Lublin, 20 września 2022 r.
Dyrekcja Szkoła Podstawowa Nr 2 im. ks. Jana Twardowskiego w Łańcucie
ul. Kościuszki 17
37-100 Łańcut
e-mail szkoły: sp2lancut@wp.pl
sprawa: organizacja procesu dydaktycznego w czasie rekolekcji w 2022
Szanowni Państwo,
Działając imieniem Fundacji Wolność od Religii w odpowiedzi na prośby zaniepokojonych rodziców i na rzecz przestrzegania w naszym kraju prawa oświatowego, a także na rzecz uwzględnienia i poszanowania praw mniejszości, rodziców i ich dzieci, które nie uczęszczają na lekcje religii rzymskokatolickiej oraz w imię przestrzegania fundamentalnych zasad państwa demokratycznego tj. ochrony praw mniejszości i równości obywateli wobec prawa, zwracam się do Państwa z prośbą o niewyrażanie zgody organizatorom rekolekcji na dowolne przerywanie obowiązkowych zajęć dydaktycznych rekolekcjami oraz zapewnienie całkowicie dobrowolnego udziału w praktykach religijnych.
Z uwagi na nadzwyczajny tryb nauki w roku szkolnym 2021/2022 i ograniczone możliwości prowadzenia normalnej działalności dydaktycznej, szczególnie istotne jest zapewnienie uczennicom i uczniom pełnego i efektywnego wykorzystania czasu nauki po powrocie do zajęć stacjonarnych w szkole.
Wskazuję, że w wyniku zmiany, z dniem 1 września 2017 r., § 10 Rozporządzenia z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (Dz.U.1992.36.155 z dnia 24.04.1992 r), zwanego dalej Rozporządzeniem, na mocy Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 czerwca 2017 r. (Dz.U.2017.1147 z dnia 2017.06.14) doszło do usunięcia z tego paragrafu, na wniosek Przewodniczącego Komisji Wychowania Katolickiego Komisji Episkopatu Polski zdania „Pieczę nad uczniami w tym czasie zapewniają katecheci„. Powyższa zmiana wynika zapewne z faktu, że organizatorem rekolekcji nie jest ani szkoła czy katecheta lecz proboszcz parafii kościoła katolickiego, która ma osobowość prawną i zatem może przyjąć odpowiedzialność cywilną za przebieg rekolekcji i bezpieczeństwo uczniów przebywających pod opieką proboszcza i osób, którymi się posługuje tj. księży, zakonnic i katechetów lub katechetek. „Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 pkt 5 i ust. 3 pkt 5 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego, jednostką Kościoła Katolickiego mającą osobowość prawną jest parafia, a jej organem – proboszcz. Powyższy przepis pozostaje w związku z kanonem 532, według którego proboszcz występuje w imieniu parafii w załatwianiu wszystkich czynnościach prawnych„; (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2004 r., IV CK 108/03). Odpowiednie regulacje dotyczą również parafii pozostałych kościołów, których działalność jest regulowana ustawowo przez Rzeczpospolitą Polską.
Jednocześnie zgodnie z § 10 Rozporządzenia „w czasie trwania rekolekcji szkoła nie jest zwolniona z realizowania funkcji opiekuńczej i wychowawczej„, a zatem ma zapewnić uczniom, którzy nie zostali zwolnieni z zajęć szkolnych przez rodziców (lub po ukończeniu 18 lat sami nie zwolnili się z zajęć szkolnych) uczestnictwo w zajęciach o charakterze dydaktycznym lub opiekuńczo – wychowawczym.
Powyższe stanowisko prezentował minister edukacji w skierowanym do Fundacji Wolność od Religii piśmie z dnia 27 czerwca 2017 r. wskazując, że uczniowie nieuczestniczący w rekolekcjach „są zobowiązani do udziału w zajęciach szkolnych odbywających się w godzinach ustalonego stałego planu zajęć i mają odnotowywany fakt obecności na tych zajęciach. Nieuprawnione jest więc informowanie rodziców, że w czasie rekolekcji nie ma zajęć – z wyjątkiem sytuacji, gdy wszyscy uczniowie szkoły uczęszczają na religię”.
Z powyższego wynika wprost, że w czasie rekolekcji w szkołach publicznych zajęcia dydaktyczno – wychowawcze odbywają się zgodnie z planem i obecność uczniów jest odnotowywana w dzienniku lekcyjnym.
Tym samym nie powinny się już powtarzać zdarzenia, występujące w niektórych szkołach w związku z rekolekcjami, polegające na bezpośrednim lub pośrednim przymuszaniu nauczycieli do uczestniczenia w praktykach religijnych w czasie wykonywania ich pracy zawodowej czy też ograniczaniu uczennicom lub uczniom możliwości realizowania obowiązku szkolnego wynikającego z planu zajęć.
Do fundacji wpływa wiele skarg od nauczycieli, którzy zwracają uwagę na fasadowy charakter „prośby” dyrektorów szkół o opiekę nad uczniami podczas mszy lub w czasie odprowadzania do kościoła. Zwracam uwagę, że tego rodzaju „prośba”, kierowana przez przełożonego wobec pracowników w sposób zasadniczy łamie zapisy Konstytucji RP „Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.1997.78.483) w art 53 ust. 7). Nauczyciel „poproszony” przez przełożonego chcąc odmówić, jednocześnie zdradza, iż nie należy do wyznania rzymskokatolickiego.
Powyższa sytuacja jest dyskryminująca dla uczniów i nauczycieli należących do mniejszości światopoglądowych oraz narusza postanowienia Konstytucji RP m.in.:
Art.
25 ust. 2.
Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność
w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając
swobodę ich wyrażania w życiu publicznym.
Art.30
Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło
wolności i praw człowieka
i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest
obowiązkiem władz publicznych.
Art. 32. ust. 1 Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
Art.
32 ust. 2 Nikt nie może być dyskryminowany w życiu
politycznym, społecznym
lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
Art. 53 ust. 6 Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych.
Art. 53 ust. 7 Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.
Ponadto zgodnie z Ustawą o
gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r. w art. 10 ust. 1 Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach
religii
i przekonań.
Wnoszę zatem o uwzględnienie powyższego stanu rzeczy przy planowaniu rozkładu zajęć lekcyjnych w czasie rekolekcji. Zastąpienie lekcji wydarzeniami religijnymi powoduje powstawanie zaległości w nauce, dlatego też wydarzenia o charakterze religijnym powinny być organizowane w czasie pozalekcyjnym.
Ponadto na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej działalności, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie informacji:
- W jaki sposób szkoła pozyskała zgodę rodziców na wyprowadzenie uczniów z budynku szkoły na mszę do kościoła rzymskokatolickiego?
- W jaki sposób szkoła pozyskała zgodę wychowawców-nauczycieli na wyjście z uczniami-katolikami do kościoła? Czy dyrekcja szkoły zleca wyjście na mszę i opiekę nad uczniami np. nauczycielom ateistom lub Św. Jehowy?
Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 Ustawy Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na wskazany powyżej adres e-mail fundacja.wor@gmail.com, jako załącznik do korespondencji elektronicznej.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
W związku z brakiem odpowiedzi na wniosek fundacji w dniu 8 grudnia 2022 r. przesłaliśmy przedsądowe wezwanie do wykonania obowiązku ustawowego.
W dniu 15 grudnia wpłynęła odpowiedź szkoły:
