Lublin, 6 października 2021 r.
Dyrekcja Zespołu Szkół Ponadpodstawowych
im. Mikołaja Kopernika w Busku-Zdroju
Aleja Adama Mickiewicza 6
28-100 Busko-Zdrój
e-mail: sekretariat@zsp1busko.pl
Szanowni Państwo,
Działając imieniem Fundacji Wolność od Religii, w ramach prowadzonej kampanii społecznej na rzecz przestrzegania w naszym kraju prawa oświatowego zwracam się z wnioskiem o zaprzestanie naruszania obowiązującego prawa, zmuszania uczniów do udziału w „obowiązkowych” lekcjach etyki i przekazywania danych osobowych uczniów niezapisanych na lekcje religii rzymskokatolickiej do oficjalnych przedstawicieli tegoż związku wyznaniowego.
W portalu szkoły pojawił się w dniu 05.10.2021 r. komunikat „Uwaga.
Proszę księży oraz siostrę o przekazanie do sekretariatu listy uczniów nie
uczęszczających na lekcje religii. Dla
uczniów, którzy nie uczęszczają na lekcje religii zostaną zorganizowane
(obowiązkowe) lekcje etyki. Lekcje etyki odbywać się będą po lekcjach”.
Na mocy § 1 ust. 1 Rozporządzenia MEN z dnia 14 kwietnia 1992 roku, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 września 2017 roku §1 ust. 1 W publicznych przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w publicznych szkołach podstawowych, zwanych dalej „przedszkolami”, organizuje się naukę religii na życzenie rodziców. W publicznych szkołach podstawowych i szkołach ponadpodstawowych, zwanych dalej „szkołami”, organizuje się naukę religii i etyki:
1) w szkołach podstawowych – na życzenie rodziców;
2) w szkołach ponadpodstawowych – na życzenie bądź rodziców, bądź samych uczniów; po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii i etyki decydują uczniowie.
1a. W przedszkolach zajęcia religii uwzględnia się w ramowym rozkładzie dnia. W szkołach zajęcia religii i etyki uwzględnia się w tygodniowym rozkładzie zajęć.
2. Życzenie, o którym mowa w ust. 1, jest wyrażane w formie pisemnego oświadczenia. Oświadczenie nie musi być ponawiane w kolejnym roku szkolnym, może jednak zostać zmienione.
3.Uczestniczenie lub nieuczestniczenie w przedszkolnej albo szkolnej nauce religii lub etyki nie może być powodem dyskryminacji przez kogokolwiek w jakiejkolwiek formie.
Przyjęta przez szkołę procedura nie może również kolidować z art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. Nr 29, poz. 155) przez naruszający prawo do milczenia wymóg negatywnego oświadczenia woli.
Zgodnie z § 1 ust. 2 Rozporządzenia niezbędną przesłanką dopuszczenia ucznia do uczestnictwa w zajęciach z religii lub etyki w szkole jest uprzednie otrzymanie przez dyrektora oświadczenia w formie pisemnej, podpisanego przez rodzica (opiekuna prawnego) lub pełnoletniego ucznia, będącego jednocześnie życzeniem (deklaracją) jego uczestnictwa w zajęciach z określonej religii lub etyki.
Zgodnie z art. 53 ust. 7 Konstytucji RP Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawniania swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania. Z powyższych względów nie jest dopuszczalne odbieranie przez przedszkole „negatywnych deklaracji” wskazujących, że dziecko nie będzie uczęszczało na religię lub etykę. Rodzice nie mogą być poddawani żadnej presji w tym obszarze.
Stanowisko ministra edukacji opublikowane na portalu ministerstwa w dniu 20 września 2016 r. brzmi: Oświadczenia w sprawie udziału ucznia w zajęciach z religii i/lub etyki, istotne dla organizacji pracy szkoły, są dokumentami zawierającymi dane osobowe. Zatem informacje w nich zawarte mogą być przetwarzane zgodnie z przepisami ustawy o ochronie danych osobowych. Religia (określonego wyznania) i etyka są zajęciami, w których uczeń uczestniczy na zasadzie dobrowolnego wyboru. Podstawą udziału ucznia w zajęciach z religii, z etyki lub w zajęciach z obu przedmiotów jest życzenie wyrażone w formie pisemnego oświadczenia złożonego przez rodziców (opiekunów prawnych) lub pełnoletniego ucznia. Szkoła nie może domagać się od rodziców lub pełnoletniego ucznia oświadczenia o nieuczęszczaniu na lekcje religii lub etyki. Należy jednak poinformować szkołę, także w formie pisemnego oświadczenia o ewentualnym wycofaniu wcześniej złożonego oświadczenia deklarującego udział ucznia w zajęciach z religii i/lub etyki.
Jednocześnie wnoszę o niezwłoczne utworzenie „klas wirtualnych” dla tych uczennic i uczniów, którzy są zapisani na lekcje religii.
Program obejmujący dziennik elektroniczny umożliwia utworzenie dla lekcji religii tzw. „klasy wirtualnej”, która pozwoli kierować informacje tylko do oznaczonego grona adresatów – tj. rodziców dzieci, które uczestniczą w tych zajęciach.
Nie ma żadnego uzasadnienia dla prowadzenia dziennika elektronicznego w taki sposób, by rodzice, którzy nie życzą sobie, aby ich dzieci uczestniczyły w lekcjach religii, otrzymywali powiadomienia lub informacje o takich zajęciach za pośrednictwem dziennika elektronicznego czy też, co gorsza, by w dzienniku elektronicznym odnotowywano zwolnienie czy nieobecność ucznia z lekcji religii w sytuacji, gdy dziecko nie było w ogóle zapisane na lekcje religii.
Przetwarzanie danych osobowych przez katechetę w tym zakresie nie ma podstawy prawnej (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/W).
Rodzic ucznia który nie został zapisany na lekcje religii umiejscowione na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej, nie powinien widzieć tego przedmiotu w planie zajęć dziecka. Co za tym idzie dziecko nie ma obowiązku przebywania w szkole, a szkoła nie ma obowiązku opiekowania się nim, zaś rodzice nie muszą „przejmować opieki na skutek rezygnacji z udziału w religii”, jeśli religia organizowana jest na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej.
Ponadto na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej działalności, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania:
- W jaki sposób wyrażane jest życzenie rodziców, by ich dzieci uczęszczały na lekcje religii lub/i etyki? Jeśli jest to druk prosimy o udostępnienie treści druku.
- Czy i w jaki sposób rodzice są informowani o prawie do zapisania dziecka na lekcje etyki?
- Czy wychowawcy klas utworzyli wirtualne oddziały dla uczniów zapisanych na lekcje religii rzymskokatolickiej w dzienniku elektronicznym?
- Ile godzin „okienek” w swoich tygodniowych planach zajęć mają nauczyciele katecheci w I semestrze roku szkolnego 2021/2022? Przez „okienko” rozumiemy spowodowane ułożeniem planu relatywnie krótkie – długości 1-2 lekcji przerwy, w czasie których nauczyciel nie prowadzi swoich lekcji. Prosimy nie uwzględniać jako „okienek” planu zakładającego, że nauczyciel przychodzi do szkoły dwa razy dziennie – rano i po południu
- Czy uczniowie uczęszczający na lekcje etyki muszą oczekiwać na te zajęcia przed lub po lekcjach? Jeśli tak ile godzin „okienek” w swoich tygodniowych planach zajęć mają Ci uczniowie?
- Ile godzin „okienek” w swoich tygodniowych planach zajęć mają uczniowie uczęszczający na lekcje religii rzymskokatolickiej w szkole?
- Ile godzin „okienek” w swoich tygodniowych planach zajęć mają uczniowie nieuczęszczający na lekcje religii rzymskokatolickiej w szkole?
Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 Ustawy Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na wskazany adres e-mail fundacja.wor@gmail.com, jako załącznik do korespondencji elektronicznej.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
W dniu 22 października 2021 r. fundacja wysłała do szkoły przedsądowe wezwanie do wykonania obowiązku. Jak się okazało niepotrzebnie, gdyż szkoła przesłała wiadomość z odpowiedzią w dniu 21 października 2021 r. (wiadomość ta „wpadła do spamu”, co niestety zauważyliśmy już po wysłaniu pisma do szkoły, przepraszamy).
Niestety odpowiedź nadesłana przez dyrektora szkoły, Pana Andrzeja Bilewskiego nas zasmuciła. Jak dowiadujemy się z pisma, rodzice dotychczas otrzymują druki z deklaracją dotyczącą udziału ich dzieci wyłącznie w zajęciach religii rzymskokatolickiej.
Ponadto dyrektor oświadcza, że szkoła nie oferuje nauki etyki, ze względu na nieliczną grupę uczniów nieuczęszczającą na religię rzymskokatolicką ale też ze względu na brak nauczyciela etyki. W szkole lekcje etyki nie są organizowane.
Uczniowie, którzy nie są zapisani na religię rzymskokatolicką (1-2 uczniów z klasy, często wyznawcy innej wiary wiary – jak opisuje dyrektor) niestety mają w swoich planach „okienka”, po 1-2 godz. w tygodniu. Uczniowie rzymskokatoliccy nie mają „okienek”.
Dyrektor tłumaczy, że wezwanie katechetów do udostępnienia listy uczniów nieuczęszczających na zajęcia religii dotyczyło wyłącznie osób, które złożyły rezygnację z udziału we wrześniu („aż 13 rodziców” – jak opisuje dyrektor). Nie wiemy dlaczego umieszczono informację, że uczniowie będą musieli uczestniczyć „w obowiązkowych lekcjach etyki”, gdyż dyrektor wyjaśnia, że dopiero „rozważa możliwość” organizacji lekcji etyki w szkole.
W dniu 9 października fundacja wysłała pismo do Kuratorium Oświaty w Kielcach oraz do Urzędu Miasta i Gminy Busko-Zdrój w sprawie nieprawidłowości związanych z organizacją lekcji etyki w ZSP w Busku-Zdrój.
W dniu 3 grudnia 2021 r. wpłynęła odpowiedź z Kuratorium Oświaty w Kielcach.
Kuratorium przeprowadziło „wnikliwą” kontrolę w wyniku której „dyrektor został zobligowany do uporządkowania spraw związanych z organizacją religii i etyki”.
W dniu 20.12.2021 r. wpłynęła odpowiedź ze Starostwa Powiatowego w Busku-zdroju Al. Mickiewicza 15.
