezygnacja-z-religii.pdf)
Wnoszę również o niezwłoczne utworzenie „klas wirtualnych” dla uczennic i uczniów, którzy są zapisani na lekcje religii rzymskokatolickiej.
Program obejmujący dziennik elektroniczny umożliwia utworzenie dla lekcji religii tzw. „klasy wirtualnej”, która pozwoli kierować informacje tylko do oznaczonego grona adresatów – tj. rodziców dzieci, które uczestniczą w tych zajęciach. Nie ma żadnego uzasadnienia dla prowadzenia dziennika elektronicznego w taki sposób, by rodzice, którzy nie życzą sobie, aby ich dzieci uczestniczyły w lekcjach religii, otrzymywali powiadomienia lub informacje o takich zajęciach za pośrednictwem dziennika elektronicznego czy też, co gorsza, by w dzienniku elektronicznym odnotowywano zwolnienie czy nieobecność ucznia z lekcji religii w sytuacji, gdy dziecko nie było w ogóle zapisane na lekcje religii. Przetwarzanie danych osobowych przez katechetę w tym zakresie nie ma podstawy prawnej (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/W).
Rodzic ucznia który nie został zapisany na lekcje religii umiejscowione na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej, nie powinien widzieć tego przedmiotu w planie zajęć dziecka. Co za tym idzie dziecko nie ma obowiązku przebywania w tym czasie w szkole, zaś rodzice nie muszą przejmować odpowiedzialności za jego pobyt poza terenem szkoły.
Jednocześnie na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej działalności, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania:
- Czy szkoła zbiera oświadczenia rodziców w sprawie udziału w lekcjach religii lub/i etyki przed dopuszczeniem ich dzieci do udziału w tych zajęciach?
- Czy wychowawcy klas utworzyli wirtualne oddziały dla uczniów zapisanych na lekcje religii rzymskokatolickiej w dzienniku elektronicznym?
Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 Ustawy Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na wskazany adres e-mail fundacja.wor@gmail.com, jako załącznik do korespondencji elektronicznej.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
Dnia 15 października 2021 r. wpłynęła odpowiedź Dyrekcji szkoły. Dziękujemy!