Lublin, 17 września 2021 r.
Dyrekcja Szkoły Podstawowej Nr 3
ul. Tadeusza Kościuszki 28
05-400 Otwock
e-mail: sp3@oswiata-otwock.pl
Szanowni Państwo,
Działając imieniem Fundacji Wolność od Religii, w ramach prowadzonej kampanii społecznej na rzecz przestrzegania w naszym kraju prawa oświatowego zwracam się z wnioskiem o bezzwłoczną zmianę Procedury zwolnienia z zajęć religii/etyki publikowaną w portalu szkoły poprzez usunięcie bezprawnych zapisów (link: https://sp3.otwock.pl/images/2021/Procedury/Procedura%20ZWALNIANIE%20UCZNI%C3%93W%20Z%20ZAJ%C4%98%C4%86%20EDUKACYJNYCH%20%E2%80%94%20RELIGII.ETYKI%20(1).pdf)
Na zasadzie § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach W publicznych przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w publicznych szkołach podstawowych, zwanych dalej „przedszkolami”, organizuje się naukę religii na życzenie rodziców. W publicznych szkołach podstawowych i szkołach ponadpodstawowych, zwanych dalej „szkołami”, organizuje się naukę religii i etyki:
1) w szkołach podstawowych – na życzenie rodziców
2) w szkołach ponadpodstawowych – na życzenie bądź rodziców, bądź samych uczniów; po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii i etyki decydują uczniowie.
Życzenie, o którym mowa powyżej jest wyrażane w formie pisemnego oświadczenia. Oświadczenie nie musi być ponawiane w kolejnym roku szkolnym, może jednak zostać zmienione w każdym czasie.
Powyższe przepisy w sposób jednoznaczny wskazują, że jedyną dopuszczalną prawnie formą wyrażenia woli uczestniczenia uczniów w lekcjach określonej religii lub etyki jest pisemne „życzenie” wyrażone przez rodziców (odpowiednio pełnoletnich uczniów). Nie jest przy tym dopuszczalne przez przepisy prawa odbieranie przez szkołę lub przedszkole publiczne od rodziców lub uczniów oświadczeń (negatywnych deklaracji) wskazujących, że uczeń nie będzie uczęszczał na religię lub etykę, lub też przedkładanie rodzicom wzorów oświadczeń, które preferują wybór zajęć z jakiejkolwiek religii lub z etyki. Procedura przyjmowania przedmiotowych oświadczeń od rodziców lub uczniów nie może bowiem naruszać dyspozycji art. 53 ust. 7 Konstytucji RP, który wskazuje, że Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawniania swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.
W punkcie 2. „Procedury zwolnienia z zajęć religii/etyki” informują Państwo, że „oświadczenie zgody” składane jest z podaniem o przyjęcie dziecka do szkoły. Z istoty rzeczy życzenie rodziców nie może być złożone przed zakończeniem kwalifikacji/rekrutacji dzieci do szkoły, a zatem z oczywistych względów nie może być zawarte w „podaniu do szkoły” kandydatki lub kandydata do szkoły, których dane osobowe są przetwarzane w procedurze rekrutacyjnej (cel przetwarzania danych osobowych).
W związku z powyższym wnoszę o odpowiednią zmianę stosowanego przez Państwa wzoru „podania”, poprzez usunięcie jakichkolwiek odniesień dotyczących zamiaru uczęszczania kandydatek lub kandydatów na lekcje określonej religii, jako informacji żądanej przez Państwa bez podstawy prawnej, z oczywistym naruszeniem prawa oświatowego, jak i art. 53 ust. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
W punkcie 3. „Procedury zwolnienia z zajęć religii/etyki” informują Państwo, że „decyzja rodziców w sprawie udziału dziecka w lekcjach religii/etyki może zostać zmieniona w kolejnym roku szkolnym”. Zapis ten jest niezgodny z obowiązującym prawem, gdyż religia i etyka to zajęcia dodatkowe i można z nich zrezygnować bez konsekwencji na każdym etapie kształcenia. Wymagane jest jedynie złożenie w szkole pisemnego oświadczenia w tej sprawie. Stanowisko Ministerstwa Edukacji Narodowej o warunkach składania rezygnacji z dnia 6 października 2014 r.: „Rezygnacja z uczestniczenia w zajęciach z religii lub etyki może nastąpić w każdym czasie. W takim przypadku konieczne jest poinformowanie szkoły o zmianie decyzji. Zmiana decyzji nie wiąże się z konsekwencjami dla rodziców lub uczniów. (…) Jeśli rezygnacja z udziału ucznia w nauce religii lub etyki nastąpi w trakcie roku szkolnego przed terminem klasyfikacji rocznej, uzyskane oceny śródroczne nie będą brane pod uwagę i uczeń nie otrzyma na koniec roku oceny z tego przedmiotu” (link: https://rownoscwszkole.pl/images/dokumenty/odp-z-men-rezygnacja-z-religii.pdf.
W związku z powyższym opisana przez Szkołę procedura, w której to rodzice występują do dyrektora szkoły o „zwolnienie ucznia z uczestnictwa w lekcjach religii/etyki” jest pozbawiona podstawy prawnej i narusza podstawowe, konstytucyjne uprawnienia rodziców i opiekunów prawnych.
Dyrektor szkoły działa na podstawie obowiązującego prawa, w związku z tym proszę o natychmiastowe naniesienie zmian w dokumentach szkolnych i poinformowanie fundacji.
Ponadto wnoszę o niezwłoczne utworzenie „klas wirtualnych” dla uczennic i uczniów, którzy są zapisani na lekcje religii rzymskokatolickiej.
Program obejmujący dziennik elektroniczny umożliwia utworzenie dla lekcji religii tzw. „klasy wirtualnej”, która pozwoli kierować informacje tylko do oznaczonego grona adresatów – tj. rodziców dzieci, które uczestniczą w tych zajęciach. Nie ma żadnego uzasadnienia dla prowadzenia dziennika elektronicznego w taki sposób, by rodzice, którzy nie życzą sobie, aby ich dzieci uczestniczyły w lekcjach religii, otrzymywali powiadomienia lub informacje o takich zajęciach za pośrednictwem dziennika elektronicznego czy też, co gorsza, by w dzienniku elektronicznym odnotowywano zwolnienie czy nieobecność ucznia z lekcji religii w sytuacji, gdy dziecko nie było w ogóle zapisane na lekcje religii. Przetwarzanie danych osobowych przez katechetę w tym zakresie nie ma podstawy prawnej (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/W).
Rodzic ucznia który nie został zapisany na lekcje religii umiejscowione na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej, nie powinien widzieć tego przedmiotu w planie zajęć dziecka. Co za tym idzie dziecko nie ma obowiązku przebywania w tym czasie w szkole, zaś rodzice nie muszą przejmować odpowiedzialności za jego pobyt poza terenem szkoły.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
