Fundacja Wolność od Religii, prowadząca na przestrzeni lat działania, skoncentrowane na upowszechnianiu i ochronie wolności, praw człowieka oraz na wspieraniu idei społeczeństwa otwartego, złożyła (za pośrednictwem swojego pełnomocnika, adwokata Marcina Pawelca-Jakowieckiego) Apel do Prokuratora Generalnego / Ministra Sprawiedliwości, dotyczący prowadzonych postępowań karnych w sprawach o występki typizowane w treści art. 195 § 1 k.k. i art. 196 k.k.
Apel ten skierowany został w imieniu aż trzech organizacji społecznych – Fundacji Wolność od Religii, Stowarzyszenie Kampania przeciw Homofobii i Fundacji Instytut Spraw Społecznych, w którym to zawarto prośbę o wnikliwą analizę postępowań karnych, których inicjacja i przebieg nie budziły wątpliwości w zakresie instrumentalizacji prawa, które z kolei służyć miało wywołaniu efektu mrożącego debatę publiczną.
Fundacja Wolność od Religii stanowczo sprzeciwia się instrumentalizacji prawa karnego, czego doskonałym przykładem są postępowania karne, objęte naszym monitoringiem.
Wskazany Apel dotyczy jedynie ułamka postępowań karnych, prowadzonych w sprawach bezpośrednio skorelowanych z wyznaczaniem prawnokarnej granicy wolności wypowiedzi, zgromadzeń oraz wolności ekspresji artystycznej.
Apel dotyczy m.in. postępowania karnego, prowadzonego w sprawie rzekomego „złośliwego” przeszkadzania w wykonywaniu aktu religijnego w Archikatedrze poznańskiej w 2020 r. (w czasie gwałtownych protestów społecznych przeciwko „wyrokowi” Trybunału Konstytucyjnego.
W postępowaniu tym Fundacja Wolność od Religii i występuje jako tzw. strona społeczna, wspierająca osoby niesłusznie oskarżane o występki z art. 195 § 1 i 196 kodeksu karnego (przestępstwo złośliwego przeszkadzania w wykonywaniu aktu religijnego i przestępstwo obrazy uczuć religijnych).
Tłem tego procesu są masowe protesty społeczne, które wybuchły po „wyroku” Trybunału Konstytucyjnego 22 października 2020 r., skutkującego drakońskim ograniczeniem praw reprodukcyjnych kobiet.
Jedna z manifestacji miała miejsce 25 października 2020 r. w Bazylice Archidiecezjalnej w Poznaniu. W trakcie protestu, przez protestujących rozrzucone zostały ulotki ze znakiem czerwonej błyskawicy (symbol strajków), prezentowania transparentów, wznoszenia okrzyków „mamy dość”, „moje ciało, mój wybór”. Zdarzenie to zainicjowało postępowanie karne, prowadzone przeciwko 32 protestującym w bazylice w sprawie o rzekome złośliwe przeszkadzanie w wykonywaniu aktu religijnego (przestępstwo z art. 195 § 1 kodeksu karnego), zagrożone m.in. karą pozbawienia wolności do dwóch lat.
Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu 13 marca 2023 r. uniewinnił wszystkie osoby oskarżone od zarzucanego Im czynu, co zaś spotkało się ze sprzeciwem środowisk, kojarzonych z posłami i posłankami Zjednoczonej Prawicy.
Fundacja mając na względzie precedensowy charakter tego postępowania i jego znaczenia dla poszanowania praw i wolności, gwarantowanych konstytucyjnie i międzynarodowo, zgłosiła swój udział w tym postępowaniu jako strona społeczna, przedstawiając obszerne pisemne stanowisko i wskazując, iż osoby manifestujące w bazylice nie powinny ponosić odpowiedzialności karnej za swój protest.
Sąd Okręgowy w Poznaniu stanowiska tego nie podzielił, uniewinniający wyrok uchylił i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Aktualnie sprawa zawisła po raz kolejny przed Sądem Rejonowym Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, a fundacja kontynuuje wsparcie osób niesłusznie oskarżonych o przestępstwo, którego nie popełniły.
W skierowanym wspólnie z Kampanią przeciw Homofobii i Fundacją Instytut Spraw Społecznych apelu poprosiliśmy Prokuratora Generalnego o wnikliwą analizę akt tego postępowania i rozważenie, czy skierowanie aktu oskarżenia wobec osób protestujących 25 października 2020 r. w Bazylice Archidiecezjalnej w Poznaniu w sprawie o występek z art. 195 § 1 k.k. było zasadne.
Monitorujemy także postępowanie karne, prowadzone przed Sądem Rejonowym w Częstochowie w sprawie dotyczącej rzekomego publicznego znieważenia wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej podczas III Marszu Równości w Częstochowie 21 sierpnia 2021 r. Do owego „znieważenia” dojść miało poprzez prezentowanie przez dwie osoby obrazu, zmodyfikowanego o aureole w kolorze tęczy – symbole osób LGBT+. Postępowanie to dotyczy jednego z najbardziej kontrowersyjnych przepisów – przestępstwa obrazy uczuć religijnych (art. 196 kodeksu karnego) Fundacja bierze udział także w tym postępowaniu – jako strona społeczna.
Sąd w Częstochowie, na posiedzeniu 24 stycznia 2024 r postępowanie to umorzył z powodu braku znamion czynu zabronionego na posiedzeniu. Postanowienie to jest jednak nieprawomocne. Fundacja Wolność od Religii także w tej sprawie zaapelowała do Prokuratora Generalnego o analizę akt sprawy, jako iż kwestionowanie tego w pełni słusznego postanowienia jawić się może jako niezasadne, samo wniesienie aktu oskarżenia wobec osób, biorących udział w legalnej i pokojowej manifestacji, potraktować można jako próbę paraliżu debaty publicznej i niezasadne ograniczanie wolności wypowiedzi.
Organizacje społeczne w kierowanym Apelu kierują się troską o przestrzeganie chronionych na gruncie konstytucyjnym i międzynarodowym praw i wolności, równocześnie dostrzegając wielkie niebezpieczeństwo nadmiernej ingerencji organów władzy publicznej we wskazaną wcześniej debatę publiczną.