Lublin, 12 maja 2023 r.
Dyrekcja
Szkoły Podstawowej im. Świętego Jana Pawła II we Franciszkowie
ul. Dębowa 25
96-315 Wiskitki
email: szfranciszkow@o2.pl
Szanowni Państwo,
Działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej kampanii społecznej na rzecz przestrzegania prawa oświatowego, a także uwzględnienia i poszanowania praw mniejszości, rodziców i ich dzieci, które nie uczęszczają na lekcje religii rzymskokatolickiej oraz w imię przestrzegania fundamentalnej zasady państwa demokratycznego tj. ochrony praw mniejszości i równości obywateli wobec prawa, pragniemy zapytać o szczegóły wizyty biskupa pobliskiej parafii rzymskokatolickiej, która odbyła się 10 maja o godz. 11.00 na boisku szkolnym.
Prosimy o wyjaśnienie, dlaczego w dzienniku elektronicznym nie wprowadziliście Państwo informacji o wizycie biskupa, pomimo tego, że uczniowie zostali skierowani na boisko lub na zajęcia opiekuńcze, w zależności od ich wyznania. W planach zajęć nie naniesiono zmian, tak jakby zajęcia dydaktyczne odbywały się zgodnie z planem. Prosimy również o wprowadzenie do dokumentacji szkolnej zapisów zgodnych z faktycznym przebiegiem wydarzeń.
Fundacja ma również wątpliwości, czy wychowawcy opiekujący się uczniami podczas spotkania o charakterze religijnym zostali zaproszeni do uczestnictwa przez dyrektora szkoły czy ich udział był obligatoryjny, gdyż wydarzenie wpisano w rozkład zajęć szkolnych. W jaki sposób nauczyciele mieli możliwość zgłoszenia dobrowolnego udziału i opieki nad uczniami? Czy proces zbierania tej informacji uwzględniał zapisy art. 53 ust. 7 „Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania”?
Żadna religia nie powinna wpływać na działania edukacyjne i wychowawcze w polskiej szkole publicznej. Szkoła publiczna winna być szkołą przyjazną dla wszystkich dzieci, niezależnie od światopoglądu ich rodziców i ich samych. Ustawa o gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r. w art. 6 ust. 1 wyraźnie określa, że „Nikt nie może być dyskryminowany bądź uprzywilejowany z powodu religii lub przekonań w sprawach religii” oraz „Nie wolno zmuszać obywateli do niebrania udziału w czynnościach lub obrzędach religijnych ani do udziału w nich”. Ponadto zgodnie z art. 10 tej Ustawy „Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań”.
Zaangażowanie władz publicznych, w tym przypadku dyrekcji szkoły, w organizowanie wydarzeń religijnych zagraża poczuciu bezpieczeństwa uczniów, w szczególności tych należących do mniejszości.
Ponadto wyrażamy zaniepokojenie faktem, że szkoła (według naszych informacji) zaprasza uczniów wyłącznie na uroczystość spotkania z przedstawicielem religii rzymskokatolickiej. Uczniowie nie mają możliwości spotkać się z władzami zwierzchnimi innych związków wyznaniowych, co może być uznane przez część z nich za promowanie wyznania rzymskokatolickiego.
Organizowanie wydarzeń religijnych na terenie szkół publicznych, wyklucza z oczywistych względów część uczniów i ich rodziców. Uczniowie ci spędzają ten czas w świetlicy, tracą zajęcia dydaktyczne, które odbywałyby się w tym czasie, a szkoła nie organizuje dla nich dodatkowych, atrakcyjnych zajęć. Jest dla nas także niezrozumiałe dlaczego taka impreza organizowana jest na terenie szkoły, a nie kościoła czy parafii.
Nadmieniam również, że z korespondencji prowadzonej przez fundację z Ministerstwem Edukacji Narodowej wynika, iż „wszelkie zajęcia wykraczające poza realizację podstawy programowej a więc m.in. udział uczniów w uroczystościach kościelnych powinny odbywać się za zgodą rodziców”.
Jednocześnie na podstawie art. 2 ust. 1 Ustawy o dostępie do informacji publicznej, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie informacji:
- Kto podjął decyzję o nie wprowadzaniu do dokumentacji szkolnej informacji o rzeczywistym przebiegu zajęć (wizycie biskupa zamiast lekcji)?
- Czy i kiedy zamierzacie Państwo uzupełnić dokumentację szkolną zgodnie z faktycznym przebiegiem zajęć?
- Czy organizowanie wizyt wysokich rangą przedstawicieli różnych wyznań jest stałą praktyką przyjętą w szkole?
- Czy i kiedy zapraszali Państwo przedstawicieli innych wyznań, aniżeli wyznanie rzymskokatolickie?
- Czy są Państwo gotowi rozważyć zaproszenie do szkoły osoby należącej do mniejszości bezwyznaniowej?
- Czy tego rodzaju spotkanie może być powiązane ze zorganizowaniem uroczystej akademii jak w przypadku wizyty biskupa?
- Czy umożliwili Państwo rodzicom zadeklarowanie woli uczestniczenia ich dzieci w spotkaniu o charakterze religijnym czy uznali Państwo, że rodzice wszystkich dzieci zapisanych na religię katolicką chcą, aby jednocześnie uczestniczyły w praktykach religijnych?
- Czy prawdą jest, że rodzice o planowanym wydarzeniu zostali poinformowani na jeden dzień roboczy przed terminem jego realizacji (komunikat na FB został opublikowany dzień wcześniej)?
- W jaki sposób rodzice, których dzieci należą do reprezentowanych w szkole mniejszości wyznaniowych lub też mniejszości bezwyznaniowej mieli możliwość wyrażenia opinii w przedmiocie organizowanych uroczystości?
- Czy dyrektor szkoły oraz wychowawcy wykazali się należytą troską o uczucia uczniów nieuczęszczających na lekcje religii?
Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na adres e-mail fundacja.wor@gmail.com, jako załącznik do korespondencji elektronicznej.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
W dniu 26 maja 2023 r. wpłynęła odpowiedź szkoły. Pani Beata Jackowska, Dyrektor Szkoły zadeklarowała, że „dołoży wszelkich starań, aby organizacja kolejnych imprez i uroczystości szkolnych nie budziła niczyich obaw o poszanowanie praw dzieci”. Poniżej zamieszczamy treść otrzymanych pism.
Jako fundacja, zwracamy uwagę, że upamiętnianie postaci Jana Pawła II, jeśli odbywa się w gronie wszystkich uczniów, powinno opierać się na tym, co w tej osobie łączy wszystkich – niezależnie od ich wyznania i poglądów. W tym wypadku papież powinien być prezentowany ze świeckiego punktu widzenia, z uwzględnieniem wyłącznie głoszonych przez niego wartości uniwersalnych, jak szacunek do drugiego człowieka czy współdziałanie ludzi w ramach demokracji.
Jeżeli spotkanie prowadzi ksiądz rzymskokatolicki wydaje się, że stosowniejszym miejscem do jego prowadzenia są lekcje religii katolickiej, a nie świeckie zajęcia szkolne w tym apel dla wszystkich uczniów.
Powyżej opisana praktyka szkoły narusza określone w Konstytucji, a także aktach prawa międzynarodowego i krajowego zasady niedyskryminacji, a także rozdziału kościoła od państwa, jak również powinność bezstronności religijnej i światopoglądowej organów władzy publicznej.
Szkoła publiczna to miejsce, w którym wszyscy uczniowie powinni być traktowani jednakowo i dlatego powinna być miejscem neutralnym światopoglądowo. W art. 53 ust. 3 Konstytucji wskazano, iż rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. Natomiast zgodnie z art. 25 ust. 1 i 2 Konstytucji, Kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione. Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej (a do takich należy zaliczyć również dyrekcję szkoły publicznej) zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym.
Ustawa o gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r. w art. 6 ust. 2 wyraźnie określa, że Nie wolno zmuszać obywateli do niebrania udziału w czynnościach lub obrzędach religijnych ani do udziału w nich. Ponadto zgodnie z art. 10 Ustawy Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań.
Jeśli natomiast chodzi o stanowisko Rady Pedagogicznej chcemy dodać, iż od władz szkolnych, w tym m.in. Rady Rodziców oczekujemy, iż uszanuje nawet pojedynczy głos krytyki i pochyli się nad nim z troską oraz uznania, że prawdziwa tolerancja i empatia jest ważniejsza od wizerunku szkoły.
Jeśli do szkoły nie wpływają żadne skargi ze strony uczniów czy rodziców, nie oznacza to, że żaden z nich nie czuje się przez szkołę pokrzywdzony, czego dowodem jest nasza korespondencja. Oznacza to jedynie, że obawiają się oni upubliczniania swoich zastrzeżeń i dbając o swoje bezpieczeństwo, zgłaszają uwagi z zachowaniem anonimowości poprzez organizacje pozarządowe takie jak Fundacja Wolność od Religii. W oparciu o wieloletnie doświadczenie fundacji w obszarze zapobiegania dyskryminacji wiemy, iż osoby bezwyznaniowe obawiają się zgłaszać własne zastrzeżenia do szkół ze względu na częsty brak zrozumienia i kłopoty, które w następstwie mogą spotkać ich dzieci ze strony szkoły.
Można mieć również wątpliwości, czy jawny sprzeciw jednego rodzica lub niewielkiej grupy rodziców zostałby uszanowany przez dyrekcję szkoły i Radę Pedagogiczną.
