Lublin, 24 września 2025 r.
Dyrekcja IX
Liceum Ogólnokształcące
im. Mikołaja Kopernika
w Lublinie
ul. Andrzeja Struga 6
20-709 Lublin
e-mail: poczta@lo9.lublin.eu
Szanowni Państwo,
Działając imieniem Fundacji Wolność od Religii, w ramach prowadzonej kampanii społecznej na rzecz przestrzegania w naszym kraju prawa oświatowego zwracam się z wnioskiem o zaprzestanie wymuszania obecności w szkole podczas dodatkowych zajęć religii wobec uczniów, którzy nie zostali zapisani na zajęcia religii rzymskokatolickiej, a zajęcia te realizowane są na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej.
Nakaz pozostawania ucznia w szkole na zajęciach bibliotecznych, z powodu organizowania zajęć nadobowiązkowych, na które uczeń ten nie jest zapisany, wbrew jego woli i woli jego rodziców, jest naruszeniem podstawowych praw człowieka, a także wprost próbą wymuszania przez dyrektorów uczęszczania na zajęcia religii. Uczniowie pozostający w szkole bez wyraźnej potrzeby oraz ich rodzice mogą odebrać ów obowiązek jako szykanę oraz próbę wymuszenia udziału w katechezie.
Ponadto praktyka wymuszania obecności w szkole przed lub po zajęciach obowiązkowych osób nieuczęszczających na katechezę przeczy zapisom Konstytucji, m.in. z art. 53 ust. 3 i ust. 4 w związku z art. 48 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, podkreślającemu że rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami; religia kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej może być przedmiotem nauczania w szkole, przy czym nie może być naruszona wolność sumienia i religii innych osób.
W ocenie fundacji konieczność pozostawania ucznia pod opieką szkoły na pierwszej lub/i ostatniej godzinie lekcyjnej, w przypadku, gdy jest to religia, nie ma podstaw prawnych, a jednocześnie narusza szereg przepisów powszechnie obowiązującego prawa. Podstawą domniemania obowiązku pozostawania uczniów nie objętych katechizacją podczas jej trwania w szkole nie może być § 3 ust. 3 rozporządzenia dotyczącego nauki religii, gdyż wykładnia funkcjonalna i celowa tego przepisu wskazują na konieczność jego stosowania w sytuacji, gdy lekcja religii znajduje się w środku zajęć lekcyjnych danego dnia (nie jako pierwsza i nie jako ostatnia godzina lekcyjna). Ratio legis wskazanego przepisu nie było bowiem ograniczenie praw uczniów i konieczność przebywania w szkole mimo braku innych zajęć lekcyjnych w tym czasie i jednocześnie nieuczęszczania na lekcje religii.
Ponadto rodzic ucznia który nie został zapisany na zajęcia religii umiejscowione na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej, nie powinien widzieć tego przedmiotu w planie zajęć dziecka. Co za tym idzie dziecko nie ma obowiązku przebywania w szkole, a szkoła nie ma obowiązku „opiekowania się” nim, zaś rodzice nie muszą „przejmować opieki na skutek rezygnacji z udziału w religii”, jeśli religia organizowana jest na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej.
Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej działalności, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania:
- Jaka jest podstawa prawna wymuszania przez szkołę od rodziców składania oświadczeń o tzw. przejęciu opieki nad dzieckiem w przypadku gdy nie jest zapisane na katechezę? Jaka jest procedura w przypadku pełnoletnich uczniów?
- Czy szkoła zbiera oświadczenia rodziców w sprawie udziału w lekcjach religii lub/i etyki przed dopuszczeniem ich niepełnoletnich dzieci do udziału w tych zajęciach (dotyczy klas pierwszych)?
- W jaki sposób wyrażane jest życzenie rodziców lub pełnoletnich uczniów w sprawie uczęszczania na lekcje religii lub/i etyki? Jeśli jest to druk prosimy o udostępnienie treści druku.
- Czy w druku, którym posługuje się szkoła uwzględniono możliwość wyboru zajęć z religii innej niż rzymskokatolicka i etyki?
- Czy i w jaki sposób rodzice oraz uczniowie są informowani o prawie do zapisania się na lekcje etyki (w tym o możliwości udziału w lekcjach religii i etyki jednocześnie)
- Ile oświadczeń wskazujących na życzenie rodziców co do udziału ich dzieci w lekcjach etyki szkoła otrzymała w roku szkolnym 2025/2026, 2024/2025, 2023/2024?
- Jeżeli szkoła otrzymała od rodziców lub pełnoletnich uczniów oświadczenia wskazujące na ich życzenie udziału w lekcjach etyki w ostatnich trzech latach, czy udział w lekcjach został uczniom zapewniony? Jeżeli chętni uczniowie nie uczęszczali na lekcje etyki, pomimo uprzedniego wyrażenia życzenia, proszę o wskazanie powodu i informacji przekazanej zainteresowanym rodzicom/uczniom, a także czy szkoła ewentualnie przekazała otrzymane oświadczenia rodziców do organu zarządzającego szkołą?
- Czy w dzienniku elektronicznym uczniowie klas pierwszych nieuczestniczący w dodatkowych zajęciach katechezy mają wpisane przez katechetów zwolnienie („zw”) lub „nieobecność”?
- Ilu uczniów uczęszcza do szkoły w roku 2025/2026? Ile jest oddziałów w szkole?
- W ilu oddziałach w szkole zajęcia religii rzymskokatolickiej organizowane są przed lub po bloku zajęć obowiązkowych uczniów?
- W ilu oddziałach w szkole zajęcia religii rzymskokatolickiej organizowane są „w środku” zajęć obowiązkowych uczniów?
- Ilu uczniów w szkole zostało zapisanych przez rodziców lub jako pełnoletni zapisali się na zajęcia religii rzymskokatolickiej?
- Ilu uczniów w szkole nie uczestniczy w zajęciach religii w roku szkolnym 2025/2026 (prosimy o wskazanie wyniku w ujęciu liczbowym i procentowym, jeśli uczniowie uczęszczają na religię innego niż rzymskokatolickie wyznania prosimy o wyszczególnienie)?
Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 Ustawy Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na wskazany adres e-mail fundacja.wor@gmail.com, jako załącznik do korespondencji elektronicznej.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu