Kwestię apostazji reguluje Dekret Ogólny Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wystąpień z Kościoła z 2016 r.
„Jednym z podstawowych obowiązków wiernego wobec Kościoła jest zachowywanie z nim wspólnoty (kan. 209 § 1 KPK). Obowiązek zachowania wspólnoty z Kościołem w najbardziej radykalny sposób narusza ten katolik, który dokonuje aktu odstępstwa od wspólnoty Kościoła, bądź to jako heretyk, który uporczywie, po przyjęciu chrztu, zaprzecza jakiejś prawdzie, w którą należy wierzyć wiarą boską i katolicką, albo uporczywie powątpiewa o niej; bądź to jako apostata, który całkowicie porzuca wiarę chrześcijańską (występując z Kościoła katolickiego i wstępując do wspólnoty religijnej niechrześcijańskiej lub pozostając poza jakąkolwiek wspólnotą religijną); bądź to jako schizmatyk, który odmawia uznawania zwierzchnictwa Biskupa Rzymskiego lub utrzymywania wspólnoty z członkami Kościoła, uznającymi to zwierzchnictwo (kan. 751 KPK). Kościół boleje z powodu każdego grzechu, szczególnie z powodu porzucenia wiary chrześcijańskiej i odejścia ochrzczonych ze wspólnoty Kościoła, ale czerpiąc przykład od miłosiernego Boga z miłością oczekuje i przyjmuje tych, którzy do niej powracają.Dlatego osoby znajdujące się w niebezpieczeństwie popełnienia tego czynu należy z miłością pouczać i zachęcać, by odstąpiły od zamiaru opuszczenia Kościoła. Gdy jednak od tego zamiaru nie odstąpią, respektując ich wolny wybór, należy im przypomnieć zasadę semel catholicus, semper catholicus. W Polsce zdarzają się przypadki, kiedy to katolicy, korzystając z prawa dowolności sumienia i wyznania, porzucając wiarę chrześcijańską, wyrażają wolę zerwania wspólnoty z Kościołem. Dlatego Konferencja Episkopatu Polski, upoważniona przez Stolicę Apostolską, zgodnie z kan. 455 § 1 KPK, postanawia co następuje:
- Oświadczenie woli o wystąpieniu z Kościoła wywołuje formalny skutek od chwili jego przyjęcia przez kompetentną władzę kościelną. Aby mogło być uznane za skuteczne, musi być:
- wyrażone przez osobę pełnoletnią (kan. 98 § 1 i 2 KPK), zdolną do czynności prawnych, w sposób świadomy i wolny (kan. 124-126 KPK);
- złożone osobiście w formie pisemnej wobec proboszcza swego miejsca zamieszkania (stałego lub tymczasowego).
2. Oświadczenie woli o wystąpieniu z Kościoła złożone w formie pisemnej musi:
- zawierać dane personalne odstępcy;
2. w sposób nie budzący wątpliwości wyrażać wolę i motywację zerwania wspólnoty z Kościołem;
3. zawierać dane dotyczące daty i parafii chrztu (jeżeli chrzest miał miejsce winnej parafii powinno być dołączone świadectwo chrztu);
4. zawierać informację o tym, iż odstępca dokonuje tego aktu dobrowolnie, ze świadomością konsekwencji jakie ów akt pociąga za sobą;
5. być podpisane własnoręcznie przez odstępcę.
3. Proboszcz przyjmujący oświadczenie woli o wystąpieniu z Kościoła, jeśli to możliwe, podczas tego samego spotkania:
1.weryfikuje tożsamość składającego oświadczenie woli;
2.przeprowadza pełną troski rozmowę duszpasterską tak, aby rozeznać jakie są przyczyny decyzji składającego oświadczenie woli;
3.podejmuje z miłością i roztropnością starania duszpasterskie, by zachęcić składającego oświadczenie woli do porzucenia jego zamiarów i obudzić wiarę zaszczepioną weń przez sakrament chrztu;
4.informuje o konsekwencjach prawnych złożonego oświadczenia woli o wystąpieniu z Kościoła, przede wszystkim o zaciąganej karze ekskomuniki latae sententiae (kan. 1364§ 1 KPK), której skutkami kanonicznymi są w szczególności:a)niemożność sprawowania i przyjmowania sakramentów oraz sprawowania sakramentaliów,b)zakaz ministerialnego udziału w obrzędach kultu (m.in. funkcji chrzestnego, świadka bierzmowania, świadka zawarcia małżeństwa,itp.),c)zakaz wykonywania urzędów, posług i zadań w Kościele (kan. 1331KPK);d)zakaz przynależenia do publicznych stowarzyszeń, ruchów i organizacji kościelnych i katolickich (kan. 316 KPK);e) pozbawienie pogrzebu kościelnego (kan. 1184 § 1 nr 1).5.sprawdza, czy oświadczenie woli wyrażone w formie pisemnej zawiera wszystkie wymagane elementy, o których mowa w pkt. 1-2 niniejszego Dekretu.
4.Jeżeli oświadczenie woli o wystąpieniu z Kościoła, złożone w formie pisemnej,spełnia wszystkie wymogi formalne, a po rozmowie duszpasterskiej proboszcz nabył pewność moralną, że decyzja jaką podejmuje odstępca jest wyrazem jego wolnej, nieprzymuszonej woli i dowodem na porzucenie wspólnoty z Kościołem, rozumianej jako zerwanie więzi wiary, sakramentów i władzy pasterskiej, zobowiązany jest do:
- zachowania oryginału oświadczenia woli odstępcy w archiwum parafii;
2. przesłania kopii oświadczenia woli odstępcy oraz kopii jego świadectwa chrztu do kurii swojej diecezji.
5. W razie zaistnienia wątpliwości w ocenie konkretnego przypadku proboszcz jest zobowiązany do niezwłocznego odniesienia się do ordynariusza miejsca.
6. Nie wywołuje skutków prawnych oświadczenie woli, jeżeli zostało:
1) przesłane drogą pocztową;
2) przesłane drogą elektroniczną;
3) złożone przed urzędnikiem cywilnym.
7. Ordynariusz miejsca, po dokonaniu formalno-prawnej weryfikacji oświadczenia woli o wystąpieniu z Kościoła, poleca proboszczowi parafii miejsca chrztu (także w przypadku, gdy złożenie oświadczenia miało miejsce w parafii chrztu) dokonanie stosownego wpisu do księgi ochrzczonych.
8. Jeżeli odstępca przyjął chrzest w parafii, która należy do innej diecezji, wówczas ordynariusz miejsca przesyła informację o akcie wystąpienia z Kościoła do właściwego ordynariusza miejsca, celem polecenia dokonania stosownego wpisu w księdze ochrzczonych.
9. Ordynariusz miejsca może zadeklarować zaciągnięcie kary ekskomuniki, z zachowaniem odpowiednich przepisów prawa (kan. 1364 KPK; kan. 1342 KPK; kan.1718-1728 KPK).
10……………………………Treść wpisu w księdze ochrzczonych na marginesie aktu chrztu odstępcy winna mieć następującą formę: „Dnia…… w Parafii…… w…… złożył(a)formalne oświadczenie woli o wystąpieniu z Kościoła katolickiego”. Adnotacja ta musi być odtąd umieszczana na świadectwie chrztu.
11. Nie wystawia się żadnego zaświadczenia potwierdzającego fakt wystąpienia z Kościoła. Odstępca może jednak otrzymać świadectwo chrztu z adnotacją, o której mowa w pkt. 10 niniejszego Dekretu.
12. Jeżeli z zagranicznej kurii diecezjalnej wpłynie bezpośrednio do parafii informacja o wystąpieniu z Kościoła, należy skonsultować się z własnym ordynariuszem miejsca,który po weryfikacji dokumentu podejmie decyzję w sprawie.
Więcej informacji i wzory oświadczeń znajdziesz na stronie https://apostazja.eu/
Główne informacje:
Jeśli potrzebujesz świadectwo chrztu możesz napisać wiadomość e-mail do parafii chrztu z prośbą o przesłanie pocztą świadectwa do parafii miejsca zamieszkania.
W przypadku odmowy można skierować skargę do kurii oraz Kościelnego Inspektora Danych Osobowych (kiod@episkopat.pl).
Proboszczowie nie mogą żądać opłat za podpisanie aktu apostazji czy wysłanie świadectwa chrztu.
Świadectwo chrztu nie musi być „aktualne”. Jeśli masz takie z dnia chrztu też będzie dobre, jeśli twoje dane osobowe nie zmieniły się.
Świadkowie nie są potrzebni.