Lublin, 7 lutego 2023 r.
Dyrekcja Zespołu Szkół Energetycznych
im. gen. Władysława Sikorskiego
ul. Wincentego Pola 1
35-021 Rzeszów
e-mail: sekretariat@zsen.resman.pl
Szanowni Państwo,
Działając imieniem Fundacji Wolność od Religii z siedzibą w Lublinie, w ramach prowadzonej kampanii społecznej na rzecz przestrzegania w naszym kraju prawa oświatowego oraz na podstawie art. 2 ust. 1 Ustawy o dostępie do informacji publicznej, wnoszę o udostępnienie informacji publicznej poprzez udzielenie informacji:
- Ilu uczniów uczy się obecnie w szkole?
- Ilu uczniów z Ukrainy uczy się obecnie w szkole?
- Ilu uczniów w szkole uczęszcza na lekcje religii rzymskokatolickiej (proszę o wynik liczbowy i procentowy)?
- Ilu uczniów w szkole uczęszcza na lekcje religii prawosławnej (proszę o wynik liczbowy i procentowy)?
- Ilu uczniów w szkole uczęszcza na lekcje etyki (proszę o wynik liczbowy i procentowy)?
- Czy szkoła organizuje lekcje religii innej niż rzymskokatolickiej lub prawosławnej, jeśli tak, ilu uczniów uczęszcza na te lekcje?
- Ile oświadczeń wskazujących na życzenie rodziców/opiekunów prawnych lub pełnoletnich uczniów co do udziału ich dzieci w lekcjach religii rzymskokatolickiej szkoła otrzymała w roku szkolnym 2022/2023?
- Ile oświadczeń wskazujących na życzenie rodziców/opiekunów prawnych lub pełnoletnich uczniów co do udziału ich dzieci w lekcjach religii prawosławnej szkoła otrzymała w roku szkolnym 2022/2023?
- Ile oświadczeń wskazujących na życzenie rodziców/opiekunów prawnych lub pełnoletnich uczniów co do udziału ich dzieci w lekcjach etyki szkoła otrzymała w roku szkolnym 2021/2022 oraz w 2022/2023?
- W jaki sposób szkoła informuje uczniów i ich rodziców o możliwości wyrażenia życzenia udziału w lekcjach etyki i religii jednocześnie?
- Czy szkoła zbiera oświadczenia rodziców lub pełnoletnich uczniów w sprawie ich udziału w lekcjach religii lub/i etyki przed dopuszczeniem uczniów do udziału w zajęciach?
- W jaki sposób wyrażane jest życzenie rodziców lub pełnoletnich uczniów w sprawie uczęszczania na lekcje religii lub/i etyki? Jeśli jest to druk prosimy o udostępnienie treści druku.
- Czy zbieranie ww. oświadczeń jest ponawiane w każdym kolejnym roku szkolnym?
Wskazuję również, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy, określam następujący sposób i formę udostępnienia żądanych informacji, tj. wysyłka na adres e-mail fundacja.wor@gmail.com, jako załącznik do korespondencji elektronicznej.
Ponadto nadmieniam że na zasadzie § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach W publicznych przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w publicznych szkołach podstawowych, zwanych dalej „przedszkolami”, organizuje się naukę religii na życzenie rodziców. W publicznych szkołach podstawowych i szkołach ponadpodstawowych, zwanych dalej „szkołami”, organizuje się naukę religii i etyki:
1) w szkołach podstawowych – na życzenie rodziców
2) w szkołach ponadpodstawowych – na życzenie bądź rodziców, bądź samych uczniów; po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii i etyki decydują uczniowie.
Życzenie, o którym mowa powyżej jest wyrażane w formie pisemnego oświadczenia. Oświadczenie nie musi być ponawiane w kolejnym roku szkolnym, może jednak zostać zmienione w każdym czasie.
Powyższe przepisy w sposób jednoznaczny wskazują, że jedyną dopuszczalną prawnie formą wyrażenia woli uczestniczenia uczniów w lekcjach określonej religii lub etyki jest pisemne „życzenie”wyrażone przez rodziców lub pełnoletnich uczniów.
Nie jest przy tym dopuszczalne przez przepisy prawa odbieranie przez szkołę lub przedszkole publiczne od rodziców lub uczniów oświadczeń (negatywnych deklaracji poprzez konieczność dokonania skreśleń w formularzu) wskazujących, że uczeń nie będzie uczęszczał na religię lub etykę, lub też przedkładanie rodzicom wzorów oświadczeń, które preferują wybór zajęć z jakiejkolwiek religii lub z etyki. Procedura przyjmowania przedmiotowych oświadczeń od rodziców lub uczniów nie może bowiem naruszać dyspozycji art. 53 ust. 7 Konstytucji RP, który wskazuje, że Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawniania swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.
Z istoty rzeczy życzenie rodziców nie może być złożone przed zakończeniem kwalifikacji/rekrutacji dzieci do szkoły, a zatem z oczywistych względów nie może być zawarte we wniosku o przyjęcie dziecka do klasy pierwszej tj. kandydatki lub kandydata do szkoły, których dane osobowe są przetwarzane w procedurze rekrutacyjnej (cel przetwarzania danych osobowych).
Przyjęta przez szkołę procedura nie może również kolidować z art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. Nr 29, poz. 155) przez naruszający prawo do milczenia wymóg negatywnego oświadczenia woli (konieczność dokonania skreśleń w formularzu).
Ponadto Rzecznik Praw Obywatelskich w swojej korespondencji z ministerstwem z 2018 r. uznaje za wartą upowszechnienia dobrą praktykę, jaką jest rozdawanie rodzicom i uczniom formularzy, w których zaznaczaliby, czy życzą sobie zorganizowania lekcji religii lub etyki. W formularzach powinna być informacja, że możliwe jest uczęszczanie jednocześnie na lekcje różnych religii i etyki. Dyrektorzy szkół i kuratorzy oświaty winni upowszechniać wiedzę, że uczniowie nie są zmuszeni wybierać między tymi lekcjami.
Załączam Państwu prawidłowy wzór oświadczenia dla rodziców/opiekunów prawnych:
Oświadczenie
na podstawie § 1 ust. 2 w zw. z ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach wyrażam życzenie uczestniczenia mojego dziecka ……………………………………………………… w lekcjach …………………. *
……………………….
* Należy wpisać nazwę przedmiotu: religia, etyka. Można wyrazić życzenie uczestniczenia w lekcjach z obu przedmiotów jednocześnie. W przypadku wpisania religii należy wskazać, o które wyznanie chodzi.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu
W dniu 10 lutego 2023 r. wpłynęła odpowiedź szkoły.
W związku z otrzymaną odpowiedzią fundacja zwróciła uwagę na niewłaściwe druki oświadczeń w sprawie udziału w lekcjach religii/etyki.
Przesłaliśmy do szkoły odpowiedz o treści jak poniżej:
Szanowni Państwo,
uprzejmie dziękujemy za udzielenie odpowiedzi na wniosek fundacji. Jednocześnie pragnę zwrócić Państwa uwagę na wadliwy sposób odbierania od rodziców uczniów lub uczniów pełnoletnich „życzenia” w sprawie udziału w dodatkowych zajęciach religii lub/i etyki.
I. OŚWIADCZENIE NEGATYWNE W SPRAWIE UDZIAŁU W ZAJĘCIACH RELIGII (KATOLICKIEJ?) – „nie wyrażam woli”
W udostępnianym formularzu dotyczącym uczęszczania na lekcje religii rzymskokatolickiej pytają Państwo o to czy uczennica/uczeń nie będzie uczęszczał/a na zajęcia.
Na zasadzie § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach „W publicznych przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w publicznych szkołach podstawowych, zwanych dalej „przedszkolami”, organizuje się naukę religii na życzenie rodziców. W publicznych szkołach podstawowych i szkołach ponadpodstawowych, zwanych dalej „szkołami”, organizuje się naukę religii i etyki:
1) w szkołach podstawowych – na życzenie rodziców
2) w szkołach ponadpodstawowych – na życzenie bądź rodziców, bądź samych uczniów; po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii i etyki decydują uczniowie”.
Nie jest dopuszczalne przez przepisy prawa odbieranie przez szkołę od rodziców lub uczniów oświadczeń (negatywnych deklaracji) wskazujących, że uczeń/uczennica nie będzie uczęszczał/a na religię lub etykę, lub też przedkładanie rodzicom wzorów oświadczeń, które preferują wybór zajęć z jakiejkolwiek religii lub z etyki.
Procedura przyjmowania przedmiotowych oświadczeń od rodziców lub uczniów nie może bowiem naruszać dyspozycji art. 53 ust. 7 Konstytucji RP, który wskazuje, że „Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawniania swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania”. Przyjęta przez szkołę procedura nie może również kolidować z art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. Nr 29, poz. 155) przez naruszający prawo do milczenia wymóg negatywnego oświadczenia woli.
II. OŚWIADCZENIE UWZGLĘDNIA MOŻLIWOŚĆ UDZIAŁU WYŁĄCZNIE W ZAJĘCIACH RELIGII, DOMYŚLNIE RELIGII KATOLICKIEJ
Umieszczanie we wzorach oświadczeń dla rodziców wyłącznie jednego przedmiotu z zajęć nadobowiązkowych, które wskazuje Rozporządzenie narusza konstytucyjne uprawnienia uczniów i rodziców do równego traktowania (Art. 32 Konstytucji RP Wszyscy są wobec prawa równi i wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne (ust. 1). Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny (ust. 2).). Szkoła w ten sposób dyskryminuje rodziców chcących zapisać dzieci na lekcje etyki i stwarza wrażenie, że nie ma możliwości organizacji zajęć w tej placówce oświatowej, nawet wówczas gdy rodzice wyrażą takie życzenie.
Rzecznik Praw Obywatelskich w swojej korespondencji z ministerstwem z 2018 r. uznał za wartą upowszechnienia dobrą praktykę, jaką jest rozdawanie rodzicom i uczniom formularzy, w których zaznaczaliby, czy życzą sobie zorganizowania lekcji religii lub etyki. W formularzach powinna być informacja, że możliwe jest uczęszczanie jednocześnie na lekcje różnych religii i etyki. Dyrektorzy szkół i kuratorzy oświaty winni upowszechniać wiedzę, że uczniowie nie są zmuszeni wybierać między tymi lekcjami.
Ponadto należy zwrócić uwagę na fakt, że obywatelki i obywatele Ukrainy, którzy przyjeżdżają do Polski zmagają się z wieloma problemami, są zestresowani, wielu z nich nie zna języka polskiego. Często zapisując dziecko do szkoły „z automatu” podpisują wszystko, co zostanie im podsunięte. Nie wszyscy wiedzą, że we wniosku rodziców o uczestnictwo dziecka w lekcjach religii, słowo „religia” oznacza w praktyce „religię katolicką”.
Mając powyższe na uwadze wnoszę o zapewnienie w Państwa placówce oświatowej, finansowanej ze środków publicznych, poszanowania przepisów prawa oświatowego i zaprzestanie stosowania wadliwego formularza.
Będę wdzięczna za udzielenie informacji kiedy zmiany zostaną wprowadzone.
Z wyrazami szacunku
Dorota Wójcik
prezeska zarządu