Jak długo dyrektorzy szkół będą traktować religię katolicką jak przedmiot na który zapisuje się uczniów „z automatu” i z którego muszą się wypisać? – interwencja fundacji w ZSR w Środzie Wlkp.

Lublin, 7 października 2024 r.

Dyrekcja Zespołu Szkół Rolniczych im. gen. Jana Henryka Dąbrowskiego
ul. Kosynierów 2b
63-000 Środa Wlkp.
e-mail: zsrsroda@onet.pl

dot. niezgodnych z prawem oświatowym zapisów w deklaracji rodziców lub pełnoletnich uczniów dot. udziału w zajęciach z religii rzymsko-katolickiej

                        Szanowni Państwo,

Działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej kampanii społecznej na rzecz przestrzegania w naszym kraju prawa oświatowego pragnę zwrócić Państwa uwagę na wadliwy sposób odbierania od rodziców uczniów/uczniów pełnoletnich druku „życzenia” w sprawie udziału w dodatkowych zajęciach religii lub/i etyki.

1. OŚWIADCZENIE NEGATYWNE W SPRAWIE UDZIAŁU W ZAJĘCIACH RELIGII RZYMSKO-KATOLICKIEJ

W udostępnianym rodzicom formularzu dotyczącym uczęszczania na lekcje religii rzymskokatolickiej pytają Państwo o to czy uczennica/uczeń NIE BĘDZIE uczęszczał/a na zajęcia.

Na zasadzie § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach „W publicznych przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w publicznych szkołach podstawowych, zwanych dalej „przedszkolami”, organizuje się naukę religii na życzenie rodziców. W publicznych szkołach podstawowych i szkołach ponadpodstawowych, zwanych dalej „szkołami”, organizuje się naukę religii i etyki:

1. w szkołach podstawowych – na życzenie rodziców
2. w szkołach ponadpodstawowych – na życzenie bądź rodziców, bądź samych uczniów; po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii i etyki decydują uczniowie”.

Życzenie, o którym mowa powyżej jest wyrażane w formie pisemnego oświadczenia i jest wyrazem woli rodziców lub pełnoletnich uczniów. Oświadczenie nie musi być ponawiane w kolejnym roku szkolnym, może jednak zostać zmienione w każdym czasie.

Nie jest przy tym dopuszczalne przez przepisy prawa odbieranie przez szkołę od rodziców lub uczniów oświadczeń (negatywnych deklaracji) wskazujących, że uczeń nie będzie uczęszczał na religię lub etykę,  lub też przedkładanie rodzicom wzorów oświadczeń, które preferują wybór zajęć z jakiejkolwiek religii lub z etyki.

Procedura przyjmowania przedmiotowych oświadczeń od rodziców lub uczniów nie może bowiem naruszać dyspozycji art. 53 ust. 7 Konstytucji RP, który wskazuje, że „Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawniania swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania”.   Przyjęta przez szkołę procedura nie może również kolidować z art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. Nr 29, poz. 155) przez naruszający prawo do milczenia wymóg negatywnego oświadczenia woli.

1. BRAK INFORMACJI O ETYCE W SZKOLE, UTRUDNIANIE DOSTĘPU.

Umieszczanie we wzorach oświadczeń dla rodziców wyłącznie jednego przedmiotu z zajęć nadobowiązkowych, które wskazuje Rozporządzenie narusza konstytucyjne uprawnienia uczniów i rodziców do równego traktowania (Art. 32 Konstytucji RP Wszyscy są wobec prawa równi i wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne (ust. 1). Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny (ust. 2).). Szkoła w ten sposób dyskryminuje rodziców chcących zapisać dzieci na lekcje etyki i stwarza wrażenie, że nie ma możliwości organizacji zajęć w tej placówce oświatowej, nawet wówczas gdy rodzice wyrażą takie życzenie.

W korespondencji z Ministerstwem Edukacji z 2018 r.Rzecznik Praw Obywatelskich uznał za wartą upowszechnienia dobrą praktykę, jaką jest rozdawanie rodzicom i uczniom formularzy, w których zaznaczaliby, czy życzą sobie zorganizowania lekcji religii lub etyki. W formularzach powinna być informacja, że możliwe jest uczęszczanie jednocześnie na lekcje różnych religii i etyki. Dyrektorzy szkół i kuratorzy oświaty winni upowszechniać wiedzę, że uczniowie nie są zmuszeni wybierać między tymi lekcjami.

Załączam Państwu prawidłowy wzór oświadczenia dla rodziców/opiekunów prawnych:

Oświadczenie

na podstawie § 1 ust. 2 w zw. z ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach wyrażam życzenie uczestniczenia mojego dziecka  ………………………………………………………  w lekcjach …………………. *

……………………….

* Należy wpisać nazwę przedmiotu: religia, etyka. Można wyrazić życzenie uczestniczenia w lekcjach z obu przedmiotów jednocześnie. W przypadku wpisania religii należy wskazać, o które wyznanie chodzi.

Mając powyższe na uwadze wnoszę o zapewnienie w Państwa placówce oświatowej, finansowanej ze środków publicznych, poszanowania przepisów prawa oświatowego i zaprzestanie stosowania wadliwego formularza.

Będę wdzięczna za udzielenie informacji kiedy zmiany zostaną wprowadzone.

Ponadto na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej działalności, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania:

1. Czy szkoła zbiera oświadczenia rodziców w sprawie udziału w lekcjach religii lub/i etyki przed dopuszczeniem uczniów do udziału w tych zajęciach?
2. Czy szkoła zapisuje „automatycznie” wszystkich uczniów pierwszych klas na lekcje religii, a następnie prosi rodziców o złożenie „druku rezygnacji”?
3. Czy druk rezygnacji muszą wypełniać wszyscy rodzice/pełnoletni uczniowie, którzy nie życzą sobie udziału w lekcjach religii i wcześniej nie byli zapisani na religię?
4. Czy oświadczenie o udziale w lekcjach religii ponawiane jest w każdym roku szkolnym?
5. Czy w planie uczniów, w dzienniku elektronicznym uczniów klas II – V niezapisanych na religię katolicką jest widoczny przedmiot „religia”?
6. Czy szkoła utworzyła tzw. oddziały wirtualne dla uczniów zapisanych na religię katolicką?
7. Proszę o załączenie treści druków, którymi posługuje się szkoła (do czasu interwencji fundacji) w roku szkolnym 2024/2025 oraz posługiwała się w roku szkolnym 2023/2024
8. Ilu uczniów uczy się w szkole w roku 2024/2025?
9. Ilu uczniów uczęszcza na religię katolicką w roku szkolnym 2024/2025 (prosimy o wskazanie wyniku ilościowo i procentowo)?
10. Ilu uczniów uczęszcza na etykę w roku szkolnym 2024/2025 (prosimy o wskazanie wyniku ilościowo i procentowo)?
11.  Ile godzin „okienek” mają w swoich planach zajęć uczniowie niezapisani na religię katolicką?

Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 Ustawy Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.

Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na wskazany adres e-mail fundacja.wor@gmail.com,  jako załącznik do korespondencji elektronicznej.

Z wyrazami szacunku

Dorota Wójcik
prezeska zarządu