Zwolnienie dziecka z zajęć szkolnych z powodu udziału w rekolekcjach jest czynnością dobrowolną, szkoła nie może wymuszać oświadczeń o „braku życzenia udziału” – interwencja fundacji w SP nr 10 w Koszalinie

Aktualności Działania Praktyki religijne w szkole Rekolekcje/jasełka

Lublin, 10 lutego 2025 r.

Dyrekcja Szkoły Podstawowej nr 10 w Koszalinie
ul. Chopina 42
75-567 Koszalin
email: sp10koszalin@wp.pl

                              Szanowni Państwo,

         W ubiegłym roku zwracaliśmy się do Państwa z pismem będącym jednocześnie prośbą o niewyrażanie zgody organizatorom rekolekcji na dowolne przerywanie zajęć szkolnych rekolekcjami, organizowanie praktyk religijnych na terenie szkoły oraz zapewnienie realnie dobrowolnego udziału w praktykach religijnych.

         Fundacja ponownie otrzymała od rodziców uczniów uczęszczających do szkoły informację, że proboszcz parafii przekazał do dyrekcji szkoły dyspozycję, że nauki rekolekcyjne odbędą się na terenie szkoły 26 – 27 marca Klasy I – III w godzinach 10:30 – 11:30 (4 lekcja), Klasy IV – VIII w godzinach 12:00 – 13:00  (5 – 6 lekcja ) oraz 28 marca na terenie kościoła Klasy I – III – udział w mszy 10:30 – 11:30, Klasy IV – VIII – udział w mszy św. 12:00 – 13:00 (5 – 6 lekcja).

Szkoła ponownie (w 2024 r. również) poinformowała rodziców uczniów, którzy są zapisani na religię katolicką aby złożyli oświadczenia, że NIE ŻYCZĄ sobie aby ich dzieci brały udział w praktykach religijnych i ZGŁOSILI TEN FAKT DO WYCHOWAWCÓW. Rodzice uczniów nieuczestniczących w lekcjach religii są informowani, że w czasie rekolekcji będą mieli zorganizowane zajęcia dydaktyczno – wychowawcze lub opiekę świetlicową na terenie placówki. 

         Jak wskazuje Konstytucja i prawo oświatowe, rodzice samodzielnie występują do szkoły z ewentualnym życzeniem co do uczestniczenia ich dzieci w lekcjach religii danego wyznania oraz w uroczystościach religijnych lub też biorą w nich dobrowolny udział na zaproszenie katechetów. § 10 ust. 1 Rozporządzenia z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach wskazuje, że uczniowie uczęszczający na naukę religii mają prawo do zwolnienia z zajęć szkolnych w celu odbycia trzydniowych rekolekcji wielkopostnych, jeżeli rekolekcje te stanowią praktykę danego kościoła lub innego związku wyznaniowego. W czasie trwania rekolekcji szkoła nie jest zwolniona z realizowania funkcji opiekuńczej i wychowawczej. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do rekolekcji organizowanych w innym terminie.

         Dyrektor szkoły nie może zbierać informacji KTÓRY Z RODZICÓW NIE CHCE Z TEGO PRAWA SKORZYSTAĆ i NIE BĘDZIE UCZESTNICZYŁ W PRAKTYKACH RELIGIJNYCH, gdyż narusza w ten sposób art. 53 ust. 7 Konstytucji. Szkoła realizuje zadania publiczne, ponadto dyrektor szkoły bezsprzecznie uznawany jest za organ władzy publicznej, jako podmiot powołany w drodze ustawy do organizacji i realizacji tych zadań (por. wyrok NSA w Warszawie z dnia 06 marca 2008 r., I OSK 1918/07 , M. Jabłoński, K. Wygoda, Ustawa o dostępie do informacji publicznej – Komentarz, Wrocław 2002). Dyrektor żądając udzielenia informacji dotyczących uczestniczenia bądź nieuczestniczenia w wydarzeniu o charakterze religijnym, tym samym domaga się ujawnienia światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania rodziców i uczniów. Jak natomiast przyjęto w doktrynie prawa, „Konstytucja zakazuje organom władzy publicznej nakładania na jakąkolwiek osobę podlegającą prawu RP obowiązku ujawniania w jakikolwiek sposób jej przekonań światopoglądowych, religijnych lub wyznania. Pod pojęciem ujawniania należy rozumieć przekazywanie informacji (w jakiejkolwiek możliwej formie) pozwalającej na identyfikację tych przekonań.” (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz; prof. Bogusław Banaszak, C. H. Beck, Warszawa 2012, art. 53).

Dyrektor szkoły nie ma również obowiązku udostępniać sal na spotkania rekolekcyjne, gdyż mogą się one odbyć w kościele. Ponadto proboszcz nie ma prawa narzucać dyrekcji szkoły dokładnego przedziału czasowego i miejsca w instytucji publicznej, w którym rekolekcje się odbędą, gdyż zgodnie z rozporządzeniem ma być to przedmiotem odrębnych ustaleń między organizującymi rekolekcje a szkołą.

Szkoła jest zobowiązana do ZWOLNIENIA UCZNIÓW Z ZAJĘĆ SZKOLNYCH tj. powinna zebrać oświadczenia rodziców, którzy zwalniają swoje dzieci z zajęć dydaktycznych w celu odbycia praktyk religijnych jakimi są rekolekcje i dokonać stosownej adnotacji w dzienniku.

Zwracamy uwagę, że zastąpienie lekcji wydarzeniami religijnymi powoduje powstawanie zaległości w nauce, dlatego też wydarzenia o charakterze religijnym powinny być organizowane w czasie pozalekcyjnym, poza budynkiem szkoły. Ponadto angażowanie nauczycieli – niezależnie od ich światopoglądu – do opieki nad uczniami biorącymi udział w rekolekcjach, wykorzystywanie pomieszczeń szkolnych do organizacji praktyk religijnych, pomimo posiadanych przez instytucję Kościoła rzymskokatolickiego szerokich możliwości korzystania z własnych świątyń, wykracza poza ustawowe gwarancje bezstronności władzy publicznej i poza obowiązek organizacji lekcji religii oraz narusza podstawowe prawa obywatelskie jak prawo do nieujawniania światopoglądu (nauczyciele).

Żadna religia nie powinna wpływać na działania edukacyjne w polskiej szkole publicznej. Szkoła publiczna winna być szkołą przyjazną dla wszystkich dzieci, niezależnie od światopoglądu ich rodziców i ich samych. Ustawa o gwarancjach wolności sumienia z dnia 17 maja 1989 r. w art. 10 ust. 1 wyraźnie określa, że  Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań

Z wyrazami szacunku

Dorota Wójcik
prezeska zarządu

W tym samym dniu skierowaliśmy również wniosek do Kuratorium Oświaty w Szczecinie o przeprowadzenie czynności nadzorczych.

Link do ubiegłorocznej interwencji: